Moreel verwond | Portret van Marco Huysdens

Radio Doc

NTR, VPRO

Hoe zet je de schakelaar terug als je gewend bent geraakt aan de oorlog? Marije Schuurman Hess sprak veteranen bij wie het morele kompas op drift raakte.
In de korte documentaire dook KNIL-afstammeling Marco Huysdens, zelf militair, eerst de archieven in voor zijn eigen familie, maar hij besloot al gauw dat niet alleen zijn twee opa's recht hadden op (postuum) eerherstel.
De medailles stapelen zich inmiddels op in zijn gang.

Moreel verwond

Nederland telt zo’n 111.000 veteranen die terugkeerden uit een oorlogssituatie of vredesmissie. Maar voor sommigen is de oorlog nooit helemaal verdwenen. Het geweld en de agressie die ze meemaakten en waar ze soms zelf aan meededen, werden deel van hun systeem en ontregelen de manier waarop ze denken en functioneren.

Want het blijkt griezelig eenvoudig om te wennen aan de oorlog en pijnlijk ingewikkeld om de schakelaar weer terug te zetten. Dat geldt niet alleen voor militairen die levensbedreigende situaties hebben doorstaan en kampen met PTSS. Maar ook voor mensen die zichzelf zagen veranderen van normale, meelevende burgers in afgestompte overleveraars.

Mensen die zich schuldig voelen over wat ze zagen, deden of niet deden. Mensen die niet fysiek, maar moreel verwond terugkwamen uit de oorlog.

Marije Schuurman Hess van Radiomakers Desmet sprak verschillende veteranen over hun morele wonden en over hun pogingen de naald van het morele kompas weer terug te draaien na de missie.

***De tekst loopt door onder de foto's***

Moreel verwond

Portret van Marco Huysdens

Veel veteranen die in de Tweede Wereldoorlog en daarna in het Koninklijk Nederlandsch-Indisch Leger (KNIL) hebben gediend, hebben nooit een onderscheiding gekregen.

KNIL-afstammeling Marco Huysdens, zelf militair, dook eerst de archieven in voor zijn eigen familie, maar hij besloot al gauw dat niet alleen zijn twee opa's recht hadden op (postuum) eerherstel.

De medailles stapelen zich inmiddels op in zijn gang. Elianne Meijer maakte een portret van Marco Huysdens, en sprak met veteraan Benamin Urich, die onlangs dankzij Huysdens onderscheiden werd.