Bart van der Schelling: de zingende Hollander

Radio Doc

VPRO

Bart van der Schelling ( 1892-1970) was zanger, schilder, en veteraan van de Spaanse Burgeroorlog (1936-1939) – hij maakte deel uit van de Internationale Brigaden: meer dan 30.000 jonge mensen uit meer dan 50 landen die hun leven waagden om de Republiek Spanje te helpen tegen de fascisten. Bart emigreerde in 1927 naar de VS.

In het Hollandsch Zeeliedenhuis in Hoboken ontmoette hij Willem de Kooning, toen nog huisschilder. Het klikte onmiddellijk tussen de twee Rotterdammers. Bart zong in musicals, waaronder het beroemde “Showboat” met Paul Robeson, de zwarte zanger met communistische sympathieën. Begin 1937 vertrekt hij naar Spanje – hij vecht met de Amerikaanse Abraham Lincoln Brigade en raakt zwaar gewond. Terug in de VS maakt hij furore met zijn liederen van en over de Spaanse Burgeroorlog. Op de beroemdste plaat met liederen over die oorlog staat zijn naam naast die van Woody Guthrie, Pete Seeger en Ernst Busch.

 

In 1950 vestigt hij zich in Mexico, op de vlucht voor de FBI – Spanjeveteranen werden tegen die tijd niet langer geroemd om hun strijd tegen het fascisme maar verdacht van staatsgevaarlijke communistische activiteiten. ‘Premature antifascists” – voorbarige antifascisten – werden ze genoemd in de FBI dossiers. Bart van der Schelling begint in Mexico te schilderen en heeft daar nog een enorm succes mee. In 1964 organiseert het Schiedam Museum een tentoonstelling van zijn werk. Hij is na 37 jaar terug in Nederland – en ontmoet voor het eerst zijn zoon en dochter die hij op jonge leeftijd heeft achtergelaten... 

Regie: Yvonne Scholten, NTR, 2013