De 19 best bekeken docu's van 2019

‘Als een kind vroeg zijn talent ontdekt, geeft dat mogelijkheden, zelfvertrouwen en geluk’, denkt moeder-regisseur Esther. Maar als haar zoon Roman door de trainer wordt afgeraden om naar verjaardagsfeestjes te gaan omdat hij moet trainen begint ze te twijfelen. Moet je een kind een sociaal leven ontzeggen? Ze realiseert zich dat ze een keus moet maken.

TURN! toont het - in de ogen van leken - meedogenloze regime waaraan topsportkinderen zich moeten onderwerpen en de worstelingen en dilemma’s van hun ouders.

Lees hier ook het interview met een sportpedagoog over topsportkinderen.

Regie: Esther Pardijs

Spijkerhard geteisem lijken ze, de pubers uit de documentaire Rotjochies. Gewend aan stoer doen, liegen, rottigheid en contact met politie, krijgen ze op het Franse platteland van een Nederlandse no-nonsense jeugdhulpverlener een tweede kans om te worden wie ze zouden kunnen zijn. In deze intieme, observerende film ontleedt Maasja Ooms, bekend van de prijswinnende documentaire Alicia (2017), messcherp de overlevingsstrategieën van deze geharde jongeren. Wat maakt hen zo onverschillig, gevoelloos en soms gewetenloos? Lees op deze pagina ook het interview met de regisseur.

Regie: Maasja Ooms

Toebie (14) woont met zijn Nederlandse ouders op een stuk land in Frankrijk. Hij is nog nooit naar school geweest, zijn ouders leren hem dat hij niets hoeft omdat hij al volmaakt is. Welke invloed heeft de opvoeding op zijn leven en zijn toekomst? Filmmaker Lieke Heil vraagt zich af wat voor effect het heeft op een kind om afgezonderd van de maatschappij op te groeien. Ieder mens wordt gevormd door zijn omgeving.

Toch lijken de ouders van Toebie meer verwachtingen van hem te hebben dan ze zelf willen toegeven. Kun je een kind opvoeden zonder ook maar iets van verwachtingen te hebben?

Regie: Lieke Heil

Van haar 4e tot haar 13e jaar werd Miranda (47) seksueel misbruikt door haar tien jaar oudere neef. Met grote regelmaat nam hij haar mee naar het bos waar hij haar misbruikte.

In Niks aan de Hand vertelt Miranda hoe ze als kind het misbruik kon doorstaan, hoe en waarom ze het voor iedereen verborgen hield en op welke manieren het ruim dertig jaar later haar leven nog steeds beheerst. In de documentaire zie je hoe Miranda de ultieme confrontatie aangaat met de dader, haar neef. Zij stelt hem de vragen waar ze al die jaren mee heeft rondgelopen, in de hoop antwoorden te krijgen die haar verder helpen.

Regie: Heleen Minderaa

De zusjes Lotte (18) en Roos (16) hebben allebei het syndroom van Usher. Dit betekent dat ze binnenkort zowel doof als blind worden. Ze weten niet hoe snel dat zal gaan, maar zien en horen nu al een stuk slechter dan hun leeftijdsgenoten.

Toch laten de zussen zich er niet van weerhouden om alles uit het leven te halen. Roos werkt hard voor haar eindexamen, en Lotte stort zich vol op haar fotografieopleiding. Voordat het te laat is, willen ze ook nog een paar speciale dingen doen, zoals het Noorderlicht met eigen ogen zien.

De snelle aftakeling door de ziekte maakte op veel kijkers een grote indruk. Vooral omdat deze jonge meiden steeds bezig zijn met afscheid nemen van het leven zoals ze dat kenden. Stapje voor stapje.

Regie: Kim Smeekes

In Mijn seks is stuk onderzoekt Lize Korpershoek (34) waarom haar zin in seks binnen haar relaties altijd verdwijnt na de eerste verliefdheid. Waar ze eerst besloot te stoppen met deze relaties, wil ze haar huidige partner niet kwijt. Daarom gaat ze in deze documentaire op zoek naar "haar seks"; is ze eigenlijk wel seksueel? En zo ja, hoe kan het dan dat ze amper nog opgewonden wordt?

Deze documentaire laat een probleem zien waar veel mensen (voornamelijk vrouwen) mee worstelen. In ons interview met seksuoloog Ellen Laan en relatietherapeut Jean-Pierre van de Ven gaan we verder in op waarom een "gezond" iemand zo'n dip in lustgevoelens kan ervaren.

Regie: Lize Korpershoek & Willem Timmers

Veda is pas elf jaar als ze zeker weet dat ze niet meer wil leven. Ze lijdt van jongs af aan aan vele psychische aandoeningen die het leven voor haar ondragelijk maken. Op haar 17e meldt ze zich aan bij de Levenseindekliniek in de hoop dat zij haar kunnen helpen met haar ultieme wens: euthanasie. Door de vele diagnoses die Veda door de jaren kreeg, lijkt de vervulling van die ultieme wens, juist moeilijker te worden. Want in hoeverre kan iemand met zo veel psychische problemen over haar eigen leven beslissen? En is iemand van 17 jaar met psychisch lijden niet veel te jong om ‘uitbehandeld’ te zijn?

