Makers van Morgen

Pin me er niet op vast

VPRO

Britt (11) is een beelddenker. Het kost haar veel moeite om de vertaalslag te maken van beelden naar letters en cijfers en andersom. Ze vreest voor de afrekening aan het einde van groep 8 en worstelt zich door het onderwijs heen. Haar droom om binnenhuisarchitect te worden raakt steeds meer ondergesneeuwd en haar zelfvertrouwen ligt onder vuur. Kan ze op tijd een weg vinden om te laten zien wat ze in zich heeft, voordat ze de overgang maakt naar de middelbare school?

Denk jij ook altijd in plaatjes?

In gesprek met regisseur Jaimey Groot

Tekst: Wieneke van Koppen

Britt (11) zit in groep 8, is beelddenker en gaat binnenkort naar de middelbare school. Hoe verloopt die overgang? Jaimey Groot (25) laat het zien in haar afstudeerfilm Pin me er niet op vast

Toetscultuur
Als kind vond filmmaker Jaimey de overgang naar de middelbare school vrij pittig. ‘Kinderen zijn creatief, nieuwsgierig en speels. Hoe ouder je wordt, hoe minder creativiteit er is in het onderwijssysteem. Kijk maar eens naar de toetsopstelling in een lokaal tijdens de CITO-toets: het zijn letterlijk hokjes waar de kinderen in zitten. Voor deze film vroegen cameravrouw Victoria Momma en ik ons af welke kinderen moeite hebben met die hokjes en de toetscultuur. Dat zijn vaak kinderen met dyslexie, dyscalculie, maar ook beelddenkers.’ Jaimey ging bij verschillende scholen langs, op zoek naar een geschikte hoofdpersoon en school. De juf uit de uiteindelijke film is mijn achternicht. ‘Zij werkt in een grote scholengemeenschap en had vertrouwen in het project. Dat hielp ons erg bij het maken van deze film. Ze vertelde al gauw dat ze vijftien kinderen in haar klas had met iets; dyslexie, dyscalculie, autisme en beelddenken.’

‘We hebben verschillende kinderen uit die groep van vijftien overwogen als hoofdpersoon voor deze film, maar intuïtief zijn we voor Britt gegaan. Britt lijkt wel een beetje op mij: ze is introvert en down-to-earth. Haar gezicht en houding zeggen veel, ze is visueel interessant. In september begonnen we met onze research, in januari begonnen we met filmen. Eerst kende ik de term beelddenken niet, die heb ik leren kennen tijdens de research voor deze film.’

Beelddenken
Ook voor mij, als kijker, was het begrip beelddenken nieuw. Het wordt ook niet echt uitgelegd in de documentaire. ‘We hebben geprobeerd om Britt dit te laten uitleggen, maar zij laat zich niet regisseren. Dat maakt haar een geschikte hoofdpersoon, maar daardoor zit er nu geen complete uitleg van beelddenken in de film. Een zakelijke uitleg tussendoor zat er niet in. Ik wilde koste wat kost niet dat het een informatiefilm werd.’ De partners, zoals Stichting Beelddenken, wisten dit vantevoren. Zij kregen inzage in Jaimeys filmplan, maar hadden geen invloed op de film. 

Beelddenkers denken meer in beelden dan in woorden. Ze hebben moeite met de manier waarop de meeste lesstof wordt aangeboden. ‘Britt heeft een gemiddeld IQ van 122, maar kreeg na de CITO-toets een VMBO-kaderberoepsgericht/theoretische leerweg-advies. Daar zit een grote kloof tussen. Dat komt waarschijnlijk door het beelddenken. Steeds meer docenten kennen de term beelddenken, maar een sterke wetenschappelijke basis is er niet. In tegenstelling tot dyscalculie of dyslexie is er voor beelddenken weinig wetenschappelijke erkenning. Dat vonden we lastig, want we zien dat de term op scholen wel veel wordt gebruikt. Om die reden besloten we de film toch te maken.’

Tekst gaat verder onder afbeelding

Filmen tijdens de CITO-toets
De meest dierbare scene van de film is de toetsscene voor Jaimey. ‘Die had ik gelijk in mijn hoofd toen ik deze film ging maken. Ik wilde sowieso tijdens de CITO-toets filmen.’ Daarvan waren niet alle ouders gecharmeerd. ‘We hebben de kinderen met een minder sterke concentratie aan de andere kant van het lokaal gezet. Tijdens het filmen communiceerden we met elkaar via gebaren en briefjes, om de kinderen niet af te leiden.’ Op twee verschillende dagen filmden ze één uur, om de scene te krijgen die ze nu hebben. ‘Ik werd begeleid door een docent die veel fictie maakt, Saskia Diesing. Ik maak mijn documentaires ook graag op een fictie-manier, zeker als het om vormgeving en structuur gaat.’

Jaimey Groot
Met Pin me er niet op vast is Jaimey Groot afgestudeerd van de HKU. De jonge documentairemaker kijkt goed terug op de Hogeschool voor de Kunsten. ‘Alles wat ik op de middelbare school miste aan creativiteit, kreeg ik op de HKU. Ze laten je vrij en stimuleren je om te doen wat je echt wilt doen.’ Wat doet ze nu na haar afstuderen? ‘Ik geef surflessen, en workshops op het gebied van film met Victoria Momma. Ook maak ik promotiefilms voor scholen en onderhoud ik het YouTube-kanaal van een zeewierburgerproducent en een life-coach. Hele uitlopende dingen, maar het zijn allemaal dingen waar ik als idealist achter sta.’ Hoe staat het met haar volgende documentaire? ‘Ik ben al een paar jaar bezig met een surffilm. Daarnaast werk ik plannen uit voor nieuwe jeugdfilms. Ik zou het ook heel tof vinden om een trilogie te maken van deze serie. De volgende film zou dan gaan over een middelbare scholier en een andere over de overgang naar de hogeschool of de universiteit.’