Terwijl ze balanceert op het randje van een manie, raakt de moeder van jonge maker Vincent Sparreboom verwikkeld in een verdachte internetrelatie.
Vincent neemt de rol van beschermende ouder op zich wanneer hij ontdekt dat zijn moeder te maken heeft met datingscam. In de Makers van Morgen-film Mama Mania worden de omgekeerde rollen van ouder en kind op ontnuchterende wijze zichtbaar.
Regie: Vincent Sparreboom
Hij wilde een documentaire maken over een “Polenhotel” – een vakantiepark waar alleen Poolse arbeiders wonen –, maar het werd een film over zijn manisch-depressieve moeder. ‘Precies toen bleek dat mijn eerste idee niet kon doorgaan, werd mijn moeder manisch en kwam “David” in haar leven. Hier móest ik een film over maken’, zegt Vincent Sparreboom (26). Zo ontstond Mama Mania.
Vincents moeder is al zolang als hij op de wereld is manisch-depressief. Dit heeft zwaar op hun relatie gewogen, maar levert ook veel grappige gebeurtenissen op zoals in de film is te zien. ‘Je kunt je soms heel machteloos voelen. Maar als dat een beetje is weggeëbd, probeer ik er vooral om te lachen. Humor geeft verlichting.’
Moeder
Dat David niet echt was, vermoedde Vincent al heel snel. De Amerikaan claimde namelijk op een olieboorplatform te werken en dat hij door de gevaren die daar mee gepaard gaan, niet kon bellen of videobellen, alleen chatten. Een verhaal dat Vincents moeder accepteerde, maar bij hemzelf alarmbellen deed afgaan. ‘Ik heb dit niet direct tegen mijn moeder gezegd, ik was bang dat ze me niet zou geloven.’ Daarom nam hij haar stap voor stap mee in zijn ontdekkingen over David. ‘Ik heb haar ook niet direct verteld dat ik de telefoongesprekken wilde gebruiken voor mijn eerstejaarsfilm. Ook omdat ik merkte dat ze manisch aan het worden was. Maar ik wist gewoon dat dit een film was die ik moest maken. Dus na twee “stiekeme” opnames heb ik haar gevraagd of ze mee wilde doen aan mijn film. Ze zei direct ja.’ Vincents moeder is heel open over hoe het met haar gaat, soms zelfs iets té, volgens hem. ‘Als kinderen krijgen we al haar privézaken mee. Ze heeft niet zoveel rem als andere ouders. Dat is als filmmaker heel fijn, maar als zoon soms wat minder.’
Afstand
Vincents inspiratie voor zijn film komt uit Taste of Cement; een film over Syrische arbeidsmigranten waarbij het beeld en geluid van elkaar zijn losgetrokken. Die invloed valt direct op in Mama Mania. Want de gesprekken die worden gevoerd, gaan via de telefoon en in het beeldmateriaal wordt niet gesproken. ‘Mijn docenten stelden mij dan ook terecht de vraag: ‘waarom is dit een film?’, er zit namelijk amper visuele vertelling in mijn documentaire.’ Toch zijn de telefoongesprekken een hele bewuste keuze. ‘Ik vind ze iets intiems hebben. De slechte kwaliteit doet me denken aan het charmante, korrelige beeldmateriaal van oude films.’ Daarbij gaat de relatie van Vincent en zijn moeder voornamelijk via de telefoon, het contact dat hij met z’n moeder heeft, is dan ook een contact op afstand. Dit heeft hij naast de telefoongesprekken ook vertaald in de beeldkeuzes, zoals de observerende – haast afstandelijke – manier van draaien en de droneshots aan het begin en het einde, waar het beeld zich steeds meer van zijn moeder verwijdert. ‘Toch zijn we sinds het maken van de film wel naar elkaar toegegroeid. We hebben nu meer contact dan daarvoor.’
Ontvangst
Mama Mania is Vincents eerste film, gemaakt op de opleiding Audiovisual Media aan de HKU. ‘En hij voldeed eigenlijk niet aan de opdracht van de school; de film mocht maar vijf minuten duren. Daar zit ik met dertien minuten wel echt ruim overheen’, lacht Vincent. Desondanks werd de film goed opgepakt en geselecteerd voor het filmfestival Go Short. Tijdens de première werd zijn moeder gevraagd wat ze van de film vond. Ze antwoordde dat ze ‘m fantastisch vindt. ‘Ze zei: ‘Als kind had ik twee dromen. Ik wilde dierenarts worden of filmster. Nu is er dan toch een uitgekomen.’ Mijn moeder houdt van de aandacht, ze is niet bang om te laten zien wie ze is.’ Niet alleen zijn moeder is enthousiast, want na een vertoning op het Rotterdams Open Doek kwam er een man naar hem toe die zelf ook bipolair is. ‘Hij vond het mooi dat de film liet zien hoe het is voor de omgeving als iemand bipolair is en dat het ziektebeeld eigenlijk heel gewoontjes is.’ Het filmmaken smaakt voor Vincent in ieder geval naar meer. ‘Ik heb alweer twee nieuwe ideeën op de plank liggen.’
Vincent Sparreboom zit nu in het derde jaar van zijn studie Audiovisual Media aan de HKU en loopt stage bij Sarah Sylbing en Ester Gould; de makers van de docu-serie Schuldig.
Beknopt
Als je last hebt van enorme stemmingswisselingen, kan het zijn dat je een bipolaire stoornis hebt (ook wel 'manisch-depressief zijn' genoemd). Maar wat houdt dat dan in?
Het betekent dat je over bepaalde periodes schommelt tussen depressieve periodes waarin je lusteloos en somber bent en hypomane en/of manische periodes waarin je geen rem hebt, erg veel energie hebt, weinig slaapt en alles denkt aan te kunnen. Met daartussen stabiele periodes.
Hiernaast vind je een afbeelding waarin de kenmerken van een depressie, manie en hypomanie worden uiteengezet. Belangrijk om te weten is wel dat hypomanie het lievere zusje is van een manie. Bij hypomanie heb je minder behoefte aan slaap en erg veel energie, bij een manie heb je dit ook, maar raak je vaak ook het contact kwijt met de realiteit en kun je in een psychose belanden.
Er zijn dan ook twee verschillende soorten bipolaire stoornissen: type 1 en type 2. Een bipolaire stoornis type 1 wordt gekenmerkt door afwisselende periodes van een ernstige depressie en manie. Tussen deze periodes in is de stemming overwegend stabiel.
Een bipolaire stoornis type 2 wordt gesteld als iemand tenminste één keer een hypomanie en een depressie heeft doorgemaakt, maar nog nooit een manie heeft gehad. Het karakter van een bipolaire stoornis kan dus verschillen. (Bron: PsyQ)
Bekijk hieronder twee video's over bipolaire stoornissen.