Wat voor invloed heeft een borstamputatie op je zelfbeeld? Door de ogen van jonge filmmaker Evy Hachmang volgen we het proces van haar moeder die een borstamputatie ondergaat als gevolg van een voorstadium van borstkanker.
De moeder van jonge maker Evy Hachmang heeft een doel na haar borstamputatie: weer naar de sauna durven gaan. Het valt haar alleen een stuk zwaarder dan verwacht om haar nieuwe voorkomen te accepteren. De 2Doc Talent-documentaire Mem toont van heel dichtbij de verschillende worstelingen die komen kijken bij een borstamputatie.
Regie: Evy Hachmang
Regisseur Evy Hachmang
Twee jaar geleden bleek de moeder van regisseur Evy Hachmang (26) een voorstadium van borstkanker te hebben. Evy besloot het ziekteproces vast te leggen. ‘Het gekke was dat de herstelperiode haast zwaarder was dan de ziekte’. In de 2Doc Talent-documentaire Mem zie je Evy’s moeder worstelen met haar zelfbeeld na een borstamputatie.
Hoe kwam je op het idee om het ziekteverloop van je moeder te volgen?
‘Ik wist al wel langer dat ik graag documentaires wilde maken, daarvoor ben ik ook Audio Visueel gaan studeren aan de Willem de Kooning-academie. Ik wilde gewoon ergens beginnen en vroeg mijn moeder of ik haar mocht filmen. Grappig genoeg wilde zij hetzelfde vragen. Ze wilde namelijk graag iets hebben waarmee ze zou kunnen terugblikken op het ziekteproces. Toen ben ik gewoon begonnen met draaien.’
Het lijkt mij best wel zwaar om tegelijkertijd dochter en regisseur te zijn terwijl je moeder borstkanker heeft. Zag je daar niet tegenop?
‘Ik dacht dat ik dat niet moeilijk zou vinden, maar het bleek moeilijker dan gedacht. Ik vond het heel lastig als mama moest huilen door vragen die ik stelde, want ik wilde haar natuurlijk niet verdrietig zien. Soms wist ik niet of ik naar haar toe moest lopen om haar te troosten, of moest blijven zitten. Tegelijkertijd zijn die emotionele momenten voor de film heel mooi en dat weet je ook als regisseur, maar als dochter voelt dat anders.’
Waarom wilde je het ondanks die moeilijkheden toch graag vastleggen?
‘In eerste instantie zocht ik een onderwerp om me in vast te bijten, gaandeweg realiseerde ik me dat het heel bijzonder was om dit vast te leggen. Die realisatie kwam deels doordat ik in gesprek met anderen merkte dat dit onderwerp veel losmaakte. Niet alleen bij mensen die een borstamputatie hebben ondergaan: de onzekerheid over je lichaam en je borsten is ook herkenbaar voor vriendinnen van mijn leeftijd.’
Heb je momenten gehad waarop je wilde stoppen met draaien?
‘Ja, toen mijn moeder uit de operatie de rustkamer inkwam. Ik had toen wel mijn geluid aanstaan, maar vond dat ik erbij moest zijn als dochter en wilde dus niet draaien. Toen zei m’n moeder, drie seconden nadat ze uit de narcose kwam: ‘je moet de camera erbij pakken’. Mama heeft me gepusht bij het maken van de documentaire. Het was voor haar een soort vlucht om met de film bezig te zijn in plaats van met haar ziekte. Al ben ik op een gegeven moment wel gestopt, want ik ging allemaal maniertjes van m’n ouders zien waarmee ze hun emoties verstopten. Doordat ik hen door de camera bekeek, kon ik hen veel objectiever bekijken. Dat voelde raar op een gegeven moment.’
Tekst gaat verder na afbeelding
Wat waren de uitdagingen tijdens het maakproces?
‘Ik wist niet waar m’n film over moest gaan toen ik eenmaal in de montage zat. Ik had geen filmplan gemaakt en ik miste het contact met medestudenten en de bezoeken aan school heel erg door de lockdown. Ik kreeg geen creatieve input en werd onzeker: wie zit er nu te wachten op deze film? Toen kreeg ik de mentale breakdown die ik bij elk project een keer heb. Om daaruit te komen heb ik contact opgenomen met Irene Lagendijk (regisseur van May Divorce Be with You); zij heeft ook een documentaire gemaakt over haar ouders en zij wist precies waar ik tegenaan liep en bood een objectieve blik op mijn documentaire. Ze heeft me geholpen met bepalen wat belangrijke scènes waren en wat ruis was. Zo kwam ik weer uit m’n dip.’
Wat is uiteindelijk de rode draad van jouw documentaire geworden?
‘De verandering in m’n moeders zelfbeeld door de borstamputatie. Mijn eerste reactie toen ik hoorde dat mijn moeder haar borst gedeeltelijk of helemaal moest laten weghalen, was: ‘natuurlijk doe je dat’. Want ik zag direct flitsen voor me van een leven zonder mijn moeder. En ik dacht: na de operatie laat je de boel opvullen en dan ben je klaar. Dat bleek niet zo makkelijk te gaan. Mijn moeder kreeg een ontsteking en heeft daardoor een jaar zonder borst gelopen, hierdoor werd ze heel onzeker. Dat vond ik confronterend om te zien. Je denkt dat onzekerheid over je lichaam een tienerissue is, maar nu stond ik tegenover een 55-jarige vrouw die overgehaald moest worden om geïnterviewd te worden voor de spiegel. Dit terwijl ze eerst zonder veel nadenken uit de kleren ging voor de fotoshoot aan het begin van de documentaire.’
Wat vond je moeder van de documentaire?
‘Ze vindt het mooi geworden en is heel trots op het resultaat. Tijdens Pasen heb ik een première gehouden voor mijn zusje, haar vriend, mijn moeder en stiefvader. Mijn stiefvader vond het eerst niks dat ik constant aan het filmen was, maar na de vertoning belde hij me op terwijl ik in de trein zat en zei: ‘ik wilde even laten weten dat ik het heel mooi vond’. Daar moest ik heel hard door huilen, alles kwam eruit. Ik deed dit project niet alleen voor mezelf, maar ook voor mijn familie en voor mama. Ik wilde heel graag dat zij het mooi zouden vinden. Dat is gelukt.’