Woensdag 16 december, 22:55u op NPO 2

Rob Scholte Museum, tijdelijk gesloten

KRO-NCRV

De Nederlandse Kunstenaar Rob Scholte vestigt zich na omzwervingen in een vervallen postkantoor in Den Helder en begint een museum.

Den Helder verwelkomt hem, want de komst van de vermaarde kunstenaar verhoogt het culturele aanzien van de stad. Maar na jaren gedogen wil de gemeente het pand terug om er appartementen in te vestigen, en dreigt huisuitzetting voor Scholte en zijn gezin.

Als filmmaker Roy Dames in 2017 hoort over de strijd die Rob Scholte voert om zijn museum open te houden, besluit hij de kunstenaar te volgen. De filmmaker is getuige van de dagelijkse spanning waarin Scholte en zijn gezin moeten leven. In maart 2018 krijgt de kunstenaar te horen dat zijn museum binnen dertig dagen leeg moet worden opgeleverd. Het gebouw is verkocht aan een lokale projectontwikkelaar. Scholte weigert zijn museum op te geven. Er is een breed regionaal, landelijk en internationaal draagvlak ontstaan voor steun en het behoud van het museum. De dagelijkse bezigheden gaan zo goed en kwaad als dat gaat door. Er vinden tentoonstellingen plaats van Scholtes werk in de Kathedraal van Antwerpen en het Herman Brood Museum & Experience in Zwolle. In april 2018 wordt het museum met behulp van politie hardhandig ontruimd. Rob en zijn gezin worden op straat gezet. Lukt het de kunstenaar terug te keren in zijn museum?

Regie: Roy Dames

In gesprek met regisseur Roy Dames

Noa Johannes gaat voor 2Doc.nl in gesprek met regisseur Roy Dames over zijn documentaire 'Rob Scholte Museum, tijdelijk gesloten'. Waarom vond Roy zijn evenbeeld in de activistische kunstenaar? En hoe kwam het zover dat de filmmaker Dames tijdens het draaiproces een nacht in de cel moest doorbrengen, en zelfs voor de rechtbank moest verschijnen?

Wie is Rob Scholte?

Rob Scholte is één van de belangrijkste Nederlandse schilders. Zijn werk is omstreden. Scholte is een beeldenmaker. Hij ordent en plaatst beelden uit de massamedia en uit zijn eigen omvangrijke archief in een nieuwe context. Via Documenta in Kassel (1987) en het inrichten van het Nederlands paviljoen van de Biënnale in Venetië (1990) krijgt hij internationale bekendheid. Van 1993 tot 1999 is Scholte docent aan de kunstacademie van Kassel. Zijn werk wordt nationaal en internationaal getoond in galeries en musea. 

Bomaanslag
In 1994, als meest toonaangevende en best verkopende Nederlandse kunstenaar, verliest hij bij een bomaanslag beide benen. Ondanks zijn handicap voltooit hij in 1995 een gigantische muurschildering in het Japanse Nagasaki. Daarna verhuist hij naar Tenerife en later naar Antwerpen. In 2003 keert hij terug naar Nederland. In 2013 krijgt hij de kans zich tijdelijk in een leegstaand postkantoor in Den Helder te vestigen. Hij begint er het Rob Scholte Museum; een bruisend kunst museum, een vrijplaats met mentaliteit waar verrassingen te zien zijn en waar nieuwe collecties ontstaan.

Helmut Boeijen over 'Rob Scholte Museum, tijdelijk gesloten'

Dit is een gevecht dat hij niet kan winnen. Niet mág winnen, zal hij zelf zeggen. Kunstenaar Rob Scholte en de gemeente Den Helder liggen al enkele jaren op ramkoers. Ze bereiken maar geen overeenstemming over de aankoop van het voormalige hoofdpostkantoor, waar hij al enige tijd woont met zijn gezin en een eigen museum wil vestigen. Met elk gesprek raakt een compromis verder uit zicht.

In eerste instantie leken beide partijen het nog wel eens te kunnen worden, maar tot een echte deal is het nooit gekomen - al verschillen, natuurlijk, ook daarover de meningen. Inmiddels beschieten ze elkaar gedurig vanuit hun eigen loopgraaf. Scholte voelt zich in de steek gelaten en besodemieterd, de burgemeester en verantwoordelijke wethouder beklagen zich openlijk over ‘het temperament’ van de man die van zijn hart nog nooit een moordkuil heeft gemaakt.

In 'Rob Scholte Museum, tijdelijk gesloten' betreedt Roy Dames de frontlinie aan de zijde van Scholte, die overtuigd is van zijn missie en zijn gelijk. Na de autobom die hem in 1994 beide benen kostte en die nooit helemaal is opgehelderd, vestigde hij zich als beeldbepalende Nederlandse kunstenaar in het buitenland. Uiteindelijk kwam hij toch terug naar eigen land. Het Rob Scholte Museum moest zijn nieuwe thuis worden en zou tegelijkertijd Den Helder internationale allure geven. Dat was althans het idee.

Terwijl de inleidende beschietingen in de gemeenteraad, openbare bijeenkomsten en de media een steeds serieuzer karakter krijgen en Scholte’s levenswerk echt in gevaar begint te komen, kadert Dames zijn overlevingsstrijd in met flashbacks naar de gebeurtenissen die hem hebben gevormd tot wie hij nu is: een ijzervreter die regelmatig in woede ontsteekt, zich soms wanhopig of moedeloos voelt en toch van geen opgeven wil weten. Dit museum is en blijft zijn thuis. Zijn ze nu helemaal belatafeld!

Intussen draaien de ambtelijke molens onverbiddelijk door en dreigt zelfs de grote Rob Scholte daardoor vermalen te worden. Regisseur Roy Dames documenteert dat gevecht tegen de bierkaai zonder fratsen. Hij rafelt Scholtes strijd uiteen in rudimentaire hoofdstukjes, die gezamenlijk een onvervalst I Fought The Law-gevoel oproepen. Waarbij niet alleen fans van dwarse rockacts zoals The Clash, Bobby Fuller of Dead Kennedys weten wie dat uiteindelijk wint.

Wil je niet langer wachten op de tv-uitzending om een documentaire te kijken? Met de 2Doc Weekly kijk je iedere zondag alle films van de aankomende week vooruit. Sluit je aan bij de grootste documentaire-community van Nederland en abonneer je op de 2Doc Weekly.

Het Rob Scholte Museum in de media

Podcast '2Doc belt met Boeijen'

Meer docu's van Roy Dames