Op 9 november 1939 vindt er een geheimzinnig incident plaats pal aan de grens met Duitsland. Twee Britse spionnen worden ontvoerd en een Nederlander wordt neergeschoten en overlijdt. Andere Tijden-regisseur Paul Ruigrok en KB-collectiespecialist Huibert Crijns onderzoeken deze gebeurtenis en stuiten op desinformatie en propaganda.

Luister en abonneer

De mediaberichtgeving over dit incident werd destijds flink gemanipuleerd. Uit het krantenarchief van de KB nationale bibliotheek blijkt dat er wel melding wordt gemaakt van dit ‘Venlo-incident’, maar dat de regeringspersdienst heeft geprobeerd de berichtgeving erover te censureren.

‘Vervolgens is het lange tijd stil’, zegt KB-collectiespecialist Crijns, ‘waarna we - gevoed door Duitsland – tendentieuze berichten zien opduiken waarin de opgepakte spionnen van een complot tegen Hitler worden beticht. Het Venlo-incident laat zien dat desinformatie iets is van alle tijden, en vooral in oorlogstijd veelvuldig wordt ingezet.’

Hitler-Duitsland gebruikt deze gebeurtenis uiteindelijk als excuus om Nederland later de oorlog te verklaren. Makers Ruigrok en Crijns: ‘We wilden de podcast maken om te laten zien dat desinformatie en propaganda sinds jaar en dag behoren tot de standaard-trukendoos in tijden van oorlog.’

Credits

Aflevering 1 in DOCS: Een geheimzinnige schietpartij in Venlo

Paul en Huib bekijken krantenberichten over een geheimzinnige schietpartij en ontvoering aan de Nederlands-Duitse grens op 9 november 1939. Er is een Nederlandse dode gevallen, en twee Britse spionnen zijn de grens over gesleept, Duitsland in. De Nederlandse regering probeert de zaak onder het tapijt te moffelen. Paul en Huib reizen af naar Venlo om ter plekke te bekijken wat er nou precies is gebeurd.

Reconstructie en paralellen

In vier afleveringen duiken Ruigrok en Crijns in de gebeurtenissen bij Venlo, het vooroorlogse Haagse inlichtingenmilieu, de achtergronden van de betrokkenen en de paralellen die er met het heden zijn te trekken. Ze bezoeken in München de plek waar op 8 november 1939 een mislukte bomaanslag op Hitler plaatsvond en vinden de neef van de man die daadwerkelijk achter de aanslag zat. Ondertussen komt een keur aan experts voorbij, waaronder emeritus-hoogleraar Bob de Graaff, universitair docent Willemijn Aerdts en de Venlose historicus Marcel Hogenhuis.

De eerste aflevering van Het Venlo-incident is vanaf 6 maart te beluisteren in de feed van DOCS, een podcast van NPO Radio 1. De hele serie luister je hier: nporadio1.nl/podcasts/het-venlo-incident.

Credits

DOCS is de documentaire podcast van de publieke omroep onder eindredactie van NTR en VPRO.
Presentatie: Mina Etemad. 

Vragen of reacties kun je sturen naar: docs@ntr.nl