Tatiana Scheltema volgde de zaak eerder al in de VS, voor Vrij Nederland als schrijvend journalist. In die zaak werd een schikking getroffen met de andere weduwen. Esther weigerde daarin mee te gaan, omdat de voorwaarde zou zijn dat ze nooit meer over de zaak mocht praten. Scheltema: 'Je snoert haar niet zo makkelijk de mond, zo'n type is het niet.' 

Scheltema houdt zich al lange tijd bezig met juridische onderwerpen. 'Het recht is het skelet van de maatschappij. Hoe het functioneert, hoe mensen ermee omgaan, hoe mensenrechten gewaardeerd worden: dat fascineert me heel erg.' Scheltema is voornamelijk schrijvend journalist, maar is opgeleid als documentairemaker. Esther & de wet is haar eerste lange documentaire. 'Ik had het verhaal over Esther in Vrij Nederland geschreven en dacht: als dit een zaak in Nederland wordt moet dat een film worden. Je moet gewoon zien wat daar gebeurt.' 

Scheltema volgde de zaak al lange tijd, daardoor kende ze Esther en haar advocaat Channa Samkalden. 'Die twee samen, dat is een droomteam,' vertelt ze,'ik dacht: dat gaan ze winnen!' Esther en haar team verloren de rechtzaak echter vanwege gebrek aan bewijs. De uitspraak viel Scheltema tegen, maar ze zegt het ook te begrijpen. 'De rechter weegt Esther's belangen, maar ook Shell's belangen. Als je het vonnis leest, snap je waarom ze het zo hebben gewogen. Ik denk niet dat de rechters hun werk niet goed hebben gedaan.' 

In de film geeft de advocaat Samkalden aan dat er in Nederland wel heel erg met een Nederlandse bril naar de zaak wordt gekeken. Scheltema: ‘Je zag tijdens de zaak dat rechters hier zich niet realiseerden wat voor showproces dat destijds was in Nigeria. Ze behandelden het als een eerlijk proces, wat het helemaal niet was. Daarnaast treden rechters ook niet graag in vonnissen van andere rechters. Die hebben vaak grote moeite om te zeggen: die rechter in dat andere land die heeft dat helemaal verkeerd gedaan. In Europa mag dat zelfs niet.' 

Was Esther's strijd persoonlijk of wilde ze een daad stellen voor de gemeenschap in Nigeria? Scheltema: 'Het begon wel met het persoonlijke. Haar grootste grief was dat haar echtgenoot onschuldig was. Dat haar man is veroordeeld en geëxecuteerd, terwijl hij voor de regering werkte en geen onderdeel was van de activistengroep, dat was volgens haar het grootste onrecht.'

Wat Esther van de film vond? Scheltema: 'De eerste keer dat ze hem zag was ze een beetje flabbergasted. Maar de tweede keer, op de premiere op Movies That Matter, zat ze echt te snikken. Ze vond het heel mooi.'

Esther ging na het verliezen van de zaak niet in hoger beroep. Ze is volgens Scheltema moegestreden. Aan het eind van de film stelt Esther dat ongeacht het vonnis haar stem in ieder geval is gehoord. Daar heeft de documentaire Esther & de wet ook aan bijgedragen. Heeft Shell dan gewonnen? Scheltema: 'Shell heeft niet verloren.' 

Bekijk de DocTalks-aflevering over 'Esther & de wet, de zaak tegen Shell' voor het hele interview met regisseur Tatiana Scheltema bovenaan deze pagina.