Stop het geweld tegen journalisten

Journalisten spelen een belangrijke rol in de samenleving. Behalve een informerende, hebben zij ook een controlerende functie en stellen zij maatschappelijke misstanden aan de kaak. In bepaalde regio’s wordt het journalisten echter vaak onmogelijk gemaakt hun werk te doen. Zij worden gecensureerd of opgesloten of hen wordt zelfs door middel van geweld het zwijgen opgelegd. In de afgelopen tien jaar zijn vele honderden journalisten tijdens hun werk vermoord.

Daarom namen de Verenigde Naties in 2013 een resolutie aan die 2 november uitriep tot de Internationale dag tegen straffeloosheid van misdaden tegen journalisten. Op deze dag wordt jaarlijks stilgestaan bij de misdrijven tegen journalisten en worden overheden opgeroepen alles in het werk te stellen zodat journalisten ongehinderd hun werk kunnen doen.
 

De Russische journaliste en activiste Anna Politkovskaya voerde een jarenlange strijd tegen mensenrechtenschendingen in haar land en uitte felle kritiek op de regering van president Poetin. Toen Anna in de hal van haar woning werd vermoord, werd haar dood meteen in verband gebracht met de Russische overheid. Tot op de dag van vandaag is de toedracht van de moord echter onduidelijk. In Anna, 7 jaren in de frontlinie (IKON, Masja Novikova, 2008) vertellen vrienden en collega’s over de drijfveren van de journaliste.

Een journalist die in een vreemd land komt, spreekt zelden de taal en is vaak onbekend met de cultuur. Daarvoor zijn er de zogenaamde 'fixers', die letterlijk en figuurlijk de weg kennen en weten wanneer iets foute boel is. Ian Olds wilde een documentaire maken over hun werk en volgde daarom de Afghaanse "fixer" Ajmal Naqshbandi. Een nachtmerrie begint als Ajmal, samen met een Italiaanse reporter, wordt ontvoerd door de Taliban. In Fixer: The Taking of Ajmal Naqshbandi (VS, 2009) volgen we de diplomatieke strijd die dan losbarst.
 

In El Salvador werden op 17 maart 1982 vier IKON-journalisten door soldaten van het regeringsleger doodgeschoten. Deze moord leidde in Nederland tot felle protestacties en haalde wereldwijd het nieuws. Documentairemaakster Alexandra Indaco ging vijfentwintig jaar na de moord naar El Salvador. In Een Heilig Beroep (El Salvador, 2007) blikt zij terug op deze historische gebeurtenis en vraagt zich af hoe je journalistiek bedrijft in een dictatuur.
 

In 2006 werd de Turks-Nederlandse journaliste Füsun Erdogan door de Turkse politie gearresteerd op verdenking van het gewelddadig ondermijnen van de constitutionele orde. Volgens haarzelf en haar omgeving echter omdat zij als journalist een kritisch geluid ten opzichte van de regering liet horen. In 2013 werd ze veroordeeld tot een levenslange gevangenisstraf. Haar in Nederland woonachtige zoon Aktas probeert alles om haar vrij te krijgen. De jonge documentairemakers Annemarie de Wit en Pieter Munnik volgden hem en maakten de film Tralies zonder einde (2014) over deze strijd.