Rechts in beeld

Bij deze documentaire wilden veel politici niet voor je camera komen. In 2002 dus wel?
'Nee, nee. De eerste die ik interviewde was Paul Rosenmöller van GroenLinks, en die bleek niet tevreden te zijn met het interview, en toen heeft hij alle andere lijstrekkers waarmee ik inmiddels afspraken had voor mij gewaarschuwd. Zodat ze allemaal gingen afzeggen.'

Hm, het lijkt wel een kartel…
'Ja… maar toen heb ik weer contact opgenomen met Rosenmöller, zo van: wat is dit nou, je maakt mij het werk onmogelijk. En het was helemaal niet zo’n erg interview als jij het je voorstelt, ik zal het je sturen. Dat heb ik gedaan, en toen heeft hij zich bedacht. Maar toen zei ik wel: nou moet je dat ook tegen al die anderen zeggen, dat jij je bedacht hebt. Nou, dat heeft hij misschien gedaan, tegen sommigen. Maar ik kreeg ze niet allemaal meer voor de camera.'

Nou gaat deze film voor een groot deel over…
'Hij gaat over rechts.'

Ja, maar toch ook voor een groot deel over het feit dat ze niet met je willen praten.
'Ook ja.'

Was dat vooraf het plan?
'Nee, dat is dus heel symptomatisch, in Den Haag, dat politici niet met je willen praten. Of niet met mij willen praten.'

Zou dat voor links ook gelden?
'Mijn dochter zit voor GroenLinks in de Tweede Kamer, zoals je in de film ook kunt zien, dus daar zou het wel mee gelukt zijn.'

Maar nu ging je specifiek op rechts af, omdat je denkt dat er een nog rechtser kabinet kan komen dan nu. Vind je het huidige kabinet zo rechts?
'Ja. Natuurlijk. Heel erg rechts. Als je de cultuur kapotmaakt, en de zorg, en het onderwijs, en nog zo wat dingen, dan moet je het echt wel hebben over een rechts kabinet. Wel goed zorgen voor de multinationals, maar de gewone man laten barsten.'

Nederland wordt wel steeds rechtser, de kiezer ook, toch?
'Ja. Dus je moet je er wel in verdiepen, denk ik. Vind ik.'

Is dit dus een activistisch tweeluik?
'Nee… het is gewoon een leuke film. Een humoristische film. En ik stel me ook niet op als linkse rakker. Ik probeer ze juist alle ruimte te geven om hun verhaal te vertellen. Ik vind echt dat ik daar mijn best voor moet doen. Ik wil weten hoe ze denken, en hoe ze de toekomst zien als zij het voor het zeggen krijgen.'

Maar wil je neutraal laten zien wat de rechtse standpunten zijn? Of eerder dat ze geen coherente standpunten hebben, en die ook nog eens niet willen toelichten? Want daar lijkt het wel een beetje op. Ook je oud-leerling Rutger Castricum zegt het in je film.
'Ja.'

Waar denk je dat ze bang voor zijn?
'Nou ja, Rutger zegt: ze willen alleen maar hun eigen verhaal vertellen, en ze willen geen onverwachte vragen krijgen. Want dan vergalopperen ze zich misschien.'

Nou heb je wel wat mensen voor de camera gekregen…
'Ja, dat heb je toch gezien?'

…heb je ze daar inderdaad dingen ontlokt die ze liever niet hadden willen zeggen?
'Neu.'

Nou, ik hoorde bijvoorbeeld wel een oud-PVV’er zeggen dat hij niet met modder wilde gooien. Dan zeg je dus al dat je modder hebt om mee te gooien.
'Ja, dat zegt dan al genoeg.'

Al wil je dan toch het liefste even ruiken hoe die modder in elkaar steekt.
Ja, maar dat wilde hij niet. Dus dat zat er niet in.

Terwijl je hiermee bezig was, implodeerde het FvD. Heb je daar iets mee gedaan?
'Nee, ik ben meer geïnteresseerd in de langere termijn. Waar de politiek zich eigenlijk niet zo mee bezighoudt, kan je wel zeggen. Ik wil weten hoe het Nederland vergaat als rechts aan het bewind komt. Dat hele gevoel voor wat ze willen, krijg je toch beter als je persoonlijk met rechtse mensen praat, op een beetje leuke manier zonder ze te beschuldigen of al te veel in de rede te vallen. Zodat ze hun idealen kunnen verwoorden.'

En welke idealen bedoel je dan?
'Nou, dat de buitenlanders, de nieuwkomers hier niet meer mogen komen, bijvoorbeeld. Dat we weer een Nederlands volk onder ons worden. Dat is hun ideaal.'

Wat hoop je dat mensen uit je film halen?
'Ik denk vooral voor de niet-rechtse mensen, dat ze een wat helderder beeld krijgen van waar rechts voor staat. Het is een tweeluik geworden. Het eerste deel gaat over milieu, het tweede over migratie. En dat zijn wel hele belangrijke issues, voor de toekomst. En als je dan iemand hoort zeggen dat hij als hij in z’n tuin in het gras ligt helemaal niet denkt aan hoe het met de insecten gaat, dat dat buiten zijn gezichtsveld ligt, en dat hij zich daar ook niet in wil verdiepen, tja…

Was dat die jongen van Forum voor Democratie? Ex-Forum bedoel ik?
'Ja.'

Die het niet uitmaakte hoe veel soorten insecten er waren enzo.
'Ja. Dat is toch wel… in mijn ogen is dat alarmerend. Als dat een wijdverbreide mening gaat worden.'

Dus je wilt je kijkers waarschuwen voor rechts.
'Nou, waarschuwen… voor sommige mensen zal het een soort waarschuwing kunnen zijn, ja. Maar rechtse kiezers kunnen er ook naar kijken en herkennen dan veel van zichzelf. Er zit humor in, het zijn grotendeels grappige personages.'

Wat stem je zelf eigenlijk?
'Sinds mijn dochter bij GroenLinks zit, stem ik GroenLinks. Vanzelfsprekend. Ik vind niet alles even krachtig wat zij zeggen, maar ik heb wel sympathie voor die partij.'

Nou was er eerder die Jesse Klaver-documentaire, en die is niet uitgezonden omdat de omroep na een hoop ophef concludeerde dat het te dicht bij partijpropaganda kwam. Loop je dat risico met dit tweeluik niet ook?
'Ik denk het niet hoor. Het is toch voor niemand propaganda? Niet voor rechts en niet voor links.'

Je dochter Laura wordt wel opgevoerd als de redelijkste, of vind ik dat alleen maar?
'Nou… met m’n dochter ben ik het ook niet overal over eens, hoor. En zij niet met mij. Maar ik stem dus wel op haar.'