Deze documentaire is een kwetsbaar portret van een meisje dat worstelt met het leven. Het raakte dan ook een snaar bij veel kijkers. Want euthanasie is een ding, maar zo jong al klaar zijn met het leven is iets anders. Toch wilde Veda zelf dit heel graag in beeld brengen, ze wilde iets nalaten, en daarom nam ze contact op met regisseur Jessica Villerius. 'Ik wil dat het minder een taboe wordt als een jong persoon met psychische problemen een doodswens heeft.’

Regie: Jessica Villerius

In 2013 wijkt huisarts Nico Tromp af van de richtlijnen om een stervende kankerpatiënt acuut palliatief te kunnen sederen. Nadat zijn coassistente dit meldt bij de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ, toen nog IGZ), wordt Tromp beschuldigd van moord. Korte tijd later maakt hij een einde aan zijn leven.

In de docu De zaak Tuitjenhorn volgt regisseur Sarah Vos weduwe Anneke Tromp in haar strijd met de overheid om eerherstel voor haar man. De film toont de kwetsbaarheid van de huisarts in het grijze gebied van acute stervensbegeleiding en de desastreuze gevolgen die een beschuldiging op dit vlak kunnen hebben. Een docu met urgentie.

Regie: Sarah Vos

Waar komt onze zoektocht naar zelfverbetering vandaan? Zijn we ooit goed genoeg? Nu verandert er langzaam iets is een uitgesproken en visuele verbeelding van de hedendaagse coaching- en trainingscultuur. Zonder hoofdpersonen, interviews of voice-overs observeert de film o.a. therapiesessies met dieren, een les in geluk voor basisschoolkinderen, een training ‘omgaan met spanning en agressie’ bij een gemeentelijke ordehandhaving en een vlogger die haar gestreste volgers probeert te kalmeren met zachte, ontspannende geluiden.

Door het vaste camerastandpunt heeft de film een droge inslag die je als kijker af en toe laat lachen en geeft je tegeltjes wijsheid waar je jaren mee vooruitkan, maar het geeft ook een bijzondere inkijk in ons huidige tijd. Psycholoog Dirk de Wachter wijdt hierover uit in een gesprek met 2Doc.

Regie: Menna Laura Meijer

Hoe accepteer je dat je geen kinderen kunt krijgen in een wereld waarin alles medisch-technisch mogelijk lijkt? Het is de centrale vraag in de documentaire Heb je kinderen? Om antwoord te krijgen op die vraag gaat Inés ten Berge in gesprek met anderen over hun lot, hun keuzes, hun dillemma’s en het verdriet dat ongewenste kinderloosheid heet. Ondertussen vertelt Inés over haar sterke kinderwens, haar eerdere vruchtbaarheidsbehandelingen en hoe die op niets zijn uitgelopen.

In de film houdt Ten Berge niets van haar pijn achter, wat het ontzettend indringend maakt en ook het enorme verdriet en verlies achter een onvervulde kinderwens laat zien. Een enorme steun voor mensen die dit zelf ook doormaken en als je zelf wel kinderen hebt zal je het verdriet hierna iets beter begrijpen.

Regie: Inés ten Berge

Wie zijn toch die mannen die bij dag en dauw al op bouwplaatsen staan, terwijl de rest van Nederland nog op één oor ligt? Filmmaker Geertjan Lassche volgde twee jaar lang een bouwproject in hartje Rotterdam, van eerste paal tot oplevering.

In 2017 start aannemer Heijmans met de bouw van een woontoren in hartje Rotterdam. Het project is tijdens de crisis ontwikkeld toen de prijzen van bouwmaterialen nog laag waren en er geen gebrek was aan arbeidskrachten. Maar als de eerste paal de grond in gaat, is de bouwsector weer 'booming business'. Hoe gaan de jongens om met de grote druk, de taalbarrière tussen buitenlandse krachten en het zware werk dat door weer en wind doorgaat? 

Regie: Geertjan Lassche

Schrijver Tim Krabbé legt contact met Ferdi E., de moordenaar van Gerrit Jan Heijn, en bezoekt hem 14 jaar lang in de Bijlmerbajes, de gevangenis in Scheveningen, de TBS-kliniek Van Mesdag in Groningen en in Veenhuizen. ‘Wie is deze man, we delen hetzelfde geboortejaar, een boekenlezer, een intellectueel, een man zoals ik?’, wil Krabbé weten.

Deze documentaire gaat niet alleen over Ferdi E. maar ook over Tim Krabbé. Waarom is hij zo geobsedeerd met deze moordenaar en wat zegt dat over jou als persoon? Vooral ook omdat Krabbé een korte affaire heeft gehad met E.'s vrouw. Twan Huys, die zelf ook contact heeft gehad met Ferdi E., interviewt Krabbé over zijn contact met de gijzelaar en moordenaar van Ahold-topman Gerrit Jan Heijn.

