2Doc

De Zandvoort formule

BNNVARA

Na 35 jaar zou de Formule 1 terugkeren naar Zandvoort. Deze documentaire laat door de ogen van betrokkenen zien hoe het dorp zich voorbereidt op de race.

Onder leiding van eigenaar prins Bernhard van Oranje en sportief directeur Jan Lammers wordt Circuit Zandvoort in razend tempo verbouwd om aan de hoge eisen van de Grand Prix-organisatie te voldoen. De boswachter maakt zich aan de andere kant van de hekken zorgen om het kwetsbare duingebied.

De gemeenteraad wringt zich in allerlei bochten om iedereen tevreden te houden. De gebeurtenissen in het dorp worden becommentarieerd door klanten van de plaatselijke nagelstudio. Door het coronavirus moeten de bakens worden verzet. Niet alleen de race gaat niet door, maar ook de ambitie van de badplaats Zandvoort moet worden bijgesteld.

Regie: Wytzia Soetenhorst

‘Ik wilde weten hoe zo’n klein dorp zou omgaan met het miljoenencircus van de Formule 1’

In gesprek met de regisseur

Tekst: Anne van Blijderveen

De terugkeer van de Grand Prix naar Zandvoort is een heet hangijzer geworden in Nederland. Hoe zou zo’n klein dorpje nu zo’n mega sportfestijn kunnen huisvesten? De milieuvervuiling zou enorm zijn, net als de impact op de omliggende natuurgebieden. Maar dat houdt de Zandvoorters niet tegen. Die Grand Prix, die komt er. 

Het kleine vissersdorpje Zandvoort was vanaf de jaren ’50 tot de jaren ’80 gastheer van de Grand Prix met het Circuit Zandvoort, maar toen raakte het uit de gratie. In 2019 kocht prins Bernhard van Oranje-Nassau, zelf fervent racer, het circuit op moest de Grand Prix terugkomen. Regisseur Wytzia Soetenhorst volgt de ontwikkelingen in het dorp op de voet in De Zandvoort Formule.

Waarom eigenlijk die naam, De Zandvoort Formule?
‘Het is natuurlijk een woordspeling op Formule 1 maar de Zandvoort formule is voor mij ook ‘wij kunnen dit klusje wel even klaren’. De Zandvoorters tonen enorme daadkracht door het grootste sportevenement in de Nederlandse geschiedenis in hun dorpje te realiseren.’

Ben jij zelf een Formule 1-fan?
‘Nee, ik wist he-le-maal niks van Formule 1. De dames van de Zandvoortse nagelstudio die je in de documentaire ziet, hebben me alles geleerd wat ik moest weten over de racesport. Ik vond die vrouwen zo leuk, omdat zij anders naar de sport kijken dan mannen. Het gaat er bij hen niet om wie er gaat winnen of wat een slimme manoeuvre is, maar om het hapje, het drankje en de gezelligheid er omheen. Ondertussen weten ze precies wat poll position is en wat er in de eerste ronde gebeurt als iemand eraf ligt. Ze weten dondersgoed hoe het werkt.’

Hoe kwam je dan, als niet F1-liefhebber, op het idee om een film te maken over het Circuit van Zandvoort?
‘Ik woon zelf in Haarlem en het ging tijdens etentjes en borrels met vrienden steeds weer over de mogelijke terugkeer van de Formule 1 naar het Circuit van Zandvoort. Wij dachten dat dat nooit zou gebeuren en toen gebeurde het toch. Wat me vooral interesseerde was waarom dit zo belangrijk was voor het dorp en hoe het eenmaal zou zijn als de Formule 1 er was. Zou het de dorpelingen zoveel opleveren als ze van tevoren hadden ingeschat?’

Tekst gaat verder na afbeelding

Vanaf welk moment was jij erbij?
‘Toen het besluit werd genomen in juni 2019 dat de Formule 1 zou terugkeren naar Zandvoort ben ik meteen een filmplan gaan schrijven, ik heb dat ook direct ingediend bij het NPO Fonds voor researchgeld en in oktober 2019 heb ik groen licht gekregen om de film te gaan maken.’

