Toen Janneke Essen (36) over de Nieuwe Ooster liep om troost te vinden, kwam zij beroepsromanticus Anton tegen. Hij vertelde zijn verhaal, luisterde naar het hare, gaf een rondleiding over de Amsterdamse begraafplaats en vertelde over de graven en bezoekers. Janneke zocht steun en vond die tot haar verbazing ook. Dat gegeven intrigeerde haar: zou dat voor anderen ook gelden? Samen met Madelon Meester (36) en Karolien Berkvens (37) besloot zij het uit te zoeken.
In ‘Anton, heb je niet te veel gezegd?’ wandelen ze mee met zeventiger Anton, die ruim drie jaar geleden zijn vrouw Winnie verloor. Sindsdien gaat hij elke dag naar haar graf. Hij onderhoudt haar laatste rustplek, loopt er over de kronkelige paden om zijn gedachten te ordenen, organiseert er zo nu en dan zelfs een concert en praat er met de andere bezoekers, van wie sommigen ook dagelijks langskomen. Zo is er de vrouw met wie hij ‘boompost’ uitwisselt. Geregeld hangt de één een bericht voor de ander in een grote boom. Een korte tekst, een lange brief, een ansichtkaart of tekening, het is elke keer een verrassing wat de ander heeft achtergelaten.
Begraafplaatsen zijn een gemeenschap op zich. Mensen die een naaste hebben verloren, vinden hier troost of proberen die te vinden, bij het graf van hun geliefde óf bij de andere bezoekers van de begraafplaats. Wie hetzelfde meemaakt, heeft vaak aan een half woord genoeg. De documentaire geeft een inkijkje in de mini-samenleving die een begraafplaats is, aan de hand van het verhaal van Anton, die elke dag bij het graf van zijn vrouw te vinden is.
Het onderlinge contact biedt houvast en steun. De bezoekers kijken naar elkaar om en peilen hoe het met de ander gaat.
“Dan knijpen we even in elkaars arm, kijken we elkaar aan: gaat het goed? Red je het? Blijf sterk, enzovoorts”, vertelt Anton. “En af en toe vloeien er tranen. Maar ja, zo is het leven.”
Elke bezoeker op een begraafplaats heeft zijn eigen, vaak verdrietige verhaal. Toch is ‘Anton, heb je niet te veel gezegd?’ vooral een troostrijke, hoopvolle documentaire, die de luisteraar anders naar begraafplaatsen laat kijken. Want ook al staat op deze plekken de dood centraal en gaat het hier om verlies, het is bovenal een plek waar men elkaar vindt. Of, om met Anton te spreken: waar alles voortleeft.
Credits
Deze documentaire is gemaakt door Karolien Berkvens Janneke Essen en Madelon Meester. DOCS is de documentaire podcast van de publieke omroep onder eindredactie van NTR en VPRO. Presentatie: Mina Etemad.