Bibi Fadlalla haar nieuwe film: Father Figure gaat over voguing. Ze portretteert Guilliano (26), oprichter van een Rotterdamse vogue-dansgemeenschap en zijn vrienden. Zij vertellen op persoonlijke wijze over hun ervaringen met homofobie, racisme en uitsluiting in het dagelijks leven. 2Doc ging met Bibi in gesprek.
3LAB
Father Figure
Voor jonge zwarte homoseksuele mannen kan het moeilijk zijn een weg te vinden in deze wereld, zo ook voor Guilliano. Hij was niet zeker over zichzelf totdat hij voguing ontdekte: hij is zichzelf meer gaan accepteren. Wat betekent het om jong, zwart en gay te zijn in de hedendaagse maatschappij?
Hoe kwam je op het idee om een film te maken over voguing?
‘In 2016 ging ik op een avond naar een voguing event in Amsterdam. Ik wist van tevoren niet dat wij in Nederland ook een ballroomscene hadden; ik kende het puur als een New Yorkse subcultuur uit de jaren ‘70/80. In die tijd vlogde ik, dus heb ik er een vlog over gemaakt en daarna is het idee blijven liggen. Totdat ik jaren later naar Rotterdam verhuisde en het idee weer door mijn hoofd ging spoken. Tijdens het event waren mij een paar jongens opgevallen: ze dansten heel uitgesproken en hadden een aanstekelijke energie. Deze jongens bleken bij The Kiki House of Angels in Rotterdam aangesloten te zijn en toen was het voor mijn gevoel eigenlijk meant to be dat ik hier een film over ging maken.’
Hoe ben je met hen in contact gekomen?
‘Op het event had ik, tijdens het maken van de vlog, al wat mensen gesproken. Naderhand heb ik hen via Facebook opgezocht en zo heb ik contact gelegd. Ze zeiden meteen: ‘Kom een keer kijken!’ Ze oefenden in die tijd elke donderdag in een klein gymzaaltje waar ze wekelijks samen kwamen om te dansen en te hangen.’
Hoe heb je het voor elkaar gekregen dat ze mee wilden werken?
‘Ze stonden open voor het idee om iets te maken. Ik ben altijd heel open geweest over wat ik wilde maken. Ik heb ook echt de tijd genomen om te kijken naar: hoe kunnen we het beste de verhalen van al deze jongens vertellen? Een terugkerend iets was het dubbelleven wat ze leiden: de ene dag een jongen die naar school gaat, de andere dag op een bal als Typhoon. Dit vond ik een interessant uitgangspunt, want hoe geef je dat goed weer?’
Hoe verliep het contact?
‘Goed. Ik heb vaak tussendoor laten zien waar ik mee bezig was of van tevoren gezegd wat ik ermee wilde uitbeelden. Ik heb bijvoorbeeld voor de interviewscènes (met het rode filter) geen diepte-interviews gedaan, zoals ik normaal gesproken zou doen. Ik heb ze gevraagd om twee vervelende gebeurtenissen uit hun leven te vertellen op de manier waarop ze het ook aan een goede vriend zouden vertellen.’
Tekst gaat verder onder de afbeelding.
Waarom koos je Guilliano als hoofdpersoon?
‘Ieders verhaal was interessant en er waren bepaalde raakvlakken in hun persoonlijke verhalen. In eerste instantie dacht ik: er moeten drie hoofdpersonen zijn, dat werden er vervolgens twee en uiteindelijk een. Guilliano is de vader van de groep, maar naast de groep is hij ook vader van zijn zoon. Daarom heeft hij meer verantwoordelijkheden en moet hij zich op een andere manier verhouden tot de realiteit dan de rest. Dat komt daarin mooi samen.’
Wat is de boodschap van de film?
