In 1951 kwamen de eerste van ruim 12.000 Molukkers aan in Rotterdam. Niet tijdelijk, maar permanent. In '65 jaar Molukkers in Nederland' komen vier generaties aan het woord. Waarom kwamen de Molukkers in Nederland en hoe was deze ervaring voor hen? In '65 jaar Molukkers in Nederland' (NOS, 2016) wordt een deel van deze geschiedenis uiteengezet. Op 2Doc.nl vind je nog meer films over de jarenlange relatie tussen de Nederlanders en de Molukkers.
Door: Wieneke van Koppen
De Republiek der Zuid-Molukken heeft maar kort bestaan. Indonesië herstelde het gezag al snel en de Republiek der Zuid-Molukken werd snel opgeheven. De Molukkers kwamen in een benarde positie en kregen vanaf begin jaren vijftig opvang in Nederland in diverse centrale opvangplekken, zoals voormalige concentratiekampen. Nederland beloofde hen dat dit een tijdelijke oplossing was en dat ze zouden helpen bij het heroprichten van de Molukse Republiek, zodat men snel terug kon.
Tussen de Molukkers in Nederland en de Nederlandse bevolking was in die tijd weinig contact. De Molukse Nederlander Mathijs Sohouka woont vanaf zijn tweede in Nederland en bracht zijn vroege jaren door in doorvoerkamp Kamp Conrad in Rouveen. In Vreemdelingen en bijwoners (Holland Doc, Geertjan Lassche, 2011) begint Sohouka met documentairemaker Geertjan Lassche een confronterende zoektocht naar erkenning van zijn geschiedenis en zijn bestaan.
De Molukkers kregen bij hun komst in Nederland voorgespiegeld dat ze zo snel mogelijk terug zouden kunnen naar de toekomstige Republiek der Zuid-Molukken. Na jaren wachten werd langzaam duidelijk dat deze Republiek er niet zou komen. Molukkers kregen in totaal 71 eigen wijken. Onrust in de Molukse gemeenschap groeide vanwege het verlangen om terug te keren. De onrust resulteerde in opstand en terrorisme. Gijzelingen, kapingen en rellen volgden in de jaren daarop.
In Echo's van Angst: Alleen voor Molukkers (NTR, Patrick Bisschops, 2015) zien we meer over de Molukse wijken. De documentaire De lege plek, het zwijgen van Bovensmilde (HUMAN, John Appel, 2012) gaat over de naweeën van de gijzeling op een basisschool in het Drentse dorp Bovensmilde in mei 1977.
Er speelt momenteel een rechtszaak tegen de Nederlandse staat, vanwege de vroegere treinkapingen. Waarom? Dat hoor je in de podcast van De Correspondent: Heeft Nederland de Molukse treinkapers geëxecuteerd? Volgens deze advocate wel.
Eind 2014 werd er een woning in de Molukse wijk toegewezen aan een Nederlands gezin. In het artikel Molukkers Hoogeveen goed geïntegreerd op NOS.nl wordt beschreven hoe de discussie rond deze situatie verliep.
In Ambon heerst een sterke band met Nederland. Iedereen lijkt wel iemand te kennen uit een van de Nederlandse dorpen of steden. Als het Nederlands Elftal speelt kleurt Ambon dan ook feloranje: de Nederlandse voetballers, met name de Molukse Giovanni van Bronckhorst, Simon Tahamata en Sonny Silooy, zijn zeer populair. Ambon is in het verleden gekerstend door protestante kolonisatoren uit Nederland. Het Nederlandse bewind bevoorrechte de Molukse christenen vanaf die tijd boven de moslims. Tussen moslims en christenen op het eiland is altijd strijd geweest, die uiteindelijk ook leidde tot een burgeroorlog tussen 1999 en 2003. De Zeeuwse Molukker Jim Pentury is zoon van een voormalig KNIL-militair en wil in Oranje Ambon: Geloof, hoop en voetbal (NPS, Peter Hoogendijk, 2012) de strijdende partijen op Ambon met elkaar verenigen door middel van voetbal.
In 1990 richtten negen Molukse vrienden met een voorliefde voor motorrijden Satudarah MC Maluku op. De oprichters noemden zich de 'erfgenamen der Molukse krijgers'. Satu darah betekent één bloed in het Indonesisch. De groep is sinds 1990 zeer sterk gegroeid en heeft afdelingen in veel verschillende landen. Documentairemakers Joost van der Valk en Megs Gavan liepen twee jaar mee met de groep en toont in 'Satudarah - One Blood' alle mores van de motorclub. ‘Ouderwetse’ idealen zoals viriliteit, broederschap, trouw, moed en spiritualiteit staan er hoog in het vaandel. De film laat zien hoe de nieuwe generatie leiders – Angelo, Olla, Mima en Bota – Satudarah binnen enkele jaren ombouwt van een onbekend Nederlandse clubje tot een internationaal conglomeraat.
De Nederlandse Molukkers, trots krijgersvolk in verbanning, vormen een hechte gemeenschap. Op hun motorfietsen voelen ze zich dappere strijders van weleer, die met hun verschijning respect afdwingen.