Yael Hersonski, VPRO, 2012

De film die nooit werd afgemaakt

VPRO

Dit is het verhaal van een film die nooit werd afgemaakt. Een film die niet verder kwam dan een ruwe montage van wat langste Nazipropagandafilm ooit moest worden, gefilmd in het getto van Warschau. Documenten die laten zien wie het filmproject hebben geïnitieerd en waarom het nooit werd afgemaakt zijn nooit gevonden.

Kort voor de bewoners van het getto van Warschau werden gedeporteerd, filmde een grote professionele filmploeg in het getto. Er werden grote geënsceneerde scènes gefilmd, waarin Joden een luxe leven genoten, maar ook realistische scènes van het dagelijkse leven in het getto met honger en dood. Na de oorlog gebruikten filmmakers die op zoek naar beelden van wat er 'echt' was gebeurd, de beelden van dit propagandamateriaal als waarheidsgetrouwe beelden. Deze cinematografische misleiding werd vergeten en de zwartwit beelden bleven in het geheugen gegrift als historische waarheid.

De beelden van De film die nooit werd afgemaakt worden van commentaar voorzien door ooggetuigen van destijds; van mensen voor en achter de camera in het getto van Warschau. De commentaren van geheime dagboeken van Joodse inwoners van het getto, verslagen van de SS Commissaris en gesprekken met een cameraman  van de propagandafilm geven ons inzicht in de filmmethodes die destijds werden gebruikt. Hierdoor ga je anders naar de beelden kijken en realiseer je je meer, dat de filmbeelden een gemanipuleerde werkelijkheid weergeven. De film die nooit werd afgemaakt laat zien hoe de Nazi’s het getto beschouwden als een filmset, de inwoners van het getto zagen als acteurs en de ontbindende lijken als setstukken.

Dit tast het vertrouwen aan in fotografische beelden en de manier waarop we onze geschiedenis denken te kennen. De film laat zien dat we zeer voorzichtig moeten zijn met het interpreteren van archiefbeelden.

Deze documentaire wordt uitgezonden in het kader van Found Footage: Cinema Exposed, de openingstentoonstelling van EYE, het nieuwe filmmuseum aan het IJ (vanaf 5 april). Deze tentoonstelling laat zien hoe filmmakers en kunstenaars nieuwe werken creëren door gebruik te maken van gevonden, bewegend beeld.