2Doc

Children of the Enemy

EO

Grootvader Patricio Galvez heeft 7 kleinkinderen in IS-gevangenkamp al-Hol. Hij start een actie om hen te redden en naar Zweden te brengen.

Zijn dochter Amanda trouwde met een Zweedse ISIS-terrorist. In 2014 strijden ze voor een kalifaat in Syrië en komen beiden in 2019 om het leven. Hun 7 jonge kinderen zijn sindsdien geïnterneerd in gevangenkamp al-Hol als 'Children of the Enemy'.

De Zweedse autoriteiten tonen weinig interesse om hen te bevrijden. Grootvader Patricio reist af naar het grensgebied van Syrië, in de hoop zijn ondervoede en ziekelijke kleinkinderen te redden en naar Zweden te brengen. Eenzame, frustrerende maanden volgen, waarin Patricio in een complex en verwarrend proces verzeild raakt.

Regie: Gorki Glaser-Müller

'Hoe behandel je de kinderen van de vijand? Ik vind dat zij nooit de prijs moeten betalen van de acties van hun ouders.’

In gesprek met regisseur Gorki Glaser-Muller

Abel Vos 17-01-2022

Voor zijn documentaire Children of the Enemy volgde regisseur Gorki Glaser-Muller goede vriend Patricio Galvez in zijn strijd om zeven kleinkinderen uit kamp al-Hol in Syrië te redden. 2Doc.nl sprak de regisseur over zijn film en de situatie in Syrië.

Toen de Zweedse regisseur in het vliegtuig naar Irak stapte, had hij geen filmcrew bij zich. Hij was net begonnen aan zijn eerste lange documentaire en hij had geen uitgebreide kennis van de situatie in de regio. Eenzame en frustrerende maanden volgden, waarin hij en zijn hoofdpersoon in een complex en verwarrend proces van internationale politieke verhoudingen en bureaucratie verzeild raakten.

Wanneer wist je: ik begin aan deze reis?
‘Ik had een sterk gevoel dat deze film ongeacht de uitkomst belangrijk is. Veel mensen weten van de problematiek in Syrië met oud-IS strijders, hun familie en kinderen die daar in kampen zitten. Europeanen zijn weliswaar op hoofdlijnen geïnformeerd, maar het in beeld brengen van dit persoonlijke verhaal maakt het lot van de kinderen in deze kampen pijnlijk zichtbaar. We leven in een extreem gepolariseerde wereld, waarin kinderen ‘IS kinderen’ of ‘terroristenkinderen’ worden genoemd. Dit gebrek aan nuance en beschaving zorgde ervoor dat ik deze film wilde maken.

Ik voelde dat ik deze film moést maken. Mijn hele leven ben ik al bezig met kunst en wil ik verhalen vertellen die ertoe doen. En nu zat ik in deze unieke positie, waarbij mijn vriend Patricio me het vertrouwen gaf om zijn verhaal vast te leggen.’

Regisseur Gorki Glaser-Muller

Wat viel je op aan de manier waarop Patricio strijdt?
‘Ik was onder de indruk van de manier hoe hij met stress omgaat. Ik werd meer gestrest, bozer en verdrietiger dan hij. Hij had een doel en was vastbesloten. Hij bleef zeggen: ‘Dit moet werken, het komt goed.’ Hij herhaalde dit dagelijks. Ook was ik onder de indruk van de manier waarop hij mensen kan vergeven. Hij is makkelijk in omgang en mede daardoor kreeg hij het vertrouwen van mensen die hem anders nooit zouden helpen.’

Patricio was zowel je hoofdpersoon als een vriend. Hoe ging je daarmee om?
‘Ik maakte voordat we aan deze film begonnen een afspraak: als hij me meer nodig had als vriend dan als filmmaker, dan kon hij op me rekenen. Ik wilde elke stap die hij maakte volgen, maar als er een gekozen moest worden tussen filmen of hem en de kinderen helpen in een moeilijke situatie, dan zou ik helpen. Dat deed ik ook. Toen de kinderen waren gered, verbleven we zeven dagen in een hotelkamer. Elke dag voelde eindeloos. Ik moest wel filmen, maar ik voelde me ook verantwoordelijk voor het welzijn van de kinderen. Patricio kon dat niet in zijn eentje aan. In de film zit een scène waarin we het vliegtuig uitstappen. Ik heb daar mijn camera aan mijn borst gekoppeld, terwijl ik in mijn linkerarm en rechterarm twee kinderen draag.’

