‘Als ik dement word, dan hoeft het voor mij niet meer’, hoor je vaak zeggen. Dementie roept bij veel mensen een schrikbeeld op en euthanasie kan – hoe moeilijk de afweging ook is – dan een uitweg zijn. De 68-jarige Carin zit in zo’n situatie. Carin en haar huisarts tasten samen af of de ziekte nog draaglijk is. Programmamaker Leonie van Noort volgde hen in de spreekkamer en thuis tussen oktober 2022 en maart 2024.

In 2022 zijn er 288 mensen met dementie overleden door euthanasie, bijna allemaal nog wilsbekwaam. Zes mensen met dementie waren niet meer wilsbekwaam ten tijde van de euthanasie; zij hadden een schriftelijke wilsverklaring op grond waarvan euthanasie kon worden verleend.

 

Een arts voert alleen euthanasie uit als sprake is van ‘ondraaglijk en uitzichtloos lijden’ en als de patiënt uit zichzelf, zonder druk van buitenaf, een weloverwogen verzoek doet. Maar hoe gaat het als je dementie hebt en nog even verder wil met leven maar niet totdat je ‘zo dement bent als een deur, roepend om je moeder’?

 

Dat is de situatie waar de 68-jarige Carin in zit. Carin heeft haar huisarts gevraagd haar te helpen om de weg naar euthanasie open te houden. Samen tasten Carin en haar huisarts af of de ziekte nog draaglijk is.

 

Carin en Toosje

Carin staat energiek in het leven, ze heeft veel hechte vriendschappen en had lange tijd een eigen praktijk als oefentherapeut Mensendieck. Ook heeft ze met anderen een lokale voedselbank opgericht. Ze is 44 jaar samen met haar man Juul en ze hebben drie kinderen. Carin is 66 jaar als ze te horen krijgt dat ze dementie heeft. De diagnose roept herinneringen op aan bepaalde bewoners van een verpleeghuis waar ze vroeger werkte, zo wil ze zelf niet worden. Daarom bespreekt ze direct na de diagnose met haar huisarts de mogelijkheid om op termijn voor euthanasie te kiezen.

 

Huisarts Toosje Valkenburg heeft al vaker euthanasie verleend bij dementie. Ze stemt in met Carins verzoek en spreekt af dat ze elkaar elke twee maanden zullen zien. Ze bespreken dan of Carin nog plezier heeft in het leven en zich nog verbonden voelt met mensen om haar heen. Toosje acht Carin wilsbekwaam maar de vraag is hoe lang nog? Als het verdriet en de eenzaamheid de overhand krijgen, zo belooft Toosje, zal ze terugkomen op Carins wens over euthanasie.

 

Carin en Toosje

Carin staat energiek in het leven, ze heeft veel hechte vriendschappen en had lange tijd een eigen praktijk als oefentherapeut Mensendieck. Ook heeft ze met anderen een lokale voedselbank opgericht. Ze is 44 jaar samen met haar man Juul en ze hebben drie kinderen. Carin is 66 jaar als ze te horen krijgt dat ze dementie heeft. De diagnose roept herinneringen op aan bepaalde bewoners van een verpleeghuis waar ze vroeger werkte, zo wil ze zelf niet worden. Daarom bespreekt ze direct na de diagnose met haar huisarts de mogelijkheid om op termijn voor euthanasie te kiezen.

 

Huisarts Toosje Valkenburg heeft al vaker euthanasie verleend bij dementie. Ze stemt in met Carins verzoek en spreekt af dat ze elkaar elke twee maanden zullen zien. Ze bespreken dan of Carin nog plezier heeft in het leven en zich nog verbonden voelt met mensen om haar heen. Toosje acht Carin wilsbekwaam maar de vraag is hoe lang nog? Als het verdriet en de eenzaamheid de overhand krijgen, zo belooft Toosje, zal ze terugkomen op Carins wens over euthanasie.

 

Credits

DOCS is de documentaire podcast van de publieke omroep onder eindredactie van NTR en VPRO.
Presentatie: Mina Etemad. 

Vragen of reacties kun je sturen naar: docs@ntr.nl