Eiland of badkuip? -

Een vriend met knoppen

NTR, VPRO

Tot verbazing van de bewoners komen de Betuwse dorpen Heesselt en Varik straks op een eiland te liggen. Radiomaker Jacqueline Maris, die zelf in Heesselt woont, besloot de besluitvorming vast te leggen en maakte een documentaire over bureaucratische gekte en Hollandse regeldrift. En een kort verhaal van maker Misha Koole over zijn oom Luud, 87 jaar oud, die niet kan leven zonder de iPad.

Eiland of badkuip?

Op Prinsjesdag werd het Deltaprogramma aan de kamer overhandigd. Volgens dit plan is een kunstmatige riviertak van de Waal om de Betuwse dorpen Varik en Heesselt een ‘kansrijk project’. Het gevolg: de twee dorpen komen op een eiland te liggen. Radiomaker Jacqueline Maris, bewoonster van Heesselt, volgde het besluitvormingsproces en belandde in de wereld van bureaucratische gekte en Hollandse regeldrift.

Klimaatverandering zorgt voor meer water; als er niks gedaan wordt komt Nederland binnen enkele decennia onder water te staan. Althans dat beweren de deskundigen. Het waterpeil moet omlaag en het ‘waterbewustzijn’ omhoog. Daarom trok iemand bij Rijkswaterstaat op een tekentafel een streep door het Betuws landschap. Die streep moet een door mensen aangelegde riviertak worden, een ‘nevengeul’. Het gevolg: twee dorpen zijn straks omgeven door water.

Jacqueline Maris volgde het afgelopen jaar het proces van ‘meekoppelkansen’, ‘planologische schaduwwerking’ en ‘parelprojecten’ en de reactie van de bewoners, die niet onder de indruk bleken van het bloemrijke jargon. De fragmentatiebom van de hoogwatergeul Varik-Heesselt ontplofte oktober vorig jaar tijdens een voorlichtingsavond in het Varikse dorpshuis. Terwijl de plannenmakers over de horizon heen zichzelf een nieuwe rivier met aangrenzend natuurgebied droomden, raakten de dorpen in rep en roer. Al snel duwde actiegroep Waalzinnig pamfletten in de bus; digitale rampscenario’s zagen het licht.

Waarom moeten de bewoners van Varik en Heesselt zich verantwoordelijk voelen voor water dat in 2100 bij Lobith het land binnen zal stromen? En waarom moet de lat in Nederland zo hoog gelegd worden dat er straks nog maar eens in de 100.000 jaar kans is op een overstroming? Een documentaire over hoe de kleine mens in het grote denken verstrikt kan raken. 

Een vriend met knoppen

Luud is verknocht aan zijn iPad. Hij mailt, zit graag op facebook, regelt z’n bankzaken digitaal en speelt regelmatig spelletjes. Op zich niet zo bijzonder, maar er is één eigenaardigheid aan dit verhaal: Luud is 87. Radiomaker Misha Koole is de kleinzoon van Luuds tweelingzus, die helemaal niks heeft met moderne technologie. Voor de korte documentaire ‘Een vriend met knoppen’ bezoekt Misha zijn oud-oom voor het eerst thuis. Hij verwacht een ode aan de iPad, maar ontdekt ter plaatste dat het iets genuanceerder ligt.