Door Julia Kramer

Ze hebben amper een voet over de drempel van Restaurant Freud aan de Spaarndammerstraat in Amsterdam gezet of een van de medewerkers komt Sam Hagens (22) en Benjamin Kamps (26) enthousiast tegemoet: “Jullie zijn toch van die documentaire?” De twee jonge makers knikken en kijken elkaar lachend aan: “Ze zijn ons in ieder geval nog niet vergeten.”

En dat is niet vreemd. Restaurant Freud, een sociale onderneming die mensen met een psychiatrische stoornis en/of verslavingsachtergrond werk en een opleiding biedt, is de achtergrond waartegen de documentaire Buitengewoon zich afspeelt. Hagens en Kamps vertoefden maanden in het restaurant om vast te leggen hoe drie medewerkers met hun verleden proberen te leven en aan hun toekomst bouwen. De documentaire leverde hen de tweede prijs op tijdens het CampusDoc Filmfestival in Utrecht.

Meer dan emotie
Het idee voor Buitengewoon kwam van Hagens, wiens moeder medeoprichter is van het restaurant. “Lange tijd dacht ik dat mensen met een psychiatrische aandoening raar zijn”, vertelt hij eerlijk. “Maar Freud heeft mijn beeld drastisch veranderd.” Het is precies dit scheve beeld van de psychiatrie dat de jonge makers met Buitengewoon recht willen zetten. Kamps: “Als ik het hardop zeg klinkt het altijd zo nobel, maar we willen gewoon een verhaal vertellen dat meer los maakt dan alleen emotie.”

Openhartig
Zodoende legden de makers de persoonlijke verhalen vast van Daniel (23), die schizofrenie heeft, Lisette (33), die opgenomen is met een psychose en Rhadjinder (37), die met een drugsverleden kampt. Hagens en Kamps waren verbaasd hoe gemakkelijk deze mensen voor de camera hun verhaal durfden te doen. Hagens: “Dat is zo mooi aan Freud. Iedereen praat openhartig over zijn leven waarin veel mis gaat, maar wat ze nu proberen te verbeteren.”

Deze openhartigheid beperkt zich niet tot de film, zo blijkt als Rhadjinder langs fietst. Trots vertelt hij al bijna twee jaar geen terugval te hebben gehad en dat hij binnenkort gediplomeerd gastheer is. Als hij hoort dat Buitengewoon op televisie wordt uitgezonden, reageert hij enthousiast: “Het blijft  indrukwekkend om jezelf terug te zien.” Toch vond hij het een ‘uitdaging’ om zich kwetsbaar op te stellen, maar hij heeft er geen spijt van. Integendeel. “De film was voor mij een extra mogelijkheid om te laten zien dat ik radicaal ben veranderd. Ik hoop dat mensen hierdoor geïnspireerd raken.”

Trillen als een rietje
Buitengewoon is de eerste documentaire die Hagens en Kamps hebben gemaakt, maar het is hen erg goed bevallen. Hagens: “Tijdens zo'n project heb je tijd om met mensen als Rhadjinder een hechte band op te bouwen. Dat vind ik verreweg het leukste.” Kamps knikt instemmend en voegt toe dat dit misschien wel het mooiste is dat ze aan de docu hebben overgehouden. “Al is zo’n première ook wel heel tof. Ik stond te trillen als een rietje.”

Sam Hagens (22) en Benjamin Kamps (26) leerden elkaar kennen op de School voor Journalistiek in Utrecht. Voor Hagens was deze opleiding een logische keuze (“als kind speelde ik al in televisiestudio’s), Kamps wilde eigenlijk fotograaf worden ("maar ik kwam er achter dat ik dat ook met journalistiek kon combineren"). Voor hun deelname aan CampusDoc moesten ze niets van televisie hebben. Kamps vond het iets voor blonde meisjes en Hagens vond radio maken een stuk romantischer. Beiden werken nu bij RTV Noord-Holland.