Wat heeft jou het meest verbaasd tijdens het draaien?
‘Het verbaasde mij heel erg dat zo’n klein dorp eigenlijk alle besluitvorming deed over zoiets groots wat naar mijn idee meer raakt dan alleen de regio. Het gaat over grote thema’s als natuurbescherming en geluidsoverlast, zaken die veel verder reiken dan alleen Zandvoort. Tegelijkertijd is het ook heel interessant dat zo’n kleine gemeenteraad alle besluiten neemt.’

Hoe ben je erop gekomen om de vrouwen in de nagelsalon te laten reageren op de ontwikkelingen rondom de Formule 1? En heb je dit in scène gezet of was het spontaan?
‘Van tevoren had ik bedacht dat ik een soort koor van mensen wilde hebben die zouden reageren op de gebeurtenissen. Het moesten per se vrouwen zijn voor mij, omdat die dus anders over sport praten dan mannen. Toen raadde de wethouder mij de nagelstudio aan waar zij zelf altijd heenging. Ik vond de sfeer direct heel leuk toen ik daar voor research kwam. Dus heb ik besloten gewoon aan te schuiven met de camera, natuurlijk in overeenstemming met de nagelstylistes en de klanten, maar we hebben niemand uitgenodigd. We hebben gewoon de gesprekken vastgelegd. Dat waren ontzettend leuke middagen. Deze scènes die we daar hebben gedraaid geven het besloten dorp weer, ook door de close shots, terwijl de grote ansichten van het circuit het grootse project weergeven dat er gaande is.’

Tekst gaat verder na afbeelding

Met wat voor een insteek begon je aan de documentaire?
‘Ik wilde weten hoe zo’n klein dorp zou omgaan met dat grote miljoenencircus: wordt het dorp daar beter van? Is het dorp dan blij of in de war? We zouden met drie ploegen gaan draaien in het weekend van 3 mei 2020 om de race vast te leggen. Dat moest de laatste tien minuten van de film gaan vullen, maar het is zover natuurlijk nooit gekomen. Corona gooide roet in het eten.’

Vond je dat niet erg?
‘Ik was echt ontdaan. Tegelijkertijd weet je als documentairemaker nooit hoe je film gaat eindigen. Dat vind ik ook het mooie van het vak. Regisseur Boudewijn Koole zegt altijd: ‘als je wilt weten hoe je film afloopt moet je fictie gaan maken.’ En zo is het ook. Maar het vraagt wel veel van mij en de ploeg om er dan toch een goed einde aan te breien. En ik wilde niet wachten tot volgend jaar, want een aantal personages uit mijn film kregen een andere baan en misschien gaat het dan weer niet door en mis ik het momentum.’

Hoe kom je dan weer op een nieuw idee voor een einde?
‘Na overleg met mijn producent en de eindredacteur van BNNVARA heb ik besloten tijdens de lockdown beelden te draaien van een uitgestorven dorp, dat was in maart. In april zou de geluidsman meegaan met de boswachter om het geluid van de nachtegaal vast te leggen. Eerst mocht ik niet mee omdat ik te veel met de boswachter babbel, haha, maar ik verveelde me enorm thuis. Dus zijn we toch met z’n drieën vroeg in de ochtend de duinen ingegaan om geluid te draaien en de stilte die er toen was inspireerde me enorm. Je hoorde alleen maar natuurgeluiden. Toen wist ik dat ik de film wilde eindigen met die intense stilte. Ik heb een aantal personen uit de documentaire gebeld om met hen de film af te kunnen sluiten. Op de dag van de race, 3 mei, hebben we de portretten geschoten die je op het einde ziet en toen kwam alles samen.’

Ben je blij met het einde?
‘Het had niet anders kunnen eindigen dan zo. Ik blijf alleen razend nieuwsgierig naar hoe het af had kúnnen lopen. Ik wil heel graag draaien als de race volgend jaar wel doorgaat, maar goed daar moet ik dan eerst eens geld voor zien te krijgen.’ 

Meer over het Zandvoort Circuit

Meer sportdocumentaires