'I hope I die before I get old.' Het is één van de teksten die een hele generatie babyboomers zich eigen maakte in de jaren 60 van de vorige eeuw. Nu ís deze generatie oud, maar volgens documentairemaker Anne Dijkhorst strookt het beeld dat jongeren hebben van ‘het ouder worden’ niet met de levensinstelling van veel van deze senioren.
Ze zijn op leeftijd, maar jong van geest. De Youngsters – zoals de 24-jarige maakster ze noemt – zijn de ouderen die zich duidelijk niet kunnen identificeren met labels die op hen wordt geplakt: vergrijzing, probleemgroep en saai. Dijkhorst: “Je denkt dat wanneer iemand ouder wordt, diegene aftaait of uitgeblust raakt, maar dit zijn de mensen die aan de basis stonden van de jongerencultuur en nu de ouderencultuur opnieuw uitvinden.”
Regie: Anne Dijkhorst
De dood van haar oma was het begin van dit uit de klauwen gelopen afstudeerproject. “Toen ik haar garderobe aan het opruimen was, kwam ik erachter dat we veel meer raakvlakken hadden dan ik dacht”, vertelt de oud-modestudent. “Maar ik zag haar als ‘oma’ dus heb het eigenlijk nooit veel met haar gehad over de dingen die haar bezighielden toen ze mijn leeftijd had.”
Nu heeft ze dit lang en breed goedgemaakt met generatiegenoten van haar oma; Mathilde en Elsje, twee van de hoofdpersonen in de documentaire, zijn inmiddels goede vriendinnen van haar geworden. Voor Dijkhorst is dit namelijk meer dan een goed lopend kunstproject. Ze heeft zichzelf als doel gesteld om twee generaties, die op eerste gezicht ver van elkaar af staan, dichter bij elkaar te brengen.
Paradepaardjes
Dertig door de tijd getekende gezichten kijken je indringend aan wanneer je het boek openslaat. Allen met een eigen verhaal en allen staan midden in het leven, ook al is een aantal van hen inmiddels overleden.
Kort geschreven tekstjes en vier foto’s die de passies van deze personen vangen, geven achtergrond bij de fraaie zwart-wit portretten. De ‘paradepaardjes’: Mathilde (70), Elsje (68) en Herman (58) vroeg Dijkhorst om mee te werken aan de documentaire. Het lijkt niet eenvoudig om excentrieke ouderen te vinden die mee willen werken aan zo’n project, maar Dijkhorst plukte ze in veel gevallen gewoon van straat. “Elsje zag ik bijvoorbeeld staan bij de visboer. Ik dacht meteen: ‘Dit is een Youngster’, vervolgens heb ik de hele dag bij haar thuis gezeten en gepraat”, vertelt ze.
Van links naar rechts: Marte den Ouden (editor), Anne Dijkhorst (regie en productie), Felicity Jean van Stroe (verslaggever & co-productie), Mathilde en Dario Russo (camera).
Overige team: camera: Jilles van Kleef en Michiel Zwart. Geluid: Daniel Laaper, Sam Huisman en Harold Jalving
Verfilming
De film naar aanleiding van het boek was voor Dijkhorst een logisch gevolg. “De documentaire is een verdieping op het boek, de twee versterken elkaar”, meent ze. “Daarnaast probeer ik met de film een doelgroep aan te spreken die je volgens mij beter bereikt met bewegend beeld dan met een boek.”
Ze verzamelde daarom een team van jonge mensen om zich heen voor het beeld, het geluid en de montage. “Ik heb veel van ze geleerd en de energie die vrij kwam van zoveel creatieve talenten bij elkaar heeft mij enorm geïnspireerd. Ik ben erg trots wat we samen hebben neergezet.”
Dijkhorst heeft zich bewust op de achtergrond gehouden en de regie gevoerd over het geheel. “Achteraf gezien had ik ook actief een rol aannemen in de documentaire, maar ik heb dit niet gedaan vanwege de relatie die ik had opgebouwd met de hoofdpersonen. Ik zie nu dat dit juist een interessante dynamiek op had kunnen leveren. Elke keer leer je weer iets, zeggen ze toch?”