In zijn poëtische documentaire volgt regisseur Sedrik Oliha drie nachtraven: mensen die er bewust voor kiezen om ’s nachts wakker te zijn. Hoe kijkt hij terug op het maakproces? En waarom moeten mensen anders naar de nacht kijken? 2Doc.nl sprak de regisseur. ‘Als er meer mensen zouden leven zoals nachtraven dat doen, zou er veel stress wegvallen.’

Wat heb je zelf met de nacht?
'Ik ben zeer gefascineerd en verwonderd door de nacht. Als ik bijvoorbeeld terugfiets na een avond stappen en ik zie ergens nog licht branden, dan vraag ik me altijd af: 'Waarom is die persoon nog wakker? Waarom dwaalt die persoon nog over straat? Waar gaat die auto naar toe om drie uur 's nachts?' De nacht heeft iets heel mysterieus. Het is alsof je in een andere wereld terechtkomt. Die wereld wilde ik tonen in mijn documentaire.'

Je filmt opent met het citaat: ‘Laat de nacht ons leren wat we zijn, en de dag wat we zouden moeten zijn’
‘Tijdens mijn research las ik het boek Nacht en Ontij van Roger Ekirch. Dit citaat van Thomas Tryon vatte voor mij heel goed dat nachtelijke universum samen. De maskers vallen dan af. We kunnen onszelf zijn ‘s nachts. Tijdens de nachtelijke uren gaan de spotlights uit. Die duisternis zorgt voor een gevoel van vrijheid.'

Je maakte deze film in je eentje. Hoe was dat?
‘Ik was voor deze film zelf ook een nachtraaf geworden. Ik filmde deze documentaire toen het nachtleven helemaal stilstond door corona. Dat was soms eenzaam, maar op een of andere manier ook wel fijn. Tijdens het maakproces begon ik opeens te beseffen dat ik zelf ook deel uitmaakte van het verhaal dat ik wilde vertellen. Ik was namelijk zelf ook één van die vele nachtraven die 's nachts werkte. Ik heb alles ‘s nachts gedraaid en grotendeels ook veel ‘s nachts gemonteerd. Stap voor stap ontdekte ik het nachtelijke universum.’

Wat vond je moeilijk aan het maakproces?
‘Het is een redelijk trage film en ik vroeg me af hoe ik hier toch een spanningsboog in kon verwerken. Nog steeds vraag ik me af of dat is gelukt. Aan de andere kant weet ik niet of dat erg is: de nacht heeft ook iets traags. Misschien is het juist goed dat er minder spanning in zit en dat je vooral de traagheid voelt. Ik heb de aandacht van de kijker wel proberen vast te houden door radiofragmenten door de film heen te verwerken. In mijn documentaire luisteren verschillende mensen naar Nachtzuster. Door het gebruik van de radio kon ik de scènes en verschillende mensen met elkaar verbinden en vooral aantonen dat er ‘s nachts een kleine gemeenschap van mensen wakker zijn.'

Tekst gaat verder onder afbeelding

Ook de voice-over neemt de kijker aan de hand.
‘Ik wilde de voice-over eerst door een acteur laten inspreken. Maar mijn mama zei: ‘Sedrik, je moet dat zelf doen, het is jouw verhaal.’ Daar heeft ze gelijk in, mijn film is nu persoonlijker geworden. Het opnemen hiervan was soms een worsteling: ik heb de voice-overs vaak opnieuw opgenomen omdat ik niet de juiste toon kon vinden. Eerst sprak ik heel groots en theatraal, maar uiteindelijk is het klein en neutraal geworden. Toen ik de film laatst opnieuw zag spoelde ik deze scènes door, omdat ik het lastig vind om naar mijzelf te luisteren.'

Ben je blij met het resultaat?
‘Als ik nu naar mijn film kijk denk ik: dit is wat ik in het begin gedachten had. Ik ben blij met het resultaat. Ik maakte deze film als masterproef aan Luca School of Arts. Daar had ik de vrijheid om te maken wat ik wilde maken. Ik weet niet of ik in de toekomst ook zulke poëtische films kan maken. Het is namelijk geen ‘klassieke’ documentaire zoals die vaak op de Belgische tv te zien is. Mijn ambitie is om altijd masterproeven te blijven maken zoals ik dat nu heb gedaan. Het liefst met een zo klein mogelijk team. Maar ik moet realistisch zijn, als student kon ik me dit permitteren. Ik kan niet altijd gratis blijven werken, nu moet ik het echte leven in.’

Waarom moeten mensen jouw film zien?
‘Omdat ik hoop dat mensen zich door deze film realiseren dat de nacht meer is dan alleen uitgaan. Ik denk dat veel mensen de nacht associeren met cafés, clubs en festivals. Maar de nacht is veel meer dan dat. Het leven gaat door, maar vaak op een mysterieuze manier. Die wereld wil ik laten zien. Er is zo veel verschil tussen het leven overdag en het leven ’s nachts. Overdag is iedereen onderweg en druk. Mensen zijn gejaagd. ’s Nachts verdwijnt dat allemaal. Je krijgt geen berichtjes, nieuws of prikkels. Als er meer mensen zouden leven zoals nachtraven dat doen, zou er veel stress wegvallen.’