Makers van Morgen

En nu de nacht

VPRO

In 'En Nu de Nacht' portretteert Hannah van Tassel vier mensen die vechten met de nacht. Ze leiden aan slaapproblemen; met het komen van de nacht start het geworstel met de slaap. De een probeert in slaap te komen met 'een mannetje' aan slaapmiddelen, de ander door te tekenen en de volgende met mediteren. Op een prachtige, poëtische manier in beeld gebracht.

'Ik wil iets maken voor de slapelozen'

In gesprek met regisseur Hannah van Tassel

Tekst: 2Doc.nl

Hannah van Tassel (1992) heeft een aantal vrienden die worstelen met insomnia en dat geeft haar een machteloos gevoel. ‘Je wilt graag helpen, maar je kunt niks voor ze doen. Daarom kreeg ik een enorme behoefte om er op een andere manier mee aan de slag te gaan.’

Zo ontstond het idee voor haar derdejaars film En Nu de Nacht. ‘Ik wilde iets voor de slapelozen maken. Maar tijdens het draaien, begon ik me steeds meer af te vragen of ik wel degene was die dat kon, aangezien ik bijna de enige was van dat project die goed sliep. De crew ingesloten’, lacht ze.

Hoe breng je iets ongrijpbaars als slaap in beeld?
‘Ik ben eerst research gaan doen naar slaap en slaapproblemen, zodat ik beter zou begrijpen wat het nu echt is. Tijdens dat onderzoek leerde ik dat insomnia een Westers verschijnsel is en een probleem van de moderne maatschappij. Stress en – stress door – ons werk kunnen in de weg liggen van een goede nachtrust. Mensen zijn bang om hun wekker te missen en voelen ook druk om ‘fris’ op kantoor te verschijnen. Dit is één verklaring hoor, slapeloosheid is een heel persoonlijk probleem en heeft vele oorzaken.

Visueel gezien, was het echt een uitdaging. Slaap is natuurlijk onzichtbaar en mensen die niet slapen, doen niet veel. Dus hoe maak je daar iets visueel aantrekkelijks van? De cameraman en ik hebben veel gepraat over uit wat voor beelden de nacht bestaat. Heel intuïtief ontwikkelden we een beeldtaal.’

De film gaat voor mij niet echt over het hoe en wat van insomnia, maar meer over het karakter van de nacht. Klopt dat?
‘Ja. In de film wilde ik onderzoeken wat de nacht doet met mensen met insomnia. In de nacht zijn ze namelijk vaak alleen en dat maakt dat angstige en donkere gedachten gemakkelijker naar boven komen. Met de personages sprak ik daarom over de nacht en over slaap, meer dan over hun slaapproblemen. Om die reden hebben we gekozen voor de structuur van één nacht waarin al die gevoelens voorbijkomen. Die gevoelens heb ik verwoord via de voice-over.’ 

Het interview gaat verder onder de afbeeldingen

In de film zitten veel nachtshots. Wat wil je hiermee overbrengen?
‘Die shots vormen de brug van het alledaagse naar het abstracte. We wilden de eenzaamheid, schoonheid, maar ook het angstaanjagende van de nacht weergeven. In het donker is alles altijd erger en dreigender.’

Die tekst heb je zelfgeschreven. Wat wilde je ermee bereiken?
‘De stem van de nacht moet de slapeloze als het waren in slaap sussen. Maar aan de andere kant wil ik een bepaalde dreiging laten voelen. Dat moest die stem ook in zich hebben. De stemactrice gaf zelf de suggestie om het in te fluisteren en dat werkt heel goed, vind ik.’ 

Je bent bijna klaar met je studie. Wat wil je na je studie gaan doen?
‘Ik wil graag met vorm experimenteren. Zo zou ik het heel gaaf vinden om een tekenfilm te regisseren en ik sluit ook niet uit dat ik ooit een fictiefilm ga maken. Ik merk dat ik het verweven van documentaire met vormexperimenten, zoals bij En Nu de Nacht, een hele fijne manier van werken vind.’

Wat vonden je personages van de film?
‘Niet iedereen herkende zich helemaal in het gevoel van de nacht. Maar een ander zei: ‘De stem die in de film zit, díe zou ik willen horen als ik in bed lig’. Dat vond ik het allergrootste compliment’.

Hannah van Tassel (1992) studeert regie aan de Nederlandse Filmacademie en is bijna afgestudeerd. Bij Makers van Morgen zonden we eerder al haar film Een Klein Beetje Nog uit, dit was een spin-off van een eerder project uit haar tweede jaar. Hierin volgt ze Elisabeth Fisher-Spanjer die toeleeft naar haar 102e verjaardag. Een intrigerend portret van een markante vrouw.

Voor haar afstudeerproject draait ze nu in Zuid- Frankrijk waar ze de invloed van de mistral – een harde, koude noorden- tot noordwesterwind – op de mens wil vastleggen.

Meer over slaap

We slapen maar liefst een derde van ons leven. En dat is niet zonde van onze tijd, want slapen is erg belangrijk voor zowel het lichamelijke als geestelijke herstel. Hoe werkt de slaapcyclus? En wat gebeurt er als we (niet) slapen?

Meer 2Doc-Talentdocu's