Jampa. Dat zou de nieuwe naam worden van Joris, Nena’s broer. Hij was al een aantal jaar intensief bezig met het boeddhisme: hij reisde naar India en Nepal, bezocht retraites overal ter wereld. Toen besloot hij monnik te willen worden in een boeddhistisch klooster in Frankrijk. Bijzonder, want zo vaak gebeurt het niet dat iemand die jong en westers is, zo’n keuze maakt. Makers van Morgen Sonja Pleumeekers en Nena van Bakel besloten de camera op te pakken en maakten de documentaire Ga ik jou ooit Jampa noemen?

Nena en Sonja, voormalig studenten journalistiek, wilden een documentaire maken over het boeddhisme. Nena’s broer was daar intensief mee bezig en daardoor hadden de jonge makers toegang tot een bijzonder en uniek verhaal. Sonja: ‘Ons plan was in het begin erg algemeen en gericht op Joris en zijn keuze.’ Pas later zou de broer-zus relatie en de impact van de ingrijpende keuze van Joris – inmiddels Jampa - centraal komen te staan.

Nena, je broer is monnik geworden, dat zien we in de film. Hoe gaat het nu met hem, woont hij nog in Frankrijk? En hoe is jullie contact?
Nena: ‘Hij is toevallig nu in India, bij zijn leermeester. Maar hij woont nog in het klooster in Frankrijk en daar zal hij voorlopig nog wel blijven. Niemand weet voor hoe lang hij dat zal blijven willen. We zien elkaar wel af en toe, hij heeft ook gewoon kerst- en zomervakanties. En door het filmen hebben we elkaar wat meer gezien. Maar dit jaar zal dat anders zijn, ik ben nu zelf een jaar op reis.’

En hoe is dat?
Nena: ‘Ik ben eraan gewend nu. In de film zie je dat ons contact verslechtert. Maar nu proberen we spontaan te FaceTimen of spraakmemo’s te sturen. We proberen contact te houden en juist ook dagelijkse dingen van elkaar mee te krijgen.’

Begrijpen jullie inmiddels de keuze van Joris / Jampa?
Sonja: ‘Het was supermoeilijk om me in hem te verplaatsen, dat geldt voor ons allebei. Voor mij is het natuurlijk heel anders, maar toch. Kijk, als je in Frankrijk in dat klooster komt, dan snap je dat je daar wilt zijn. Het is een hele fijne, rustige plek, prachtige tuinen en het is erg leuk om daar te zijn. Maar voor de rest van je leven… dat is wel wat anders.

Maar inmiddels kan ik me wel beter in hem verplaatsen. Het zijn voor hem heel veel kleine stappen geweest, die uiteindelijk hebben geleid tot de keuze om monnik te worden. Hij is helemaal in het boeddhisme gedoken en hij is er voor de volle honderd procent voor gegaan. Het is een extreme keus, vind ik. Maar het feit dat je ergens volledig voor wil gaan, dat herken ik wel.’

Nena: ‘Daar sluit ik me bij aan. We agree to disagree. We hebben er heel veel over gepraat. Maar als ik er echt diep over nadenk, dan snap ik het nog steeds niet. Daar heb ik me bij neergelegd. Ik vind het een mooie passie voor hem. En ik zie inmiddels in dat hij nog gewoon dezelfde is, ook al leeft hij op deze manier.’

Sonja: ‘Ik vind het trouwens wel een leuke parallel dat Nena nu op reis is. Zij is ook aan het genieten van het buitenzijn, van de vrijheid los van de dagelijkse sleur. Misschien zoeken ze allebei wel naar hetzelfde, al is het op een andere manier.’

Steeds dichter bij een kern
Van het maakproces heeft het tweetal behoorlijk veel geleerd. Nena: ‘We hebben allerlei producenten benaderd want we hoorden dat we een producent nodig hadden. Wij hadden geen idee.’ Ze vervolgt: ‘Ook werden we erop gewezen dat er wel vaker docu’s gemaakt worden over mensen die boeddhistisch monnik worden. Maar dat juist de relatie tussen mij en mijn broer dit verhaal uniek maakte.’ Langzaam maar zeker verschoof de focus van de documentaire. Het effect van de keuze op de broer-zus relatie kwam centraal te staan.

Door het schrijven en herschrijven kwam het plan steeds meer bij een kern, vertelt Sonja. Maar dat was geen makkelijk proces: ‘Het leuke gedeelte van een docu maken vind ik het filmen en monteren. Maar het aanvragen van fondsen, het schrijven van plannen en die vervolgens vijftig keer herschrijven kan superfrustrerend zijn.’ Nena voegt toe: ‘Het was soms echt zenuwslopend. We hebben momenten gehad dat we het helemaal niet meer zagen zitten.’

Uiteindelijk maakten Nena en Sonja een back-up plan. Ze zouden zelf de film afmaken, zonder producent. Nena: ‘We wisten dat we een goed plan hadden. En bovendien hadden we geen zin en tijd om hier nog jaren mee bezig te zijn.’

Wat hen er keer op keer doorheen sleepte was het onderwerp. ‘We wisten altijd heel zeker dat het onderwerp echt goed was, dat gaf kracht om door te gaan,’ aldus Nena. Sonja: ‘Uiteindelijk was het heel leerzaam en ook heel leuk.’ Een volgende documentaire staat voorlopig nog niet op de planning: ‘We moeten hier nog even van bijkomen.’