Het moestuininitiatief uit de documentaire ‘De vrouwen van Venserpolder’ brengt blok 10 van Venserpolder veel; het empoweren van, veelal alleenstaande, vrouwen, het verjagen van criminaliteit, maar ook gemeenschapsbouw. En dat is belangrijk, want waar al 13 procent van de Amsterdammers ernstig eenzaam is, ligt dit cijfer in Amsterdam Zuidoost tussen de 19 en 23 procent.

Aan het einde van het seizoen noemen de tuiniersters van blok 10 elkaar hun “tuinfamilie” en dat klinkt hoopvol. Maar hoe kan het nu dat mensen uit Zuidoost gemiddeld eenzamer zijn dan andere Amsterdammers?

In 2018 deed de gemeente Amsterdam een onderzoek naar eenzaamheid in de stad. Hieruit bleken Amsterdammers eenzamer te zijn dan de gemiddelde Nederlander: het landelijk gemiddelde van eenzaamheid ligt in totaal op 43 procent en in Amsterdam is dat 48 procent. Maar in Zuidoost liggen de eenzaamheidscijfers nog hoger. ‘Hier komen meer risicofactoren samen. Als je geen partner hebt, laagopgeleid bent of geen betaald werk hebt, ligt eenzaamheid eerder op de loer. En als je vanuit een niet-westers land hiernaartoe bent geëmigreerd, heb je ook een groter risico op eenzaamheid. Heimwee alleen al is daarin een factor’, zegt Jakob Wedemeijer, dagelijks bestuurder van stadsdeel Zuidoost.
En, hoewel er al veel zijn neergehaald, flats bevorderen de sociale cohesie ook niet, want wonen in een flat is heel anoniem. Dit kan sociale eenzaamheid, het gebrek aan betekenisvol contact met buren, in de hand werken volgens Wedemeijer.

Eenzaamheid is niet alleen vervelend, het is ook gevaarlijk. Mensen die aangeven eenzaam te zijn, hebben vaker gezondheidsklachten, -aandoeningen en beperkingen dan anderen. Ze hebben zelfs bijna dubbel zoveel kans om eerder te overlijden dan mensen die niet eenzaam zijn. Ook zijn zij vaker depressief. Alle reden dus voor het bestuur van stadsdeel Zuidoost om initiatieven uit te rollen om dit te verbeteren. ‘We zijn keihard bezig om mensen aan het werk te krijgen, één van de factoren die we nog het makkelijkst kunnen aanpakken. Want iemand aan een (goede) relatie helpen of heimwee wegnemen, is een onmogelijke taak.’

Ook hebben ze inmiddels meerdere moestuininitiatieven uitgerold. ‘Voor ons was het overigens niet zo dat we het Bloei & Groei-project hebben gesteund om eenzaamheid te verminderen. We deden het om vrouwen krachtiger in het leven te zetten en omdat groen in de wijk mensen gelukkiger maakt. Maar het ontstaan van een “tuinfamilie” is een prachtige bijkomstigheid.’

De afgelopen jaren bleven de eenzaamheidscijfers stijgen en Wedemeijer kan een positieve verandering dan ook niet garanderen. ‘Ik kijk de toekomst wat dat betreft een beetje met zorgen aan, maar we doen ons best. De documentaire ‘De vrouwen van Venserpolder’ gaf mij het inzicht dat we mensen een reden moeten geven om hun huis te verlaten en daar kun je als gemeente zéker iets in betekenen.’