‘Er zitten meerdere boodschappen in de film. Een daarvan is dat je als jonge black and gay man te maken hebt met discriminatie op verschillende niveaus. Een perspectief dat ik nauwelijks vertegenwoordigd zie in Nederlandse films. Als het over discriminatie gaat, praten we vaak over gedeelde ervaringen rondom zwarte piet en slavernij, maar het is belangrijk om daar verhalen van gay-, queer-, en trans mensen van kleur aan toe te voegen. Kijk bijvoorbeeld naar de pride in Amsterdam, het zijn met name witte vertegenwoordigers. Dus ook binnen ’tolerante’ communities valt er nog veel winst te behalen. Veel van mijn films gaan over zwarte identiteit en hoe het is om zwart te zijn in een witte wereld. Guilliano is een zwarte man en in die positie moet je in deze maatschappij steeds bewijzen dat je geen gevaar vormt.’
Je zegt dat de leidraad van de film is om voelbaar te maken hoe het is als je identiteit opgebouwd is uit losse delen, hoe heb je dat gedaan?
‘Zij vertelden mij dat ze in twee verschillende werelden leven waarin ze als het ware verschillende persona’s aannemen. Als ik ze zou volgen en een observerende documentaire had gemaakt, dan had ik dat niet genoeg voelbaar gemaakt. Ik heb er daarom voor gekozen om een gescripte documentaire te maken, zodat ik de boodschap duidelijk kon overbrengen. De film is alsnog fragmentarisch opgebouwd, waarbij de animaties, de ‘snaps’ (knippende vingers), de muziek en de gedichten, ervoor zorgen dat de film een geheel wordt.’
De intro voelt fictief aan, waarom heb je daarvoor gekozen?
‘De toon van de film wordt daarmee neergezet: dromerig. Je weet niet of je in een echte situatie zit of in een droom. Ballroom is dat ook: je weet soms niet of je in de realiteit leeft, waarin je die superster bent. Het kan door elkaar lopen. De andere laag is dat wij, als Afrikaanse diaspora, over de hele wereld verspreid zijn. We komen allemaal uit andere landen met verschillende geschiedenissen. Daarmee is je ervaring per definitie al gefragmenteerd in deze wereld, maar toch vormen al die losse onderdelen een geheel. De verdwaalde figuur, Guilliano, op het strand in het gouden pak staat hier symbool voor.’
Tekst gaat verder onder de afbeelding.
Waarvoor staan de onderwaterscènes?
‘Ik noem dat een spirituele laag in de film. Het staat voor Guilliano’s droomwereld: het onderdompelen in de warmte van de ballroom maar tegelijkertijd wordt hij misschien ook wel verstikt door de buitenwereld en zijn verantwoordelijkheden. Je kunt het op verschillende manieren interpreteren.’
Waarom heb je gekozen om een rood filter over de interviewscènes te plaatsen?
‘Het gevaar wat ze lopen accentueer ik daarmee. Ze hebben vervelende situaties meegemaakt, maar je wil een cast geen gevaar laten lopen. Dus zoek je naar een vorm waarin je die dreiging toch voelbaar maakt zonder het in de ‘realiteit’ op te zoeken.’
Er is een scène onder de brug waar Guilliano alleen danst, waarom?
‘We kozen voor een industriële locatie buiten de stad, omdat daar een bepaalde eenzaamheid in zit. Voguen is heel erg een groepsding: ze maken hetzelfde mee en dat creëert een familieband, maar uiteindelijk moet je alleen terug die realiteit in.’
De film is in première gegaan op Cinedans en o.a. vertoond op Sheffield Doc Fest, hoe werd de film ontvangen?
‘Het is een universeel onderwerp, merk ik. De film speelt zich af in Rotterdam, maar in Sheffield begrijpen mensen deze problemen ook. De ballroom cultuur is groot in zowel Europa als Amerika en in die zin is er veel herkenning in de dingen die mensen meemaken.’
De maker: Bibi Fadlalla
Bibi Fadlalla (1978) is documentairemaker. Ze werkt momenteel aan een documentaire voor Het Uur van de Wolf over Amsterdamse kunstenaar Raquel van Haver, geboren in Colombia. Ze schildert reusachtige, ‘luide’ doeken waarin gemeenschappen van over de gehele wereld worden geportretteerd.