Het klimaat is ziek: extreme droogte, hevige regenval, overstromingen en een sterk afnemende biodiversiteit. “We are on a fast track to climate disaster”, zei VN-topman Guterres laatst nog. Mensen doen te weinig om het fossiele brandstofgebruik af te bouwen, stelden klimaatwetenschappers in een nieuw VN-rapport. Wat te doen? Kunnen wetenschappers de gemiddelde wereldwijde temperatuur met technologie misschien terugdraaien?
Kunnen we draaien aan de thermostaat van de aarde?
Sommige klimaatwetenschappers hebben er weinig vertrouwen in dat de klimaatdoelen nog worden gehaald. Neem Herman Russchenberg. Hij is hoogleraar aan de TU Delft. Als wolkenexpert houdt hij zich bezig met geo-engineering. “We hebben te maken met onzekerheid over kennis van klimaatsystemen. Maar je moet altijd klaar staan met een techniek als het toch niet gaat zoals je wil.” Wetenschappers zoals Russchenberg willen de opwarming van de aarde afremmen en op die manier tijd winnen. Er wordt nu veel gesproken over het manipuleren van wolken om zonlicht deels tegen te houden. Maar ook deeltjes in de stratosfeer aanbrengen die zonlicht weerkaatsen - zoals grote vulkaanuitbarstingen dat doen – is een mogelijke technologie. Andere wetenschappers spelen met het idee om broeikasgassen uit de de lucht te halen en die op te slaan.
Neveneffecten
Geo-engineering is omstreden, het doen van proeven in de buitenlucht wordt aan alle kanten gedwarsboomd. We weten nog niet genoeg over de neveneffecten, stellen tegenstanders. En als je er eenmaal aan begint, zou er geen weg meer terug zijn. Daar staat tegenover: mensen zijn vanaf de industriële revolutie gigantische hoeveelheden broeikasgassen de atmosfeer in aan het pompen. Dat zou je ook kunnen beschouwen als sleutelen aan het klimaat. Wat als de gevolgen van klimaatverandering vele malen groter zijn dan de mogelijke bijwerkingen van geo-engineering?
Spelen voor God?
Als we geo-engineering gaan inzetten, wie draait er dan aan de thermostaat van de aarde? Met andere woorden: wie gaat er ‘voor God spelen’? Het gaat hoe dan ook om een omstreden techniek die we hopelijk niet hoeven in te zetten, maar misschien op termijn wel onvermijdelijk is.
©
Dr. C. Wieners / René van Es
Dr. Claudia Wieners
©
Philip Dröge / René van Es
Journalist Philip Dröge
“ik faciliteer het spelen voor God. Ik probeer kennis beschikbaar te maken die er toe zou kunnen leiden om voor God te spelen, dus geo-engineering toepassen. Of niet voor God spelen, omdat het een slecht idee blijkt te zijn.”
In de NTR-documentaire ‘Spelen met het klimaat’ spreekt podcastmaker René van Es met wetenschappers die onderzoek doen naar geo-engineering én met tegenstanders van deze techniek. Een verhaal over onze ambivalente relatie met technologische ontwikkelingen.
Een documentaire van René van Es.