Schrijver en acteur Rashif El Kaoui is het kind van een Vlaamse moeder en een alcoholistische Marokkaanse vader die er niet voor hem was. Nu reist Rashif naar Marokko op zoek naar zijn wortels. Hij is bang voor wat hij zal ontdekken over zijn vader, zijn familie en over zichzelf.
Rashif El Kaoui worstelt met zijn biculturele identiteit. ‘Ik ben een bastaard,’ zegt hij. ‘Een halfbloed, een vuilnisbakkenras.’ Toen hij nog maar jong was verliet zijn vader Ahmed zijn moeder en hem om een weekendvader te worden. Toen Rashif 11 was, vertelde hij zijn vader dat hij ook in de weekenden weg kon blijven. Nadat hij zich jarenlang nauwelijks verbonden voelde met zijn Marokkaanse wortels besluit Rashif nu de verstoorde relatie met zijn vader onder ogen te komen.
Regie: Ahmet Polat
Abel Vos 18 april 2022
Nee, Ik ben een bastaard is niet zomaar een ‘filmmaker-volgt-kunstenaar’-documentaire. Fotograaf en filmmaker Ahmet Polat volgt in zijn debuutdocumentaire de Vlaamse theatermaker Rashif El Kaoui, die op zijn beurt de ervaringen van dit filmproces verwerkt in zijn theatershow. Het woord dat alles bindt: ‘tussenruimte’. 2Doc.nl sprak de filmmaker.
Hoe kwam je in contact met Rashif?
‘We werkten in 2017 samen aan de voorstelling De Man is Lam, over de rol van de man in onze samenleving. Na dat project wilden we gelijk meer perspectieven onderzoeken. En dan vooral het perspectief van mensen met een bi-culturele achtergrond.’
Hoe gingen jullie aan de slag?
‘Bij dit project zijn de film en de theatervoorstelling echt verweven met elkaar. Deze film volgt het maakproces van zijn voorstelling, maar zelf heb ik bijvoorbeeld ook weer een rol in zijn voorstelling. Ik volg Rashif in mijn film niet alleen als onderwerp, maar ook als maker. Die oprechte wederkerigheid draagt bij aan de intimiteit van de film en theatervoorstelling.’
Waar gaat dit project voor jou vooral over?
‘Dit project gaat over veel thema’s, maar een kernwoord voor mij is tussenruimte. Al decennialang wordt er aan mensen met een bi-culturele achtergrond gevraagd om een kant te kiezen, om kleur te bekennen. Houd je een tweede paspoort of lever je ‘m in? Ben je Nederlander of Marokkaan? Deze onmogelijke keuze zorgt ervoor dat mensen constant iets moeten ontkennen aan zichzelf. Dat vind ik zo jammer. Ik hoop dat mensen uit deze film meekrijgen dat je óók in een tussenruimte mag zitten. Je hoeft niet altijd te kiezen.’
Regisseur Ahmet Polat: ‘Te lang heeft polarisatie een grip gehad op onze samenleving. We moeten terug naar het gezonde midden.'
Er is te weinig ruimte voor die tussenruimte?
‘Te lang heeft polarisatie een grip gehad op onze samenleving. We moeten terug naar het gezonde midden. We zijn niet zwart-wit. We zijn mensen in ontwikkeling die door fases en identiteiten heengaan. Dat moet gevierd worden.’
Hoe kijk je terug op het maakproces?
‘Toen COVID-19 uitbrak dacht ik dat we deze film nooit meer konden maken. Na zo veel keer uitstellen vroeg Rashif zich soms af: moet dit nu nog? Je hebt met mensen te maken, met teleurstellingen en mindere dagen. Toch gaven we niet op. Het lukte het ons om naar Marokko en Frankrijk te reizen tussen lockdowns door. De pandemie heeft ons gedwongen om met een kleine crew te draaien, maar eigenlijk droeg dat alleen maar bij aan de intimiteit.’
‘Twee dagen voordat we naar Marokko reisden verloor ik mijn vader aan COVID-19. Hij komt uit Turkije en werd daar begraven. Daar kon ik niet bij zijn. Tegelijkertijd ging ik wel met Rashif naar zijn vaderland. Ik ging door veel heen, emotioneel, persoonlijk. Ik kan alleen maar zeggen dat ik trots ben. Niet alleen met de film, maar ook hoe wij er nu bijstaan als mens. Met de kleine doelen die ik mezelf stelde en heb bereikt: de eerste draaidag, de eerste theatertekst, het eerste optreden: deze kleine stapjes probeerde ik steeds te herkennen en erkennen.’
Hoe kijk je zelf naar jouw film?
‘Ik ben enorm trots op het eindresultaat. En we gaan door. We hebben nu filmvertoningen door het land, ook zijn we de theatervoorstellingen aan het voorbereiden. Daarnaast lanceerden we het project Wij zijn bastaard. Hiermee gaan we toeren door Nederland en België. We organiseren avonden waar we met gasten in gesprek gaan over de tussenruimte en wat dit voor hen betekent.’