2Doc Talent

Crooks: Hoogvliets Finest

VPRO

De Rotterdamse rapper Crooks is het getalenteerde broertje van rappers Hef en Adje en timmert al tien jaar aan de weg. Toch heeft hij het nog nooit echt gemaakt. In ‘Crooks: Hoogvliets Finest’ wil hij zich heruitvinden via een nieuwe EP. Gaat hem dit lukken?

Crooks is geen nieuwkomer binnen de hiphop-wereld: hij brak tien jaar geleden met een knal door in de scene, maar zat daarmee meteen ook op het hoogtepunt van zijn roem. Sindsdien is hij vooral in de schaduw blijven staan van zijn twee broers Hef en Adje, allebei rappers met bloeiende carrières.

Om zichzelf terug in de markt te plaatsen, wil Crooks zichzelf heruitvinden. Hij wil de mensen laten zien dat hij de verwachtingen overstijgt, en veelzijdiger is dan ze denken. Onderweg denkt hij hardop na over mogelijke problemen en waar het tot nu toe is misgelopen. Crooks mag dan misschien van successen dromen, maar een fragiele droom overleeft het niet altijd in de harde realiteit van de rapwereld. Uiteindelijk komt het neer op de vraag of hij er hard genoeg voor werkt.

Regie: Dries Boons

'Als je hard werkt, dan kom je er. Maar ook: als je er niet hard genoeg voor werkt, dan kom je er niet'

In gesprek met regisseur Dries Boons

Tekst: Elmar Veerman

Hij wilde graag een documentaire over een rapper maken, maar kon die in Vlaanderen niet vinden. Dus reisde Dries Boons een keer of dertig heen en weer naar Rotterdam, waar hij Crooks volgde in zijn worsteling om uit de schaduw van zijn beroemde broers Hef en Adje te stappen. Het werd een andere film die hij voor ogen had, en die bleef na zijn afstuderen twee jaar op de plank liggen. Maar dat lag niet aan de kwaliteit van de documentaire.

Je was een Vlaming die een opleiding in Vlaanderen deed en je besloot een documentaire te gaan maken over een Rotterdamse rapper. Hoezo?
‘Ik luister graag hiphop, en ik kijk zelf graag naar documentaires over interessante mensen, dus ik dacht: het moet een documentaire over een hiphopper worden. Maar het probleem was: de Vlaamse hiphopscene was toen nog niet zo ontwikkeld als nu. Dus daar zag ik niet echt een persoon die me interessant genoeg leek. Ik luisterde vroeger heel veel Nederhop, dus ging ik terugkijken: welke rappers ken ik nog van mijn jeugd, en welke is interessant om iets me te maken? Toen kwam ik bij Crooks en vooral zijn grotere broer Hef uit. Crooks was op dat moment niet meer zo actief, ik wist niet goed waar die mee bezig was. Daarom heb ik Hef gevraagd of hij zou willen meewerken aan een film, via zijn management. Die stelden voor om in plaats daarvan een portret van Crooks te maken, omdat die juist bezig was op te komen. Daar moest ik wel even over nadenken, maar toen dacht ik: hem vond ik vroeger ook dope, daar ga ik sowieso ook wel iets leuks mee kunnen maken. Kijk, als je een film inlevert, krijg je bijna gegarandeerd je diploma. Dat gaf mij de vrijheid om voor mezelf de lat juist zo hoog mogelijk te leggen, zodat ik zelf het gevoel had dat ik mijn diploma echt waard was. Als het me lukt iets goeds te maken over een Antilliaanse rapper in Rotterdam, wat twee uur van mijn huis is, dan heb ik het wel verdiend.'

Dries Boons (Peer, 1994): 'Deze film was mijn eindwerk voor de Luca School of Arts campus C-mine. Ik hou van documentaires die verhalen vertellen uit werelden die voor mij onbekend zijn.'

En, ben je daarin geslaagd?
‘Tot op zekere hoogte ben ik wel tevreden, anders had ik het ook niet ingestuurd voor 2Doc Talent. Ik ging met Crooks een documentaire maken, omdat ik dat wel zag zitten en ik vroeger naar zijn muziek luisterde, maar achteraf gezien had hij volgens mij sowieso een veel beter verhaal dan Hef.'

Want? Is dat een simpel succesverhaal?
‘Ja, dat was waarschijnlijk wat oppervlakkiger gebleven, want hij had meteen succes en is vervolgens een van de grootste Nederlandse rappers geworden. Crooks is zijn broertje, en die is er altijd zo wat achteraan gesukkeld. Hij heeft dankzij Hef ook bepaalde dingen bereikt – ze hebben ook nog die derde broer Adje, die ook supergroot is. Crooks is dan als enige een beetje buiten de boot gevallen. Dat is het underdog-verhaal waarvan ik eigenlijk niet wist, maar wat juist heel interessant bleek te zijn.'

