In de film vertellen verschillende vrouwen hun verhaal. Hoe kwam je met hen in contact?
'Michèle en ik zijn samen op onderzoek gegaan in het Museum voor de Mensenrechten in Santiago. We hebben daar enorm veel videobeelden gezien, getuigenissen van vrouwen. Op een gegeven moment viel het natuurlijk op dat we zo vaak in het museum kwamen. En toen, via via via, zijn we in contact gekomen met een aantal vrouwen die al veertig jaar hun mond hielden. Beatrice kwam als eerste publiekelijk naar buiten, maar er waren ook vrouwen die nog nooit aan iemand hadden verteld wat hen is overkomen, zelfs niet tegen hun familie.'

Hun verhalen zijn erg heftig. Hoe lukte het om de vrouwen hun verhalen te laten vertellen voor de camera?
'Het begon natuurlijk al met het gegeven dat wij, drie blonde vrouwen, in een geleend autootje, naar Concepción zijn gereden. Daar spraken we met de vrouwen en we legden uit waarom we het zo belangrijk vinden dat hun verhaal wordt verteld. Ze waren volkomen verbaasd dat er nu, na zo’n lange tijd, drie dames waren, uit een ver buitenland, die hun verhaal wilden horen.'

'De vrouwen vertelden ons dat er in Chili niemand praat over het verleden. De gedachte is: ‘De dictatuur is voorbij, nu is het klaar, nu moeten we verder’. Maar zo werkt het natuurlijk niet. Als je seksueel gemarteld bent in opdracht van de staat dan ben je dat niet zomaar kwijt. Zeker niet als je geen behandeling hebt gekregen. Daarnaast voelen de vrouwen, nu ze ouder worden, steeds sterker de urgentie: dit verhaal moet nú verteld worden.'

Je bezoekt ook plekken waar verkrachtingen en mishandelingen hebben plaatsgevonden. Hoe was dat?
'In de film hebben we een belangrijke plek laten zien en we zijn ook bij gevangenissen geweest. Het was daar echt eng en we zagen Orfeline een herbeleving krijgen. We kwamen toen bij een tunnel waar zij destijds naartoe was gebracht, ze durfde niet verder. We voelden aan alles dat het een enorm beladen plek was, verschrikkelijk en afschuwelijk. Er is daar echt veel te veel gebeurd.'

Waren jullie niet bang om de vrouwen nog verder in hun trauma te duwen?
'We verbleven twee weken in Concepción en hebben heel veel met elkaar overlegd. Met de vrouwen bespraken we wat de film met hen zou gaan doen, veel mensen zouden hem natuurlijk te zien krijgen. Ook bespraken we hoe we het allemaal zo goed mogelijk konden laten verlopen voor iedereen: moeten we een psycholoog inschakelen of is praten met elkaar voldoende?'

'Ik werk in de GGZ, in de psychiatrie, en de andere dames zijn ook erg bedreven in het horen van de vrouwen. We hebben daarom bewust gekozen om de vrouwen niet te laten vertellen wát er precies gebeurd is. Als je dat gaat vertellen gaan mensen aan de haal met dat verschrikkelijke. We hebben ook niets in de film laten zien wat de vrouwen emotionele schade toe zou doen.'

Je spreekt ook de dochters van deze vrouwen. Hoe werkt het overdragen van trauma volgens jou?
'Een trauma is overdraagbaar in de vorm van gedrag. Als je iets traumatisch meemaakt, beïnvloedt dat de manier waarop je naar de wereld kijkt. Dat draag je over aan je kinderen. We wilden de dochters spreken om te zien hoe het trauma van hun moeder naar hen is doorgezet.'

'Je doet er als moeder alles aan om te voorkomen dat je eigen kind ook trauma’s oploopt. De ene moeder wordt daarom heel afstandelijk, de ander heel boos, voorzichtig of wantrouwend. Maar waarom hun moeders dan zo doen, dat weten de dochters vaak niet. Omdat er in Chili niet over het verleden werd gepraat, en al helemaal niet over seks, wisten sommige dochters tot wij de film maakten nog helemaal niets over de seksuele trauma’s van hun moeder.'

Hoe is het nu met het seksuele taboe in Chili?
'Feminisme is in Chili enorm aan het groeien. Waar wij in de jaren ’70 mee bezig waren komt daar nu pas op. Er zijn enorme demonstraties waarin vrouwen de leiding nemen en opstaan tegen seksueel geweld.'

Hebben de vrouwen de film gezien? Wat vonden ze?
'We hebben in Nijmegen een première gehouden waar iedereen bij was, ook de vrouwen en de dochters. Ze waren allemaal heel blij met het resultaat. We hebben een universeel verhaalt verteld wat verteld moest worden. Want het stopt niet als we niet voor elkaar opkomen, als we onze mond houden.'