Uitzending 11 november 2014 om 22.59 uur op NPO 2

Bijna een halve eeuw na dato vindt regisseur Marije Meerman in de nalatenschap van haar moeder het archief van de anti-autoritaire kresj, die zij en haar broer (en camaraman) Gregor Meerman eind jaren zestig bezochten. Op deze, door de ouders zelf gerunde crèche, staan niet rust, reinheid en regelmaat centraal, maar vrijheid, verzet en grenzeloosheid. In het archief ontdekken broer en zus wat het experiment dat hun jonge moeder met haar eigen peuters aanging precies behelsde. Er werd door de jonge ouders veelvuldig vergaderd, genotuleerd en gestencild. De zorgvuldig bewaarde notulen, boze brieven en protocollen bieden een kraakheldere inkijk in het denken van deze maatschappijkritiese idealisten. Wat bezielde deze groep jonge ouders om de opvang van hun peuters zelf ter hand te nemen? Dachten ze echt de wereld te veranderen door hun kinderen te onderwerpen aan een radicale, anti-autoritaire opvoeding? Gewapend met uitgetypte en gestencilde bewijsstukken treffen broer en zus een bevlogen en verwarde groep kresj-ouders die tussen het verschonen van de luiers door hun onschuld verloor.

Marije Meerman, VPRO, 2014

In de film kijken zij terug op het experiment waaraan zij hun jonge kinderen, hun huwelijken en zichzelf vrijwillig onderworpen. In blijde verwachting van een revolutie, die er maar nooit lijkt te komen. Wat is er overgebleven van hun ambitieuze idealen? Broer en zus ontdekken waar de vrije lustbeleving, het dwepen met Karl Marx en het loslaten van de patriarchale gezinsstructuur toe leidde. Niet in de laatste plaats voor hun eigen jonge moeder.

Na de documentaire 'Onze Kresj' zendt NPO Doc een Regisseur aan de Keukentafel uit met Marije Meerman. Chris Kijne spreekt de maakster over het tweede deel van de film over de anti-autoritaire crèche 'Prins Konstantijn'.

Aan het begin van de jaren zeventig ligt de toekomst open voor iedereen. Als je niet meedoet met de nieuwe onafhankelijkheid, ben je eigenlijk niet goed bij je hoofd. Iedereen eist zijn vrijheid op; in het leger, op het werk, op school maar ook in bed. De hang naar vrijheid vertaalt zich in kleurige interieurs waar groen, oranje en paars overheersen. Nieuwbouwwijken rijzen als paddenstoelen uit de grond, de consumptie neemt toe.
De actiebereidheid is enorm; iedereen gaat wel een keer de straat op om te protesteren tegen de Neutronenbom, tegen de dictatuur in Chili of tegen de oorlog in Vietnam. Of juist voor Veronica, voor abortus en voor damestoiletten in openbare ruimtes.

Een voorbeeld van die drang naar vrijheid en verandering in de jaren zeventig was de opkomst van een nieuw opvoedinsgexperiment: de anti-autoritaire crèche, waar kinderen zelf in alle vrijheid mochten bepalen wat ze deden en wat wel en niet goed voor ze was. In De Kresj (VPRO, 1995) schetst regisseur Marije Meerman – die zelf in een anti-autoritaire crèche is opgevoed – een beeld van de anti-autoritaire crèche ‘Prins Konstantijn’ in Amsterdam. Aan het woord komen mensen die begin jaren zeventig als kind op deze crèche zaten. Hoe kijken zij, inmiddels twintigers, terug op hun opvoeding en hoe heeft die hun leven beïnvloedt?

In opdracht van het ministerie van CRM (Cultuur, Recreatie en Maatschappelijk werk) gemaakte film over anti-autoritair opvoeden. In deze voorlichtingsfilm wordt ingegaan op de praktijk van het vrije opvoeden, waarvoor regisseur Van den Brink filmde in de ‘kresj’ Prins Constantijn in Amsterdamse Nieuwmarktbuurt. In een perspublicatie uit die tijd werd in drie punten uiteengezet wat nu precies werd verstaan onder een anti-autoritaire opvoeding.

1: De ‘fiksatie’ van een kind op één ouderpaar tegengaan door het meerdere contactpersonen te bieden.

2: Verhinderen dat de gezagsafhankelijkheid van een kind zich in de karakterstructuur vastlegt.

3: Alle ruimte geven aan creativiteit, bijvoorbeeld in het ontdekken van lustaspecten van eigen en andermans lichaam.