Was Crooks meteen enthousiast om jou overal in toe te laten?
'Ja, zeker, meteen al. De eerste ontmoeting was met Hef, en omdat ik daar zo’n fan van was, was ik wel een beetje star struck. Ik wist niet goed wat ik moest zeggen, maar ik heb eerst een uurtje met hem gepraat. Daarna kwam Crooks naar de studio, en die was direct van: ‘let’s go, we gaan er iets geweldigs van maken’. Alles wat ik wilde was goed, hij werkte altijd mee, dus ik ben hem wel echt dankbaar. Je komt dan bij hun in de achterbuurten van Rotterdam, vaak als enige blanke, en toch behandelen ze je alsof je een van hen bent. Ook iedereen die je tegenkomt, zegt: aha, die is met Crooks, da’s goed, een vriend van een vriend is ook mijn vriend. Iedereen was superchill, ik mocht overal naartoe.'

Het interview gaat door onder de afbeelding.

' Iedereen was superchill, ik mocht overal naartoe'

Sowieso een leuke ervaring dus?
'Nog altijd een van de leukste uit mijn carrière, ja. Het was wel zo, en ik denk dat dat een beetje aan de Antilliaanse mentaliteit ligt, maar… die kunnen je wel eens laten wachten. Het gebeurde vaak dat we een berichtje stuurden: we zijn er om zo laat, en dan zei hij ja, da’s goed, maar dan stonden we voor zijn deur nog een half uur of soms een uur te wachten eer hij naar buiten kwam. Maar als we eenmaal aan het werk waren, maakte het niet uit wat we gingen doen, hoe lang het ook duurde, hij vond het allemaal prima, al duurde het filmen de hele nacht. Hij deed gewoon z’n eigen ding, en ik volgde, stelde alleen af en toe een vraag. Ik ben dus heel dankbaar voor wat ik allemaal gekregen heb.'

Was je met een geluidsman en een cameraman, of hoe deed je dat?
'Ik was de regisseur en ik had altijd een geluidsman mee, en als het kon een cameraman. Maar ik het was een schoolproject, en ik wilde het graag met vrienden doen: Marco, Robert, Diren, Ayby en Cedric. Omdat die natuurlijk ook met hun eigen projecten bezig waren, gebeurde het wel eens dat ik de regie en de camera deed, of juist twee cameramannen erbij had, of dat ik het geluid en de regie tegelijk deed. Dat zie je soms ook, dan praten ze in de camera omdat ik aan het filmen ben.'

Ja, als hij met z’n slipper achter een vlieg aanzit, mooie scene is dat, dan merk je wel dat er een cameraploeg is, want hij praat tegen iemand, maar meestal is het meer een eh… fly-on-the-wall perspectief.
'Ja, dat was wel de bedoeling, ik heb geprobeerd er zo veel mogelijk buiten te staan. Z’n moeder spreekt me een paar keer rechtstreeks aan, verder is dat wel gelukt.'

Het interview gaat door onder de afbeelding.

'Hij vond het allemaal prima, al duurde het filmen de hele nacht'

Dus Crooks wilde wel meewerken, en zijn management, of dat van z’n broer, moedigde dat aan, omdat hij weer in opkomst was, was het idee. Maar die EP waar hij aan werkte moet nu nog steeds uitkomen. Ging het zoals je had verwacht?
'Toen ik hem ontmoette, was hij er super op gebrand om te laten zien: kijk, dit is de nieuwe Crooks, met een nieuwe stijl, en ik ga dat met een nieuwe EP laten zien. Dat leek me een mooi proces om te volgen. Dat wordt de rode draad, dacht ik: hij die die EP maakt, en de docu eindigt met de release. Maar die EP kwam nooit. Het werd steeds uitgesteld, dus ik moest gaandeweg gaan zoeken naar een andere vorm. Terwijl er natuurlijk docenten meekeken, die ook graag wilden weten waar het naartoe ging.

Hoe lang was die draaiperiode eigenlijk, van het eerste tot het laatste shot?
'Bijna een jaar, denk ik. In totaal een dag of dertig.'

Dat is bijna een dag per minuut die je film duurt!
'Ja, zoiets. Ik heb nog zo veel scenes in de kast liggen die niet in het verhaal pasten! Maar ja, het was de eerste keer, dan weet je nog niet hoe je het zo goed mogelijk kunt aanpakken.'

Het interview gaat door onder de afbeelding.

Hoe draaide je er een eind aan, zonder EP-release?
'Ik voelde na een tijdje al aan dat die niet ging komen. Dus toen ben ik samen met mijn editor en medestudenten, eigenlijk met iedereen behalve mijn docenten, gaan kijken hoe ik het tot een goed einde kon brengen. En zo kwam de focus meer te liggen op zijn ontwikkeling van de zijartiest, in de backings van zijn broer, naar zijn eigen show. Een kleine overwinning. Gaandeweg bleek dat ik dan ook kon laten zien: als je hard werkt, dan kom je er. Maar dat kun je natuurlijk ook omdraaien: als je er niet hard genoeg voor werkt, dan kom je er niet. Dus uiteindelijk heb ik het zo verteld. Door het omgekeerde te doen van wat me voor ogen stond, heb ik eigenlijk hetzelfde verteld. Je kunt alles mee hebben, je kunt talent hebben, je kunt twee broers hebben die je een beetje op sleeptouw nemen, maar het moet nog altijd van jezelf komen. En dat is denk ik overal zo. Als je ergens wilt komen, moet je hard genoeg werken. Dat is waar de documentaire over gaat.'