Nadat de kinderen zijn gered, komt de ex-vrouw van Patricio langs in het hotel. De situatie zorgt voor een conflict: zij is destijds met haar dochter meegereisd naar Syrië. Ze praat Arabisch met de kinderen en luistert naar nummers van gebeden. Toch stuurt Patricio haar in het begin niet weg.
‘Ik probeerde hem altijd zelf beslissingen te laten nemen, ook in deze situatie. Vaak had Patricio een goed richtingsgevoel. Toen zijn ex-vrouw kwam, was hij ontzettend moe van de drie maanden durende strijd. Ook bracht de hereniging de gevoeligheden van hun relatie van vroeger opnieuw naar boven. In de film zie je niet alleen een geopolitiek conflict, maar ook een persoonlijk conflict. Ze hebben elkaar meerdere jaren niet gezien.’

De zeven kinderen zijn gered. Toch leven er in kamp Al-hol nog steeds 56.000 mensen. Wat moeten Europese landen doen?
‘In Noord-Syrië en Irak wil men de internationale IS-strijders, hun vrouwen en kinderen kwijt. Zij zitten in overvolle kampen en gevangenissen die veel geld en middelen kosten om te onderhouden. Deze landen kunnen dit veel beter gebruiken bij het heropbouwen van hun land en de hulp aan bewoners.

Het voornaamste argument van Europese landen om geen mensen op te nemen is de angst voor dreiging en aanslagen in Europa. Maar door ze in kampen te laten, versterk je juist de kans op radicalisering. Binnen Europa hebben we hulpmiddelen die Syrië mist: een goed zorgsysteem voor kinderen en een rechtstaat om misdadigers te straffen voor hun daden.

Als Europese landen niets doen, groeien deze kinderen op in een onveilige omgeving. Over een tijdje zijn sommige kinderen achttien. Dan zijn ze gesegregeerd en worden ze gewantrouwd. Vergelijk het met opgroeien in een gevangenis. Als je een groter probleem wil voorkomen, moet je het kunnen beheersen.

Hoe we deze kinderen behandelen is een simpele vraag: hoeveel waarde hechten we aan onze beschaving? We zijn ver gekomen in onze sociale evolutie. Hoe behandel je de kinderen van de vijand? Ik vind dat zij nooit de prijs moeten betalen van de acties van hun ouders.’

Hoe gaat het nu met de kinderen uit de film?
‘Het gaat goed met ze. Ik zag ze vorige week nog. Ik was erg geraakt en ontroerd omdat ze weten wat er is gebeurd. Toen ze aan het spelen waren met mijn kinderen, vroeg mijn dochter: ‘Weet je waar je moeder is?’ Een van hun kinderen antwoorde: ‘Ja, dat weten we, ze is dood.’ Vervolgens speelden ze verder. Ze zijn zich ervan bewust, maar nemen het goed op. Ik denk dat dit komt door de goede hulp van hun opa, hulpinstanties en de families die voor hen zorgen. Dat is wat Patricio ook zegt in de film: je moet zorgen voor kinderen als bloemen. Ze zorgen niet voor zichzelf. Ze hebben liefde en geduld nodig. En ze horen niet opgesloten te zitten in een kamp.’

'Je moet zorgen voor kinderen als bloemen. Ze zorgen niet voor zichzelf. Ze hebben liefde en geduld nodig'

70 Nederlandse kinderen in Syrische kampen

In kamp al-Hol zitten begin 2022 zo’n 56 duizend vrouwen en kinderen. Het heeft een gebied voor Syriërs en Irakezen, daarnaast zijn er gebieden voor Europese IS-vrouwen. Volgens cijfers van inlichtingendienst AIVD zijn ongeveer 120 Nederlandse IS-gangers nog in Syrië, Irak of Turkije. Een derde van hen verblijft in de kampen al-Roj, al-Hol of andere detentiecentra. Er zitten ongeveer 70 Nederlandse kinderen in deze kampen. In oktober 2020 werd bekend dat Koerdische autoriteiten tienduizenden Syrische IS-leden gaan vrijlaten uit kamp al-Hol. Buitenlandse IS-gangers blijven daar wel gevangen zitten. Hulporganisaties roepen landen al lang op haar burgers terug te halen, maar de meeste weigeren.