Deze nieuwe docu's kijk je in september bij de publieke omroep

De Adamant is een drijvend gebouw aan de Seine, waar volwassenen die lijden aan een psychiatrische aandoening worden opgevangen. Het behandelende team, dat bestaat uit zorgverleners, patiënten en architecten, biedt zo goed mogelijk weerstand tegen achteruitgang en ontmenselijking binnen de psychiatrie. 

Hier, in het hartje van Parijs, kunnen patiënten workshops doen, zoals schilderen, muziek maken, lezingen volgen en filmavonden bijwonen. Ook de organisatie ligt voor een groot deel bij de patiënten. Ze werken achter de bar en houden samen de financiën op orde. Wie nu precies te gast is en wie er werkt is niet meteen zichtbaar.

De Franse filmmaker Nicolas Philibert, die in 2002 wereldwijd bekend werd met zijn docu Être et avoir, maakte een warme en empathische documentaire over dit unieke verblijf. Op het Internationale Filmfestival van Berlijn in 2023 won het de belangrijkste prijs: de Gouden Beer. Het komt niet vaak voor dat die naar een documentaire gaat, wat het belang van deze unieke film terecht benadrukt.

Regie: Nicolas Philibert
Maandag 2 september om 23.10 uur op NPO 2, NPO Start en 2Doc.nl

Hoeveel uur heb je vannacht geslapen? Tel je wel eens zonder reden? Voelt het of je gedachten soms door iemand van buitenaf worden gestuurd?

Preventie speelt een steeds grotere rol in de geestelijke gezondheidszorg. In plaats van te genezen, proberen we mentale problemen in toenemende mate te voorkomen, onder meer door enorme hoeveelheden data te verzamelen die richting moeten geven aan toekomstige behandelingen. Met start-ups, apps en eindeloze vragenlijsten: nooit, soms, vaak, heel vaak. 

In Als de nacht niet valt observeert regisseur Marc Schmidt (De regels van Matthijs, In de armen van Morpheus) vroege interventies bij Noorse basisschoolkinderen om angst op latere leeftijd te voorkomen en volgt hij een Nederlandse man die probeert een nieuwe psychose te voorkomen. Ook zoomt Schmidt in op een nieuwe wijk waarin men tracht alle mogelijke frictie weg te nemen, met het ultieme doel om iedereen gelukkig te maken.

Het zijn Black Mirror-achtige taferelen, die veel vragen oproepen over de 'menselijkheid' van deze ingrepen. Worden we wel gelukkiger van een wereld zonder onzekerheden en imperfecties?

Regie: Marc Schmidt
Donderdag 12 september om 22.10 uur op NPO 2, NPO Start en 2Doc.nl

Een absolute tranentrekker van de Chileense regisseur Maite Alberdi (The Mole Agent). Het voor een Oscar-genomineerde The Eternal Memory volgt het echtpaar Augosto Góngora en Paulina Urratia. De een is een gevierd Chileense journalist, de ander actrice en voormalig Minister van Cultuur. Ze delen herinneringen aan een leven van strijd tegen de dictatuur van Pinochet en de liefde voor elkaar, maar als Augusto in 2014 met Alzheimer wordt gediagnosticeerd, dreigen die waardevolle herinneringen te verdwijnen. 

Tragisch, want als journalist zette Augusto zich juist een groot deel van zijn leven in om de herinneringen aan het dictatorschap van Pinochet levend te houden. In de jaren zeventig en tachtig van de vorige eeuw legde hij in het geheim getuigenissen vast over mensenrechtenschendingen onder Pinochets regime. Nu Augusto die herinneringen zelf verliest, zet Paulina zich elke dag opnieuw in om hem eraan te herinneren wie hij was, aan wie zíj is en waarom ze bij elkaar zijn.

Regie: Maite Alberdi
Woensdag 18 september om 23.05 uur op NPO 2, NPO Start en 2Doc.nl

In La Joya, een kleine Texaanse grensplaats, proberen veel migranten uit Latijns-Amerika de oversteek naar de Verenigde Staten te maken. Ooit was het Mexicaans grondgebied, vandaag de dag is het Amerikaans territorium, zwaar gepatrouilleerd.

Bij grenscontroles wordt naast de grenswacht ook de gemeentepolitie ingezet. Hun voornaamste taak: mensensmokkelaars oppakken en hun netwerk ontmantelen. In deze docu van Loretta van der Horst (Behind the Blood) zien we hoe politiechef Ramon Gonzalez, rechercheur Manuel Casas en agent Mayra Garza omgaan met de dagelijkse problematiek van een bestaan langs de grens. 

Van der Horst geeft in haar film vooral ruimte aan de belevingswereld van de agenten - een vaak onderbelicht perspectief. Door het aankaarten van de wederzijdse afhankelijkheid tussen politie en smokkelaar, brengt de regisseur met haar hoofdpersonen aan het licht dat iedereen gevangen zit in een eindeloze cyclus. Een cyclus waarin de migrant vermorzeld dreigt te worden en die een uiterst persoonlijke uitwerking heeft op de handhavers. 

Regie: Loretta van der Horst
Donderdag 19 september om 22.20 uur op NPO 2, NPO Start en 2Doc.nl

In The Night of Your Life ontleedt Lotte Bax (22) een nacht waarin ze te maken kreeg met zinloos geweld. Samen met regisseur en zus Fleur en hun andere zus Sophie probeert Lotte een alternatief einde voor deze nacht vorm te geven, terwijl ze het hebben over de gevolgen van deze gebeurtenis en de angst die daarbij hoort. Tegelijkertijd doet sterrenkundige Annelotte Derkink (29) onderzoek naar een supernova: een zware ster die ontploft. Een gebeurtenis waarvan wetenschappers hopen die van dichtbij te kunnen aanschouwen en die de hemel drastisch zal veranderen.

In deze creatieve en fijnzinnige documentaire onderzoeken Lotte en Annelotte beiden een gebeurtenis in de nacht die haar sporen nalaat. Kunnen zij de nacht naar hun hand zetten?

Regie: Fleur Bax
Maandag 30 september om 23.15 uur op NPO 2, NPO Start en 2Doc.nl