Wat doen Mocromode-jongens Omar en Moggie als ze een klapper slaan?

Elise en Soufyan kennen elkaar van de UvA waar ze culturele antropologie studeerden. Tegenwoordig werkt Soufyan als manager bij een high end-sneakermerk en Elise dook de Braziliaanse favela’s in voor haar documentaire Inside the Mind of Favela Funk. Wanneer ik ze vraag hoe ze op dit documentaire-idee kwamen, lichten hun ogen op. Het onderwerp gaat ze aan het hart. Elise: ‘In de favela’s zijn veel jongeren zo arm dat ze soms niet eens een zorgverzekering hebben, maar ze kopen wel merkkleding en Johnnie Walker-whisky. Gezien worden door anderen en je waardig voelen, is blijkbaar belangrijker dan een betrouwbare zorgverzekering. Ik zag paralellen met Soufyans bacheloronderzoek naar jongeren in Amsterdam-West.’ Soufyan komt zelf uit West en vertelt: ‘Ik vroeg mij al tijden af waarom gestigmatiseerde jongeren die op papier niks hebben, met de duurste kleding lopen. Toen mijn zusje een jaar of vijftien was, werkte ze maanden bij de Albert Heijn voor een Burberry-jas. Bij dat merk denkt Elise aan dames van middelbare leeftijd op de tennisclub, maar verschillende Marokkaans-Nederlandse jongeren geven er gerust al hun zuurverdiende vakkenvullerscenten aan uit. Toen Elise vroeg of ik hier ook een film over wilde maken en we op één lijn bleken te zitten, zijn we gelijk van start gegaan.’

Op zoek naar een geschikte hoofdpersoon, gingen de makers langs verschillende achterstandswijken, vertelt Elise. ‘Soufyan sprak hangjongeren aan, ik durfde niet, haha! Toen we eenmaal in gesprek waren, kletsten we allebei urenlang met die gasten. Via via belandden we bij de vloggers Omar en Moggie. We zochten hoofdpersonen als zij, waar je in het publieke debat veel over hoort, maar die zelf weinig aan het woord komen. Omar en Moggie zijn het niet echt gewend om met blonde vrouwen om te gaan dus ik was best een buitenstaander in het begin.’ Soufyan gaat verder: ‘Elise deed zich soms bewust een beetje dom voor, vroeg hoe duur Gucci was en schrok zogenaamd als ze vertelden hoe het was om te wonen in een wijk vol dealers. Zij riepen dan ontzet naar mij: ‘Souf, meent ze dit?’. Dat was natuurlijk niet het geval. ‘Ik zit veel in de favela’s. Charlois kan ik ook wel hebben.. Sommige dingen moesten ze gewoon op beeld uitleggen om het verhaal duidelijk te krijgen voor de kijkers. Dat de dynamiek tussen ons en de rest van de crew goed was, hielp daarbij. Op dag één pakte cameraman Aziz hun waterpijp af om eraan te lurken. Vanaf dat moment was hij ’gekke Aziz’ en bleven ze samen grappen maken.’ 

Het interview gaat verder onder de afbeelding.

De hoofdpersonen geven veel geld uit aan kleding, net als veel van hun vrienden. Blijven ze dat de rest van hun leven doen, denken jullie? Soufyan kijkt bedenkelijk: ‘Eigenlijk valt het best mee hoeveel ze uitgeven. Met een Louis Vuitton-tas van achthonderd euro lopen die gasten vaak drie jaar. Ook ruilen en lenen ze vaak van elkaar en de rest van de outfits zijn dan meestal van de Zara. Dat gezegd hebbende, is het wel zo dat de merkkleding verdwijnt als statussymbool wanneer het vervangen wordt door iets anders. Een jongen die een goede baan scoort, haalt zijn eigenwaarde niet meer uit kleding.’ ‘Maar ondertussen zeggen Omar en Moggie wel dat als ze een keer een klapper slaan, ze in full in Versace lopen, lacht Elise. Soufyan moet nog harder lachen: ‘Mooi dat je hun woorden overneemt, Elise!’ Soufyan verklaart voor de lezer die minder bedreven is in straattaal wat ‘een klapper slaan’ betekent: ‘Dat betekent dat je een goede deal hebt gemaakt als ondernemer of als crimineel en zodoende veel geld in korte tijd verdient.’

