Ouderwets geluid

Het winkelend publiek loopt dikwijls straal langs draaiorgels heen. ‘’ We zijn gewend geraakt aan de muziek die in liften en winkels te horen is. Dit is zo anders dan de schellere draaiorgelmuziek, dat het mensen soms tegenstaat om dit op een zaterdagmiddag in de stad te horen’’ vertelt Lambermont. Thijs Janssen en Clemens Lambermont vonden dit uit tijdens het maken van hun documentaire 'Een nieuwe draai aan het orgel'. Na het produceren van de film zijn de makers nog steeds geen fans, maar snappen ze de liefde van anderen beter: ‘’het roept zo’n nostalgie op, het zit in onze cultuur gebakken.’’

Nederlandse folklore

Tegenover de mensen die liever rechtsomkeert maken als ze een draaiorgel zien, bestaat er ook een grote schare liefhebbers. ‘’Aan de oer-Hollandse traditie van het rijdende orgel hechten veel Nederlanders nog waarde. Zij vinden het belangrijk dat het authentieke geluid en gezicht van het draaiorgel in het Nederlandse straatleven te horen en zien blijven.’’ Museum Speelklok probeert er daarom voor te zorgen dat het draaiorgel op de lijst van immaterieel erfgoed van UNESCO komt, net als bijvoorbeeld Sinterklaas.

Bier en draaiorgels in museum

Om alles te weten te komen over de wereld van het draaiorgel, is het draaiorgelmuseum te Haarlem op zondagmiddag een heuse hotspot. Serieuze hobbyisten zijn hier elke zondag te vinden. Deze hobbyisten zijn vaak van middelbare leeftijd of ouder.  

‘’Het is een beetje een ding van de oude garde’’ vertelt Lambermont. ‘’Dat is niet heel gek, voor het geld van een draaiorgel heb je immers ook een huis of een auto. Een gitaar is veel vrijblijvender voor iemand met een klein budget.’’ Toch zien we in de documentaire wel een liefhebber van jonge leeftijd: Robin Hendriks. Hendriks (23) houdt niet alleen van het instrument, hij bezit zelfs een draaiorgel waarmee hij iedere zaterdag van Nieuwkoop naar Apeldoorn rijdt om daar te spelen. Al zijn vrije tijd en geld stopt hij in het orgel.

Ronnie Flex en Lil’ Kleine op het draaiorgel

Met vier of vijf andere jonge collega-draaiorgelbezitters is Hendriks een uitzondering. Een zorgelijke conclusie voor de draaiorgelliefhebber, want dat zou betekenen dat het instrument geen lange toekomst meer beschoren is. Het draaiorgel moet dus met de tijd mee, bleek uit de interviews met experts.

Janssen: ‘’We wilden zien wat er zou gebeuren als we een hedendaags nummer op dit historische instrument zouden afspelen. Robin stond er gelijk voor open om Ronnie Flex en Lil’ Kleine ten gehore te brengen en had binnen anderhalve week een liedboek op de kop getikt. De reacties waren gelukkig positief: zowel van voorbijgangers als vanuit de orgelwereld. ’’

Makers

Na het regisseren van Een nieuwe draai aan het orgel is Thijs Janssen afgestudeerd. Momenteel is hij plannen aan het beramen voor nieuwe documentaires en oriënteert hij zich op een baan. Clemens Lambermont verhuist aankomend jaar naar Israël voor de studie Peace and Conflict Management. Hij neemt zijn camera uiteraard mee naar Israël en hoopt zich in de toekomst meer met serieuzere journalistiek bezig te houden. ‘’Het lijkt me geweldig om te werken als journalist bij Al Jazeera of Human Rights Watch.’’