In de podcast over documentaire tippen filmkenner Helmut Boeijen, documentaire-aankoper Syl van Duyn en 2Doc.nl-redacteur Kitty Munnichs acht IDFA-documentaires die volgens hen absoluut de moeite waard zijn.
'De camera laat je op een andere manier de metropool, New Delhi, zien. Met zo veel oog voor detail, met zo veel liefde, is het leven daar vastgelegd. Er gaat een wereld voor je open.'
De luchtvervuiling in het Indiase Delhi is soms zo ernstig dat ze bij bosjes ter aarde storten. Als ze geluk hebben, komen ze vervolgens in handen van de heroïsche Nadeem en Saud, twee broers die zich het lot van de dieren aantrekken en een geïmproviseerde roofvogelopvang hebben gemaakt.
Regie: Shaunak Sen
'Zoe leeft op een zandeiland, daar kan ze dicht bij haar ziel zijn. En door haar ogen zien we het eiland. En je ziet en je hóórt de natuur: de branding, de wind gieren, je hoort bijna de sterren branden.'
Zoe Lucas woont al ruim veertig jaar op Sable Island, een stukje land van ruim dertig kilometer lang en anderhalve kilometer breed in de Atlantische Oceaan, in de buurt van Nova Scotia. Ze leeft er in volstrekte harmonie met de overweldigende natuur, die ze bestudeert, in kaart brengt en waar nodig en mogelijk onderhoudt.
Regie: Jacquelyn Mills
'Kun je wel onschuldig zijn als je opgroeit in een land wat al zo lang in oorlog is? Het lijkt daar de normaalste zaak van de wereld dat kinderen in Israel bezig zijn met hun toekomst: als ze 18 jaar zijn moeten ze het leger in.'
In Israel betekent de diensttijd vaak ook echt vechten, waarbij de kans bestaat dat je het niet overleeft. In door stemacteurs voorgelezen dagboekfragmenten van gesneuvelde jongeren vertellen ze over hun worsteling met de opgelegde gewelddadigheden, waarbij er nooit plaats is voor hun eigen principes, en overdenken ze hun angsten en doorkruiste toekomstplannen.
Regie: Guy Davidi
'Een geweldige film over een jong Frans meisje: Apolonia Sokol. En zij heeft besloten dat ze een kunstenaar wil worden van belang. Ze komt erachter dat dat helemaal niet makkelijk is als vrouw. Het is een vrouwenfilm met heel veel vitaliteit.'
Een sprookjesachtig bestaan leidde Apolonia Sokol in de ogen van de Deense filmmaker Lea Glob, toen zij haar in 2009 voor het eerst portretteerde. Dertien jaar volgde de filmmaakster de jonge kunstenares. De getalenteerde Apolonia werd geboren in een undergroundtheater in Parijs en groeide op in een kunstenaarsgemeenschap – het ultieme bohemien bestaan.
Regie: Lea Glob
'Een intieme film, liefdevol gemaakt, met hartverscheurende en poetische scènes over kinderen die een tijdje verblijven in het kindertehuis in Oekraïne. Een film die heel goed laat zien dat het er toe doet dat je gezien wordt door een ander.'
Door winter en oorlog is een Oekraïens kindertehuis in de buurt van de frontlinie voller dan ooit. Zo kil als de buitenwereld is, zo warm is de sfeer binnen. Kordate maatschappelijk werkers weten een bijna magische plek te creëren waar de kinderen wachten tot de staat over hun lot beslist: kunnen hun ouders hen weer in huis nemen, gaan ze naar een pleeggezin of verhuizen ze naar een meer permanent tehuis?
Regie: Simon Lereng Wilmont
'Het theater dient als kader voor de vijf Oekraïners om te spelen en te ontmoeten. De theatermaakster vraagt door en nodigt hen uit om te vertellen over wat zij hebben meegemaakt. Voor sommigen is dat heel pijnlijk en heftig, maar wanneer ze hun eigen narratief maken, ontdekken ze dat daarin allerlei connecties zijn naar de mensen om hen heen.'
Enkele maanden voor Rusland in 2022 Oekraïne binnenvalt, brachten filmmakers Elwira Niewara en Piotr Rosolowksi in een sfeervol theater de Oekraïense theaterregisseur Roza Sarkisian en vijf jonge landgenoten samen voor het maken van een voorstelling waarin Shakespeares Hamlet en hun realiteit samenkomen.
Regie: Elwira Niewiera, Piotr Rosolowski
'Riotsville, USA is een bizarre en vervreemdende film. Er wordt geoefend met het neerslaan van protesten, en dat heeft iets weg van een slecht theaterstuk. En dit theaterstuk wordt nog steeds opgevoerd, dezelfde dynamieken worden nog steeds gebruikt. Je trekt makkelijk het verband naar het nu, maar alle beelden komen uit de jaren '60.'
In 1967 waren in meer dan honderd steden sociale protesten, die soms uitliepen op rellen. Een door president Lyndon B. Johnson ingestelde commissie pleitte voor sociale programma’s om de kloof tussen arm en rijk kleiner te maken. Het advies belandde in een diepe la, waarna er werd ingezet op repressie. Riotsville, USA bestaat volledig uit archiefbeelden en toont het ontstaan van deze benadering, gepaard aan een toenemende militarisering van de politie eind jaren zestig.
Regie: Sierra Pettengill
'De maakster, Mila Turajlić, is een echte verhalenverteller. De film begint in het archief, en zij zegt: 'Als je mij vraagt hoe het is om Joegoslaaf te zijn, dan wil ik je dit laten zien.' Samen met Stevan Labudović duikt ze de geschiedenis in, en de interacties in de film zijn prachtig om te zien.'
In een kelder in Belgrado, de hoofdstad van voormalig Joegoslavië, liggen de ‘Labudović Reels’. Als cameraman van de Joegoslavische president Tito filmde Stevan Labudović de geboorte van de Beweging van Niet-gebonden Landen en legde een politiek tijdperk vast van grote persoonlijkheden en toekomstbeloften. Door de president erop uitgestuurd om bevrijdingsoorlogen te filmen, speelde Labudović een sleutelrol in de informatiestrijd in de periode van dekolonisatie.
Regie: Mila Turajlić
Wil je niet langer wachten op de tv-uitzending om een documentaire te kijken? Meld je nu aan voor de 2Doc Weekly met curator Helmut Boeijen en kijk documentaires exclusief vooruit.