2Doc:

Ons moederland

VPRO

Hoort extreemrechts gedachtegoed bij Nederland? 'Ons moederland' schetst aan de hand van het dagelijks leven van Constant Kusters, de omstreden politiek leider van de extreemrechtse partij de Nederlandse Volks-Unie, een beeld van de Nederlandse samenleving en haar omgang met ‘de ander’ door de eeuwen heen.

Locaties
Zoek naar docu’s op thema
Makers

Extreemrechts lijkt goed te gedijen in een wereld vol Trump-, FvD-aanhangers en complotdenkers. Het keert zich boos tegen de gevestigde orde, de democratische instituten en vooral: nieuwkomers.  In hoeverre is onze vaderlandse geschiedenis een voedingsbodem voor de angst voor die nieuwkomers? 2Doc: Ons moederland schetst aan de hand van het dagelijks leven van Constant Kusters, de omstreden politiek leider van de extreemrechtse partij de Nederlandse Volks-Unie, een beeld van de Nederlandse samenleving en haar omgang met ‘de ander’ door de eeuwen heen.

Constant Kusters is naast de voorman van de extreemrechtse partij NVU een toegewijd huisvader. Een traditioneel gezinsleven, nationalisme en politieke strijd lijken onlosmakelijk met elkaar vervlochten. Wonend in een Arnhemse volksbuurt benoemt hij zonder gêne wat er in zijn ogen mis is met de Nederlandse multiculturele samenleving. De publieke- en politieke discussie over onze nationale identiteit gaat inmiddels, ook ver buiten extreemrechts, hand in hand met polarisatie.

Aan de hand van archiefmateriaal over de Nederlandse geschiedenis en intieme scènes in het extreemrechtse milieu toont Ons moederland een politicus die tot zijn vreugde ziet dat zijn ideeën steeds meer doordringen in de gevestigde orde. Regisseur Shamira Raphaëla, die onlangs een Gouden Kalf won voor haar film De waarheid over mijn vader, wil met deze film Nederland een spiegel voorhouden. 'Ik wil licht werpen op een kant van Nederland die velen liever niet zien. Deze film gaat niet alleen over Kusters van de NVU, maar over ons allemaal. Waar komen we vandaan en waar willen we naartoe als samenleving?'

Regie: Shamira Raphaëla

Menu

DocTalks: in gesprek met regisseur Shamira Raphaëla

Waarom besloot documentairemaker Shamira Raphaëla, zelf van biculturele afkomst, een portret te maken van de voorman van de extreemrechtse Nederlandse Volks-Unie? In deze DocTalks-aflevering gaat Ersin Kiris in gesprek met Shamira Raphaëla, de regisseur van Ons moederland.

Helmut Boeijen over 'Ons moederland'

‘Laatst had ik van die nieuwe kindjes in de klas gekregen die uit Syrië komen’, vertelt een meisje van een jaar of tien thuis aan de familietafel, terwijl vader voor het hele gezin zelfgemaakte soep opschept. ‘Hoe heten de kindjes?’, wil moeder weten. ‘Anja en Saam, maar wij noemen ze altijd Aap en Schaap.’

‘Nou, da’s heel mooi’, reageert papa verheugd. ‘Als het rustig is, mogen ze weer terugkeren naar Syrië. Huppakee.’ Papa is Constant Kusters, sinds jaar en dag leider van de extreemrechtse splinterpartij de Nederlandse Volks-Unie. Hij is de hoofdpersoon van Ons moederland (72 min.), een zinderende documentaire van Shamira Raphaëla. De film gaat echter beslist niet alleen over een dubieuze politicus en activist, die zegt te willen voorkomen dat blanken de indianen van Europa worden. Raphaëla zet de standpunten van Kusters af tegen de Nederlandse omgang met buitenlanders door de eeuwen heen.

De filmmaakster verbeeldt de vaderlandse cultuur bovendien met steeds terugkerende sequenties van een soort Madurodam-versie van Nederland. De onderliggende boodschap van al deze elementen is niet mis te verstaan: hij, de man die door de meesten van ons wordt beschouwd als een paria, is in werkelijkheid een logische afspiegeling van ons. Van wie wij zijn en wat we, blijkbaar, vinden. ‘Wij zijn op hetzelfde standpunt gebleven, maar de politiek ziet dat wij gelijk aan het krijgen zijn’, concludeert Kusters zelfvoldaan in het interview, waarmee Raphaëla de verschillende elementen in de film verbindt. ‘Dat is toch een win-win situatie.’

Méér dan een portret van de NVU-voorman, die waarschijnlijk/hopelijk altijd veroordeeld blijft tot de rafelranden van de vaderlandse politiek, is het lekker polemische Ons moederland een onontkoombare film over het Nederland van nu, toen en, wie weet, straks. Die je instemmend begroet. Of waarmee je het hartgrondig oneens bent. Maar waarover je hoe dan ook een mening vormt.

Van zulke films kunnen er nooit genoeg gemaakt worden.

Wil je elke zondag documentairetips ontvangen? Abonneer je hier op onze nieuwsbrief.

Meer films van Shamira Raphaëla

    • Meer documentaires over politiek meer