Close Up
Max Beckmann: Transit Amsterdam (1937-1947)
Amsterdam
Hij was van plan om vanuit Nederland door te reizen naar Parijs of Amerika, maar vóór dat het zover kwam brak de Tweede Wereldoorlog uit. Gedurende de tien jaar die hij vervolgens in Amsterdam verbleef, schilderde hij zijn beste en meest aangrijpende werken.
Entartete Kunst
In juli 1937 opent de expositie Entartete Kunst in München. Een statement waarmee de nazi’s voor eens en voor altijd afrekenen met de kunst die zij als verfoeilijk beschouwen. Op de tentoonstelling is schilder Max Beckmann met maar liefst 22 werken vertegenwoordigd. Beckmann wacht de gebeurtenissen niet af en vlucht met zijn vrouw Quappi naar Amsterdam met als uiteindelijk doel naar Parijs of Amerika te gaan.
Tweede Wereldoorlog
Voordat ze echter een definitief besluit nemen, breekt in 1939 de Tweede Wereldoorlog uit. De Beckmanns zien zich gedwongen in Amsterdam te blijven. Op dat moment kan nog niemand vermoeden dat Max Beckmann (1884-1950) – volgens kunstcriticus Robert Hughes één van de grootste schilders van de twintigste eeuw – tien van zijn artistiek meest vruchtbare jaren in Amsterdam zal doorbrengen.
Mythologische voorstellingen
Het is een moeilijke periode voor de kunstenaar, die als niet-joodse Duitser net zo bevreesd is voor de Nederlanders die hem als 'mof' zien, als voor de Duitse bezetters die hem beschouwen als ontaard kunstenaar. Beckmann brengt zijn angst en onzekerheid tot uitdrukking in grote, krachtige beelden in zinderende kleuren. Het zijn toneelachtige, mythologische voorstellingen die verwijzen naar Beckmanns eigen situatie en zijn gedachten over het leven.
Documentaire
De documentaire Max Beckmann: transit Amsterdam (1937-1947) kan gezien worden als een Nederlands eerherstel voor de Duitse kunstenaar, die weliswaar een groot en belangrijk deel van zijn oeuvre in ons land schiep, maar die hier te weinig naar waarde is geschat. Tevens biedt de documentaire, met een schat aan dagboekfragmenten van de kunstenaar geïllustreerd met filmarchief uit de Tweede Wereldoorlog, een nieuw perspectief op een dramatische periode uit de geschiedenis.
Credits
Een film van Rudolf Evenhuis en Jaap Guldemond. Een coproductie van Allegri Film en AVRO met steun van het Stimuleringsfonds en het Nederlands Filmfonds. Eindredactie AVRO: Marijke Huijbregts.