In gesprek over het mysterie van de liefde en de dood

DocTalks: L'Amour / La Mort

VPRO

In de documentaire L'Amour / La Mort (KRO-NCRV) wordt het verbond tussen de dood en liefde tegen het licht gehouden aan de hand van aangrijpende liefdesverhalen. Hoe kwam regisseur Ramon Gieling tot deze essayistische film? Presentator Marijn Frank gaat met filmmaker Ramon Gieling in gesprek.

Een dilemma

De documentaire L'Amour / La Mort begint met een dilemma: wil je liever méér liefhebben en méér lijden, of minder liefhebben en ook minder lijden? ‘Het mooie van deze quote is dat het meteen een dilemma aanstipt, een onmogelijk dilemma’, begint de regisseur Ramon Gieling. Volgens hem zitten we met z’n allen gevangen tussen deze twee opties.

De ongrijpbaarheid

De documentaire L'Amour / La Mort gaat over de liefde en de dood. Een behoorlijk stevig thema. ‘Ik geloof dat veel van mijn films gaan over iets onmogelijks. Wat is er mooier dan een film te maken over iets wat niet kan, hè? Of wat onverklaarbaar is. De liefde en de dood zijn niet te verklaren. Als we dat wel konden was het leven stuk makkelijker. Maar het zijn allebei grote raadsels. Soms kun je wel het idee hebben dat je er iets van begrijpt, van de liefde of de dood, maar vijf minuten later stort je weer in de afgrond,’ aldus Gielinig.

De regisseur maakte de documentaire in collagevorm, het is een essayistische film: de thematiek wordt vanuit verschillende kanten belicht. De film vertelt bijzondere verhalen maar de maker neemt geen duidelijk stelling in, de film heeft geen eenduidige boodschap, geen duidelijk einddoel. Vrijheid in zijn maakprocessen vindt de filmmaker belangrijk: ‘Ik weet op het begin niet waar ik ga eindigen. En ik probeer altijd de grenzen tussen de genres weg te knippen, tussen fictie en non-fictie.’

Ook een persoonlijke documentaire

Eén van de verhalen in de documentaire is van Mieke. Zij is de ex-geliefde van het broertje van Gieling, die omkwam bij een brand. Mieke had al eerder contact gezocht met de filmmaker, maar hij hield het contact al jaren af. ‘Ze wilde met mij praten, maar ik durfde de confrontatie nog niet aan te gaan destijds’, aldus Gieling.

Hij vervolgt: ‘Verstikt in ons eigen verdriet vrees ik dat we Mieke aan haar lot overlieten. Jaren geleden schreef ze me een brief waarin ze vertelde dat ze nooit werkelijk over de dood van mijn broer heen was gekomen. Ik hield het contact af. Ik was ervan overtuigd dat je een trauma vooral achter je moet laten.’

Nu, in de rol van filmmaker, wilde en kon hij het gesprek wèl aangaan. Maar natuurlijk was dat niet makkelijk: ‘De schrijver zei dat hij over alles kon schrijven, behalve over de dood van zijn dochter. Datzelfde gold voor de dood van mijn broer. Ik heb heel vaak geprobeerd om er iets over te maken, om het een vorm te geven. Maar steeds lukte dan niet.’ Zijn eerdere pogingen waren halfslachtig, en dan hield hij ermee op. Deze keer, met deze documentaire L'Amour / La Mort, is het hem wel gelukt.

'Ik was ervan overtuigd dat je een trauma vooral achter je moet laten'

Ramon Gieling, regisiseur

Regie: Kim Brand
Presentatie: Marijn Frank
Camera: Roel van’t Hof
Montage: Frithjof Kalf
Geluid: Jillis Schriel
Productie: Kelly Henning
Eindredactie: Annica Peeters