Deze nieuwe docu's kijk je in januari bij de publieke omroep

Filmmaker Rogier Kappers stopt met films maken om zijn jongensdroomdroom na te leven. En maakt daar een film over. 

Op zijn 52e verjaardag vraagt Rogier zich af of hij alles uit het leven heeft gehaald. Tijd voor actie. Als negenjarig jongetje droomde hij al van een zelfgebouwd orgel van zingende glazen, dus gooit hij het roer om en besluit deze jongensdroom na te jagen. Het is tijd om beroemd te worden. Met een zelfgebouwd glasorgel probeert Rogier een succesvol straatmuzikant te worden. 

Glas, mijn onvervulde leven is een heerlijke coming-of-(old?)-age-film, waarin Rogiers vader commentaar levert op het project van zijn voortsukkelende zoon. Maar, terwijl hij zijn vingers kapot oefent, ontdekt Rogier dat ook deze reis weer onverwacht kan lopen – net als het leven zelf.

Regie: Rogier Kappers
Woensdag 2 januari om 22.10 uur op NPO 2
Vanaf zondag 29 december te zien op NPO Start en npodoc.nl 

Het is een raadsel dat de wetenschap sinds Aristoteles bezighoudt: waar en hoe plant de paling zich voort? Niemand heeft de prehistorische dieren ooit zien paren. En er zijn nog nooit eitjes gevonden. Nu de paling met uitsterven bedreigd wordt, krijgt de zoektocht naar het mysterie van haar voortplanting een nieuwe urgentie.

In de documentaire Palingdans volgt Hans Dortmans twee biologen en een palingliefhebber die zich in grote mate bekommeren om het raadselachtige dier. De Oostenrijkse bioloog Reinhold Hanel en zijn expeditieteam zetten koers naar de geboortegrond van de paling, terwijl de Nederlandse bioloog Rick Leemans probeert om glasaal te kweken en aandeelhouders van Glasaal Volendam BV tevreden te stellen. 

En dan hebben we de Japanse Kenichi Ikeda nog. Een liefhebber van het dier - dat bovendien heilig is in zijn land - een boodschapper van God. Vanuit culinaire interesse is Ikeda gaandeweg volledig in de ban geraakt van de paling, maar nu het dier met uitsterven is bedreigd worstelt hij met zijn passie.

Maar de hoofdrol, die gaat uit naar de paling zelf. Al laat die zich na deze exploratie van een uur nog steeds niet echt kennen. 

Regie: Hans Dortmans
Donderdag 9 januari om 22.10 uur op NPO 2
Vanaf zondag 5 januari op NPO Start en npodoc.nl

'Geloof in verandering is op zichzelf al een daad van verzet,' stelt filmmaker Fredrik Gerrten in zijn interview met NPO Doc. Al gaan de hoofdpersonen in Breaking Social wat verder dan enkel geloven. 

In zijn nieuwste documentaire zet de Zweed zijn vraagtekens bij het construct van ons ‘sociale contract’: hard werken, belasting betalen, je aan de regels houden. ‘We doen allemaal wat ons verteld wordt en voeden onze kinderen ook zo op. Maar zelfs dán voelt het nog of je het niet goed doet. Als je naar je werk gaat, raak je gefrustreerd omdat je vaststaat in het verkeer. Als je huur omhoog gaat, ervaar je stress omdat je salaris niet meestijgt.’

Gertten toont ons hoe corruptie en ongelijkheid een globaal probleem is. Van een vermoorde onderzoeksjournalist in Malta tot een waterloze rivier in Chili. Maar het omslagpunt is bereikt. Wereldwijd komen activisten in opstand. Ze vertellen ons waarom ze in actie komen, maar ook hoe ze worden tegengewerkt. Kan het tij worden gekeerd?

Regie: Fredrik Gertten
Donderdag 23 januari om 22.20 uur op NPO 2
Vanaf zondag 19 januari op NPO Start en npodoc.nl

Een nieuwe favoriet in het genre 'river road movie'. De Whanganui rivier in Aotearoa (Nieuw-Zeeland) is de eerste rivier ter wereld die, dankzij een lange juridische strijd van de Māori, in 2017 dezelfde rechten als een mens kreeg. De Māori zien de rivier als hun voorouder, als een volwaardig spiritueel wezen. 

In de film nodigt Māori rivierhoeder Ned Tapa een klein gezelschap uit voor een vijfdaagse kanotrip op de heilige rivier. Onder hen een Australische First Nations Elder en zijn dochter, een Australische kunstenares en een filmcrew. De groep laat zich langzaam meevoeren langs de prachtige landschappen en de sporen van het koloniale verleden.

Een louterende documentaire, die vloeiend benadrukt hoe de wijsheid van inheemse stammen in tijden van klimaatcrisis belangrijker dan ooit is. 'Als je zit en luistert, zul je het land horen zingen. Allemaal samen, verweven, in harmonie, synchroon.'

Regie: Petr Lom en Corinne van Egeraat
Donderdag 30 januari 2025 om 22.20 uur op NPO 2
Vanaf zondag 26 januari op NPO Start en npodoc.nl