'Als je hard werkt, dan kom je er. Maar dat kun je natuurlijk ook omdraaien.'

Heb je hem zelf gevraagd waarom het nou niet lukte?
'Ja, zeker, en hij zag zelf ook wel dat hij er niet hard genoeg voor werkte, maar… Je moet weten, op een bepaald moment is het contact een beetje verbroken geraakt. Ik had nog wel dingen gepland die ik wilde draaien, maar hij reageerde niet meer. Hij zal wel z’n redenen gehad hebben en ik wil daar niet lullig over doen, want hij heeft me wel heel lang veel geholpen. Dus toen heb ik de film afgemaakt met het materiaal dat ik had.'

Heeft hij het eindresultaat ook gezien?
'Dat weet ik eigenlijk niet. Ik heb het naar hem doorgestuurd, naar zijn management, maar ik heb er nooit iets op teruggehoord. Dat is ook de reden dat ik er verder niets mee heb gedaan. Ik zat er een beetje mee in m’n maag. Want ik vind het een beetje lullig om zoiets uit te brengen als hij er niet achter staat.'

Gaat dat dan nu wel goed?
'Ik had nu zoiets van: eigenlijk moet ik ook wel een beetje aan mezelf denken. Ik heb nog wel wat contact met een maat van hem, die ik tijdens het draaien heb leren kennen, en die vond de film heel goed. Iedereen zei tegen me: wauw, je docu is echt tof, daar moet je iets mee doen. Maar ik bleef twijfelen. Tot ik via een collega de link van 2Doc Talent kreeg, toen dacht ik: ik ga er gewoon voor en we zien wel.'

Dus je weet nog niet hoe dit gaat vallen bij Crooks?
'Nee. Ik heb wel tegen die kameraad van hem gezegd dat dit staat te gebeuren, en of hij het aan Crooks zou willen zeggen. Hij is intussen ook van nummer veranderd enzo, dus ik kan hem niet meer direct bereiken. Maar als hij er echt op tegen was, dan had hij intussen wel contact met mij gezocht. Want hij kan via verschillende wegen hebben gehoord dat de documentaire nu online komt.'

Misschien een confronterend moment voor hem.
'Ja, weet je, ik vind het jammer dat het zo gegaan is. In het begin ging het goed, we hadden het allemaal naar ons zin.'

Misschien heeft het ook wel meer met hemzelf te maken dan met jou?
'Ja, dat weet ik niet, maar ik lig er ook niet wakker van ofzo. Het is wat het is, en uiteindelijk ben ik geslaagd. Dat was het hoofddoel, de rest was extra.'

Intussen gaat het leven verder. Wat wil je worden ‘als je later groot bent’?
'Documentaires maken vind ik het mooiste wat er is, maar als ik realistisch ben: het is moeilijk om daar echt je brood mee te verdienen. Dat zullen vooral zijprojecten worden. Als ik er iets mee kan verdienen, dan is dat mooi meegenomen.'

Heb je nu zo’n project lopen? Of een idee dat je niet loslaat?
'Ik heb honderdenéén ideeën, maar ik heb er nog geen een uitgewerkt. Ik kijk zelf niet graag van die informatieve documentaires. Ik hou van human interest, een of meer personen in een subcultuur volgen en zo een wereld leren kennen die ver van m’n bed staat. Soms zie ik wel iemand met wie ik dat zo kunnen, maar tot nu toe is dat niet zo sterk dat ik er echt mee aan de slag ben gegaan. Ik heb er nog niet echt naar gezocht. Als het mij ooit tegenkomt, ga ik het doen. Ik zou wel een bekend persoon willen volgen, of een speciaal figuur… en dan net als bij deze film moet het niet oppervlakkig zijn, ik wil wel dat het net iets dieper gaat, dat er in zekere zin wel een boodschap inzit.'

Tja, niemand gaat nu tegen je zeggen dat je een afstudeerfilm moet maken.
'Nee precies, eigenlijk zou ik een dag moeten gaan zitten, research doen en mensen contacteren.'

En dan met een goed plan een bak geld regelen, zodat je wel een film moet leveren.
'Ja, zo. Maar daarmee wacht ik tot na de release van deze documentaire. Want dan kan ik wat laten zien.'

'Als hij er echt op tegen was, dan had hij intussen wel contact met mij gezocht.'

Dries Boons (1994) werkt kort bij videobureau Hillview in Genk, als cameraman, editor, belichter, conceptontwerper en meer. Daarnaast is hij freelance belichter voor series, films en commercials. 'Ik ben niet iemand die één ding doet, daarom heb ik deze job ook aangenomen. Als ik alleen maar documentaires zou maken, denk ik ook wel dat ik dat een beetje beu zou worden. Als je van je passie je beroep maakt, loop je kans dat die passie verdwijnt.'

'Crooks: Hoogvliets Finest' in de media

Een duik in de psyche