In gesprek met producent Corinne van Egeraat en het Myanmar Film Collective

DocTalks bij Myanmar Diaries

VPRO

‘Myanmar Diaries’ (Boeddhistische Blik) laat met werk van verschillende filmmakers het dagelijks leven zien in de nasleep van de militaire coup van 1 februari 2021. Presentator Ersin Kiris gaat eerst in gesprek met producent Corinne van Egeraat en daarna met Nemo en Natalya, twee filmmakers van het Myanmar Film Collective.

Onverwachte staatsgreep
Producent Corinne van Egeraat woonde met haar man Petr Lom met wie zij samen films maakt van 2013 tot 2017 in Myanmar. Volgens de producent heerste er in die periode een hoopvol gevoel in het land dat in die periode een democratie aan het worden was.

Corinne: ‘Jonge mensen konden gaan dromen over wat ze in de toekomst zouden willen. Wij hebben daar lesgegeven aan jonge filmmakers en fotografen. Toen de coup werd gepleegd door het leger waren wij totaal van ons stuk gebracht, want dit was helemaal niet te verwachten van een land dat eigenlijk in opbouw was.’

Collectief van strijdbare filmmakers
Corinne en haar man werden in de periode daarna benaderd door een groep filmmakers die ze al kenden. Deze makers hadden het idee om korte films te maken over de situatie in Myanmar en vroegen hen om hulp.

Corinne: ‘We hebben in Nederland met een heel team de film nabewerkt. Het was een heel spannend en creatief proces waarbij we ook vaak het gevoel kregen dat het voor de makers veel betekende dat ze kunstenaar konden blijven tijdens zo’n crisis.’

En zo werd het 'Myanmar Film Collective' opgericht. Inmiddels is er een platform waar makers en producenten zich kunnen aanmelden die lid willen worden van het collectief. Corinne hoopt dat er meer films gemaakt worden en dat een vergelijkbaar initiatief in andere landen kan worden opgezet.

Tekst loopt door onder afbeelding

Surrealistische openingsscène
Ersin Kiris geeft aan dat hij onder de indruk is van de openingsscène van de film. Hierin is een aerobicsdocent te zien die een dansopname maakt voor haar online klas, terwijl er op de achtergrond legertrucks de weg op rijden om de regering te arresteren.

‘Eén van de filmmakers kwam met het idee om de film ermee te openen, want het heeft alle elementen van die hybride vertelvorm al in zich. Het was ook een beeld dat viral was gegaan over de hele wereld. Het is zo’n ongeloofwaardig beeld als je het ziet, maar het is echt zo gegaan’, vertelt Corinne.

Film als verzet, camera’s als wapen
Dat de korte films maken niet zonder risico was, beaamt de producent. ‘Als je daar met een camera rondloopt of zelfs een mobiele telefoon, kan je al gearresteerd, gemarteld of doodgeschoten worden. De makers zien denk ik hun films als een manier van verzet en hun camera’s als wapen. Het is hun manier om respons te geven op wat er in hun land gebeurt.’

Filmmakers Nemo en Natalya, die liever niet met hun volledige naam genoemd worden, begonnen op dag één van de coup met filmen. Ze besloten dat ze iets wilden doen en allemaal een korte film konden maken.

Natalya: ‘We waren erg bang. Het internet werd platgelegd en er was veel pijn en verdriet. We wilden de wereld laten zien wat er echt aan de hand was.’Een film maken waarin je emoties wil overbrengen, terwijl mensen anoniem moesten blijven, was heel moeilijk voor de makers. ‘We kunnen geen gezichten laten zien, niets herkenbaars. Daarom richten alle filmmakers zich voornamelijk op lichaamstaal, metaforen en close-ups’, vertelt de filmmaker.

Tekst loopt door onder afbeelding

Strijdbaar voor vrijheid en de toekomst
De situatie in Myanmar is nog niet verbeterd. Dagelijks vinden luchtaanvallen plaats op de burgerbevolking en infrastructuur van het land. Er zijn watertekorten, stroom valt uit en mensen slaan op de vlucht, maar worden teruggestuurd. Nemo: ‘China, Thailand en India zwijgen hierover. Het minste wat gedaan zou kunnen worden is humanitaire hulp bieden.’

Wat willen de filmmakers nog meer doen, komt er een vervolg? Nemo: ‘Ja, we hebben net met onze producenten gesproken. Misschien gaan we in de volgende film op zoek naar een oplossing of onderzoeken wat er mis is gegaan.’

De filmmakers hopen dat Myanmar Diaries aandacht genereert bij politici en wetgevers zodat de buurlanden van Myanmar onder druk gezet worden om hulp te bieden. ‘Voor de coup hadden we een toekomst. We hadden dromen en noem maar op. Sinds de coup heeft het leven zijn glans verloren. Alles is kapotgemaakt.' Natalya: ‘We hebben geen keuze. We moeten vechten voor onze vrijheid en toekomst.’

Regie: Kim Brand
Presentatie: Ersin Kiris
Camera: Jelle Dijkstra
Montage: Django Agterberg
Geluid: Gilles Kuipers
Productie: Kelly Henning
Eindredactie: Annica Peeters