2Doc.nl Extra

Water & Shade

VPRO

De gemeenschap van Jerwong in Zuid-Soedan probeert het leven weer op te pakken na een gewelddadige burgeroorlog. In de documentaire Water & Shade vertellen enkele bewoners hoe de noodhulp van de Dutch Relief Alliance en hierbij helpt.

Stefan Kruszel
Locaties
Zoek naar docu’s op thema

Door Stefan Kruszel

Interview met regisseur Chris de Bode en Martine Bergwerff van Save the Children
Zuid-Soedan is het jongste land ter wereld. Op 9 juli 2011 werd het land onafhankelijk nadat de bevolking zich met een overweldigende meerderheid had uitgesproken vóór afscheiding van Soedan. Op een kortstondig grensconflict rond een olierijk gebied met Soedan na, leek de onafhankelijkheid zonder al te grote problemen te verlopen. In december 2013 brak er echter een hevige burgeroorlog uit tussen de twee grootste stammen die in de Zuid-Soedanese regering vertegenwoordigd waren, de Dinka en de Nuer. Dit conflict kostte in de afgelopen jaren al aan meer dan 50.000 mensen het leven.

Humanitaire hulp
Ondanks een broos vredesakkoord tussen de strijdende partijen uit 2015 en de vorming van een eenheidsregering in april van dit jaar, blijft er dringende behoefte aan humanitaire hulp in het gebied waar 5,3 miljoen mensen te weinig eten hebben en 2,3 miljoen mensen op de vlucht zijn. Er is dan ook een groot aantal Nederlandse hulporganisaties actief in Zuid-Soedan om de slachtoffers van het conflict te helpen met voedsel, water en medicijnen.

“Om meer efficiëntie en effectiviteit te creëren in de diverse noodhulpprogramma’s stuurde het Nederlandse Ministerie van Buitenlandse Zaken de afgelopen jaren aan op een verbeterde samenwerking tussen de diverse noodhulporganisaties. In 2015 sloten daarom twaalf Nederlandse organisaties een samenwerkingsverband, de Dutch Relief Alliance”, vertelt Martine Bergwerff van Save the Children, één van de deelnemende organisaties. Inmiddels zijn er veertien DRA-leden, waarvan er 13 in Zuid-Soedan actief zijn. “Zuid-Soedan was het eerste conflictgebied waar de noodhulp via deze Dutch Relief Alliance werd georganiseerd en waarmee in 2015 ongeveer 390.000 hulpbehoevenden zijn bereikt. In 2016 bereiken we nog eens 370.000 mensen.” Internationaal wordt er dan ook positief gereageerd op dit nieuwe samenwerkingsverband.

Documentaire
Om meer aandacht te krijgen voor het slepende probleem in Zuid-Soedan en de blijvende noodzaak van hulp besloten de hulporganisaties, naast het schrijven van een beleidsbrief aan de regering, ook een documentaire te laten maken. “We wilden meer aandacht en bewustzijn creëren voor de situatie in Zuid-Soedan en met deze documentaire hopen we dat te bewerkstelligen. Fotograaf Chris de Bode maakte samen met cameraman Steven Elbers al eerder een korte documentaire voor ons in Jordanië. Die samenwerking was zo goed bevallen dat we besloten hen te benaderen om ook deze documentaire te maken”, aldus Bergwerff.

Fotograaf Chris de Bode maakt al jaren fotoreportages in ontwikkelings- en conflictgebieden. “Ik heb een grote fascinatie voor het menselijke verhaal dat schuilgaat achter het nieuws zoals we dat dagelijks in de krant lezen. Dus toen mij werd gevraagd om de situatie in Zuid-Soedan in beeld te brengen en te laten zien hoe de hulpinstanties daar te werk gaan om de slachtoffers te helpen koos ik ervoor om niet de hulpverleners maar de mensen in de gemeenschap zelf dat verhaal te laten vertellen”, legt De Bode uit. “Door hen zelf te laten vertellen over hun problemen en de zaken waar zij behoefte aan hebben maak je volgens mij beter inzichtelijk in welke situatie zij zich bevinden. Bovendien genereer je daarmee veel meer een gevoel van verbondenheid tussen de kijker en deze mensen.”

© Chris de Bode en Steven Elbers / Water & Shade

Werkomstandigheden
“De werkomstandigheden zijn altijd lastig in een land als Zuid-Soedan. Je kunt je moeilijk verplaatsen en je bevindt je midden in een conflictgebied. Bovendien hadden we slechts zeer beperkte middelen om bijvoorbeeld de locaties te researchen. Toch hebben Steven en ik vrij goed kunnen werken volgens ons vooraf opgestelde script. Daarnaast zie ik die moeilijke werkomstandigheden ook als een uitdaging en geeft me dat voldoening.”

Chris de Bode werkte bij het maken van de film zeer nauw samen met zijn cameraman Steven Elbers. Waar De Bode zich met name richtte op het inhoudelijke aspect en de interviews, was Elbers zeer sterk verantwoordelijk voor het visuele aspect van de film. “Steven en ik hebben al vaker samengewerkt en we kennen elkaars werk erg goed. Daarom zijn we goed op elkaar ingespeeld en hoefde ik hem nauwelijks regieaanwijzingen te geven.” Het fotografische karakter dat de film kenmerkt is dan ook het resultaat van de samensmelting tussen de stijlen van beide artiesten.

Hoop
Ook Martine Bergwerff van Save the Children was nauw betrokken bij het maken van de documentaire. Zij ondersteunde de makers tijdens het draaien in de gemeenschap van Jerwong. Zij hoopt dat de documentaire kan helpen bij de bewustwording van politiek en burgers rondom de situatie in Zuid-Soedan. “De eerste stappen richting vrede en stabiliteit zijn gezet maar het blijft belangrijk dat de internationale politieke gemeenschap druk blijft uitoefenen op de verdere implementatie van het vredesproces. Daarnaast zal er nog dringende behoefte blijven aan humanitaire hulp in het gebied”, aldus Bergwerff. “Er is hoop, maar er moet nog een heleboel gebeuren om het land er weer bovenop te krijgen.”

Chris de Bode is journalistiek fotograaf en besteedt in zijn werk al ruim twintig jaar aandacht aan de problematiek in conflictgebieden. Hij kreeg voor zijn werk al diverse prijzen, waaronder de World Press Photo Award.

Martine Bergwerff (25) werd na haar studie Rechtsgeleerdheid en Internationaal Publieksrecht  humanitarian officer bij Save the Children. Zij houdt zich bezig met het schrijven van noodhulpvoorstellen en het managen van noodhulpprogramma’s in voornamelijk Syrië, Jemen, Vanuatu, Nepal en Zuid-Soedan. Zij is coördinator en aanspreekpersoon van het gezamenlijke hulpprogramma in Zuid-Soedan (South Sudan Joint Response).