Soufyan en Elise geven zelf lang niet zoveel geld uit aan merkkleding als Moggie en Omar, maar zien er weinig kwaad in. ‘Wij geven weer flinke bedragen uit aan reizen waar we vette foto’s van op Instagram plaatsen. Ik zie niet in waarom dat beter is dan dure kleding.’ Elise plaatst één kanttekening: ‘Voor kinderen zou het wel fijn zijn als er minder waarde aan merkkleding wordt gehecht, dat nepkleding een reden is om te pesten, is natuurlijk van de zotte’.

Met hun film willen de makers eigenlijk drie dingen laten zien. ‘We tonen hoe de samenleving naar de jongens kijkt en wat dat te maken heeft met hun kleding en hun eigenwaarde. In de beginscene hoor je bijvoorbeeld gelijk wat de relatie van Moggie en Omar tot de samenleving is. Als ze een keer een dure pet dragen, denken mensen direct dat ze dealers zijn. Het is heel schrijnend, ze krijgen het gevoel dat niemand normaal tegen hen doet’. Daarnaast tonen de makers de relatie van de jongens ten opzichte van andere jongens van de straat. ‘Daar is veel afgunst en ‘misgunning’, zoals ze dat noemen. Als je het maakt in hun groep, krijg je vaak te maken met nijd omdat het confronterend is voor de gasten die het niet maken.’ De laatste laag in de film is de persoonlijke laag, over de liefde die ze missen. Dat illustreren ze in de kappersscène: ‘Omar stelt zich heel kwetsbaar op als hij zegt dat hij al die merkkleding eigenlijk koopt omdat hij hiermee de liefde wil vinden. Op de achtergrond pinkte kapper Amir ook een traantje weg. ’ Elise vindt dat heel heftig: ‘Dat kleding zó belangrijk is.’ De makers hopen dat de stigmatisering van Marokkaans-Nederlandse jongens snel vermindert. Tot nu toe merken ze dat het onderwerp van hun film vooral veel gepolitiseerd wordt. ‘Bij een gerenommeerd praatprogramma vroegen ze laatst welke politicus aan tafel mocht aanschuiven om over de thematiek te praten. Niemand, zeiden wij. Als de film over blonde Oud-Zuid-meisjes en hun kledingvoorkeuren ging zouden ze het ook niet in hun hoofd halen om een D66-er aan tafel te vragen.’ 

Het interview gaat verder onder de afbeelding.

Elise en Soufyan zien Moggie en Omar nog om de paar weken. ‘We eten vaak samen. Hoewel we niet islamitisch zijn, gingen we laatst wel bij ze dineren tijdens de iftar. Ook bellen ze ons regelmatig voor advies over wat ze wel of niet zullen vloggen en hoe ze zich in interviews kunnen opstellen. Dat vlogkanaal gaat best goed, dus daar zijn ze nu vooral mee bezig. Verder sporten ze veel en hangen ze in de kapperszaak, dat is een beetje hun buurthuis.’ De makers zijn ondertussen bezig met nieuwe filmplannen; zo willen ze onder andere een deel twee maken over Omar en Moggie en hun zoektocht naar liefde. Elise vertelt: ‘Stiekem willen ze heel graag een vriendinnetje, maar hun liefdesleven is zo schizofreen: op straat moeten ze zoveel mogelijk chickies hosselen en thuis mogen ze eigenlijk geen relatie hebben.’ Daarnaast werkt zij momenteel ook aan een film over drugsbendes in de kerken van Rio de Janeiro.