Regie: Twan Huys

Daan Wielens is 25 jaar en heeft nog nooit seks gehad. Daardoor voelt hij een enorme druk op zijn schouders. In zijn afstudeerfilm Knaap van de HKU spreekt Daan met vrienden, zijn ouders en experts over zijn worsteling met seks.

De openheid die hij tentoonstelt in de film, baarde nationaal opzien. Hij mocht aanschuiven bij Pauw om over zijn worsteling te vertellen en zijn verhaal "stak" zelfs de grens over; hij zat aan tafel bij Gert Late Night. Knaap is onderdeel van 2Docs platform voor beginnende makers: Makers van Morgen.

Regie: Daan Wielens

Will (55) wordt constant gevolgd, zegt hij. Gestalkt. Er is een complot tegen hem gaande. Om dit te bewijzen, verzamelt hij al sinds 2011 bewijs van zijn 'belagers'.

De documentaire Verward is door Wills ogen geschoten. Hij is een van de duizenden ‘verwarde’ mensen in Nederland waarmee de politie zich de afgelopen tijd moest bemoeien. Het aantal meldingen van verwardheid is in de afgelopen acht jaar verdubbeld naar 90.000. Maar het is ontzettend moeilijk om mensen te helpen die, volgens hen, niet verward zijn.

Laat je door deze documentaire onderdompelen in het leven van iemand die allerlei dingen hoort en ziet die de meesten van ons niet zien.

Regie: Jos de Jager

In 2011 volgde Margit Balogh de jonge bendeleden van de Rotterdamse 'Bloods' voor de documentaire 'Lost Boys'. Lost Boys, 5 jaar later focust op ex-bendelid Demo, die de vicieuze cirkel van criminaliteit en gevangenissen achter zich heeft weten te laten.

Demo werkt als reporter voor radiostation FunX, is manager van een label bij een platenmaatschappij en is genomineerd voor de NTR-radioprijs. Toch blijven schulden uit het verleden hem achtervolgen. Lukt het hem op het goede pad te blijven en van zijn schulden af te komen?

Regie: Margit Balogh

Anne maakt filmpjes, sport en speelt gitaar, maar heeft ook een angststoornis. Hierdoor zit ze veel thuis en liggen verveling en eenzaamheid op de loer.

Ondertussen staat Anne ook nog eens voor haar eindexamen en ze is vastberaden deze te halen. Ondanks de dagelijkse buikpijn en misselijkheid waar ze tegen strijdt. En wanneer hulpverlening geen uitkomst biedt, besluit Anne haar leven te filmen en zelf op zoek te gaan naar een oplossing.

In deze Makers van Morgen-film krijg je een bijzondere inkijk in het leven van iemand die worstelt met een gegeneraliseerde angststoornis; een onzichtbare ziekte.

Regie: Anne Blaauw & Merlijn Janssen Steenberg

Een documentaire van Roy Dames over het persoonlijke verhaal van Max, die 14 jaar met tbs opgesloten heeft gezeten. Max is dan ook zeker niet het lieverdje van de klas, maar hoe kan iemand voor zo'n lange tijd in tbs zitten? Deze uitzichtloze situatie tekent een van de problemen van tbs.

Deze documentaire is dan ook erg actueel gezien de huidige problemen die zich opdoen in verschillende tbs-instellingen. Is het systeem aan vernieuwing of zelfs vervanging toe?

Regie: Roy Dames

Trucker Harm vertelt zijn vrouw Siepie na dertig jaar huwelijk dat hij vrouw wil worden. Wat betekent dit voor haar huwelijk en de band met haar familie? Mevrouw Faber laat zien hoe Harriette vastberaden toeleeft naar haar geslachtsverandering en wat dit betekent voor haar huwelijk en de band met haar bejaarde ouders en haar zus Maaike. Ze gunnen Harriette haar geluk, maar hebben ondertussen ook moeite met het verlies van hun zoon en broer. Verder zie je hoe Harriette zich staande houdt in twee typische mannenwerelden: de autocross en die van de vrachtwagenchauffeurs.

Regie: Hjalmar Tim Ilmer, Job Tichelman

De revolutionaire theorieën van bekende wetenschappers als Einstein, Oppenheimer en Gödel hebben de wereld veranderd. Maar hoe komen ’s werelds grootste denkers tot een grensverleggende doorbraak? Op het Institute for Advanced Study in Princeton in de Verenigde Staten, geleid door Robbert Dijkgraaf, verzamelen zich al sinds 1930 internationale wetenschappers die tot een grote ontdekking proberen te komen. In The World of Thinking volgen regisseurs Thomas Blom en Misha Wessel vijf van de meest briljante wetenschappers van deze tijd in hun zoektocht. 

Regie: Misha Wessel & Thomas Blom