Regisseur, schrijver en activist Sunny Bergman is bekend van documentaires als 'Sletvrees', 'Wit is ook een kleur' en 'Man Made'. Ze maakt persoonlijke en activistische films over racisme, gender en seksualiteit. Op 22 maart gaat haar nieuwe documentaire ‘Blauwe ballen en andere verkrachtingsmythes’ (VPRO) in première, waarin Bergman onderzoekt hoe we als maatschappij omgaan met seksueel geweld.
Welke boeken, televisieseries en documentaires inspireren haar?
‘Adolescence’ van Stephen Graham en Jack Thorne (2025)
Deze vierdelige Britse miniserie volgt de familie Miller. Hun levens staan op de kop wanneer de 13-jarige zoon van het gezin wordt voor de moord op een tienermeisje van zijn school. Wat zich daadwerkelijk afspeelde, of de moord voorkomen had kunnen worden en of Jamie inderdaad de dader is, blijft gedurende de vier afleveringen een raadsel. Tot de ontknoping in de laatste aflevering zijn Jamie’s ouders bang en verward en tasten ook de politie en de onderzoekend psycholoog in het duister.
Bergman: ‘Dit is een fantastisch geschreven en geacteerde serie over de invloed van de zogenaamde ‘manosphere social media’ op jongeren. De serie is angstaanjagend, maar het is broodnodig en urgent om te laten zien hoezeer mysogynie en geweld tegen vrouwen in opkomst is. Het feit dat elke aflevering in één take is opgenomen maakt het nog indrukwekkender.’
Het is broodnodig en urgent om te laten zien hoezeer mysogynie en geweld tegen vrouwen in opkomst is.
Still uit 'Adolescence'
‘Een vrouw in Berlijn’ (1954)
Dit anonieme dagboek beschrijft de leefsituatie van Duitse vrouwen tijdens en na de bevrijding van Berlijn in 1945. Tussen de vele bombardementen en hongersnood door beschrijft de auteur hoeveel vrouwen slachtoffer waren van verkrachtingen. Het boek bestaat uit openhartige beschrijvingen van deze verkrachtingen en andere wraakacties van de Russische overwinnaar. Dankzij de scherpe observaties die weinig tot niets aan de verbeelding over laten, laat ‘Een vrouw in Berlijn' een ander perspectief van het einde van de Tweede Wereldoorlog zien.
Nadat het boek werd uitgebracht is de anonieme schrijfster verguisd: een klassiek voorbeeld van ‘victim blaming’.
Bergman: ‘Dit dagboek is een klassieker. Het is geschreven door een Duitse vrouw die aan het einde van de Tweede Wereldoorlog moet overleven terwijl Russische soldaten op grote schaal Berlijnse vrouwen verkrachten. Hartverscheurend en tegelijk droogkomisch en prachtig geschreven. De schrijfster heeft zichzelf nooit kenbaar willen maken, omdat ze bang was voor de reacties. En terecht, zo bleek, want nadat het boek werd uitgebracht is de anonieme schrijfster verguisd: een klassiek voorbeeld van ‘victim blaming’.'
‘Girl, Woman, Other’ door Bernardine Evaristo (2019)
Dit boek volgt twaalf verschillende personages verspreid over honderd jaar op hun persoonlijke ontdekkingsreis door Groot-Britannië. Ze zijn allemaal naar iets op zoek: een gedeeld verleden, een onverwachte toekomst, een plek waar ze thuishoren, een geliefde, een verloren ouder, of gewoon een beetje hoop. Het boek behandelt relevante thema’s als racisme en seksualiteit door onderlinge verbondenheid aan te halen.
Dit boek is een prachtig caleidoscopische verkenning van verschillende subculturen in Engeland en Amerika.
Bergman: ‘Ik hou heel erg van Engelse en Amerikaanse literatuur en momenteel herlees ik dit boek. Het is een prachtig caleidoscopische verkenning van verschillende subculturen in Engeland en Amerika, zoals van zwarte, queer vrouwen. Ik hou ervan als je dezelfde realiteit leert bezien vanuit totaal verschillende perspectieven.'
‘Love Never Lies: South Africa’ van Netflix (2024)
In deze reality datingshow testen zes Zuid-Afrikaanse koppels hun vertrouwen in elkaar met behulp van een leugendetector. De koppels worden van elkaar gescheiden en verblijven in verschillende villa’s, waar nieuwe singles worden geïntroduceerd om de deelnemers te verleiden.
Bergman: ‘Mijn guilty pleasure is dating shows kijken, dat vind ik heel ontspannend. Deze serie heeft de gangbare aantrekkelijke singles om stellen te verleiden, maar gebruikt ook een leugendetector, wat openhartige gesprekken veroorzaakt. De presentator van deze serie is een heel scherpe interviewer en de zaken die ze bespreken zijn vooruitstrevend, van polyamorie tot genderfluïditeit.’
Still uit 'Love Never Lies: South Africa'
‘Mijn guilty pleasure is dating shows kijken, dat vind ik heel ontspannend.'
‘Esther & de wet, de zaak tegen Shell’ van Tatiana Scheltema (2024)
Deze documentaire volgt de rechtszaak van Esther Kiobel, wier echtgenoot Barinem in 1995 in Nigeria werd geëxecuteerd. Dit gebeurde na protesten van milieuactivisten tegen vervuiling door oliewinning van Shell in Ogoniland, Nigeria. Bijna 25 jaar later sleept Esther multinational Shell voor de Nederlandse rechter. Volgens haar heeft Shell het Nigeriaanse regime destijds aangespoord om haar echtgenoot, samen met de milieuactivisten, te arresteren.
Bergman: ‘Deze documentaire laat de dappere juridische strijd zien van Esther Kiobel, weduwe van een Nigeriaanse activist. Hij werd vermoord door de Nigeriaanse overheid, vermoedelijk gesteund door Shell doordat hij streed tegen de destructie die Shell veroorzaakte. Een David versus Goliath-verhaal van doorzettingsvermogen tegen extreme onrechtvaardigheid.'
Still uit 'Esther & de wet, de zaak tegen Shell'