ZappDoc

Niet op meisjes

VPRO

Melvin (11) bevindt zich in een spagaat: zijn familie weet al dat hij niet op meisjes valt, maar op school durft hij het niet te vertellen.

'Het is nog steeds belangrijk om deze verhalen te vertellen; de cijfers liegen er niet om. Het geweld, de suïcidecijfers... Er zijn nog steeds veel kinderen die hier mee worstelen.'

Regisseur Daan Bol

Interview: regisseur Daan Bol kijkt terug op zijn film

Tekst: Mandy Bezema

Regisseur Daan Bol kijkt terug op zijn jeugddocumentaire Niet op meisjes die hij in 2012 maakte over Maeve. Destijds was zij 11 jaar en ging zij door het leven als jongen, Melvin.

De familie van Melvin weet op dat moment dat hij niet op meisjes valt, maar op school durft hij het niet te vertellen. Hij is op zijn vorige school namelijk erg gepest omdat hij ‘een homo’ is. Hoe is het om zo’n geheim te hebben? En wat doet Melvin als het leukste meisje uit zijn klas hem een liefdebrief stuurt?

Regisseur Daan Bol

Waarom wilde je destijds deze film maken?
'Ik weet dat nog vrij goed: ik ging een afstudeerdocu maken op de HKU en ik wilde iets maken over kinderen die op basisschoolleeftijd eigenlijk al weten, of denken te weten, dat ze verliefd zijn op jongens of op meisjes van hetzelfde geslacht. Juist ook die leeftijd; die basisschoolwereld waarin je bezig bent met verliefdheden en verliefd zijn. Ik wilde eigenlijk een heel klein verhaal vertellen; waarvan je ook denkt als je niet homo bent dat je daar in mee kan. Dat vond ik belangrijk. Dat gevoel van een geheim hebben en dat wel of niet willen, durven te vertellen; iedereen weet hoe dat is.'

'Het kwam ook voort vanuit mijn eigen jeugd: ik heb het ook nooit verteld op de basisschool, pas tien jaar later. Ik wist gewoon heel zeker: als er op mijn basisschool bijvoorbeeld twee jongens met elkaar waren geweest of ik had dat om mij heen gezien, dan had dat voor mij dingen anders gemaakt.'

Tekst gaat verder onder afbeelding

Wat wilde je er mee vertellen?
'Laten zien dat dat óók kan: een jongen en een jongen of een meisje met een meisje. Dat werkte bij onze documentaire goed; er was eigenlijk niet of nauwelijks iets over gemaakt en ik vond het belangrijk om dat wel te laten zien. Om iets te kunnen betekenen voor kinderen die daar zelf mee worstelen, maar ook voor mensen die dat nog nooit eerder hebben gezien.'

Maakte Niet op meisjes de impact die je hoopte?
'De documentaire is de hele wereld over gegaan, internationale festivals wereldwijd. Zat ik weer, in een zaaltje me af te vragen wat mensen er in hemelsnaam van vonden. Amerika, Zuid-Amerika, Italië..mensen in tranen, mensen die naar me toekwamen om te vertellen dat ze ‘m geweldig vonden, een voorbeeld vonden. Vooral ook de vader van Melvin maakte indruk; een ietwat machoman die het zo opneemt voor zijn zoon. Maar ik weet ook nog van een docent van een Nederlandse middelbare school dat er twee kinderen uit de kast waren gekomen na het zien van de film. Dat vond ik echt te gek.'

'Ik weet van een docent van een middelbare school dat er twee kinderen uit de kast waren gekomen na het zien van de film. Dat vond ik echt te gek.'

Daan Bol

Vind je dat er een rol ligt of misschien zelfs verantwoordelijkheid voor het genre jeugddocumentaire om juist deze verhalen te vertellen?
'Jeugddocumentaires kunnen over van alles gaan, dat hoeft niet altijd belerend of onderwijzend te zijn. Dus het woord verantwoordelijkheid vind ik moeilijk.. Het leent zich er alleen echt goed voor om dit soort verhalen te vertellen die kinderen kunnen helpen. Het kan echt veel betekenen. En dat weet ik van Niet op Meisjes, maar bijvoorbeeld ook van RocknRollertjes [ook een jeugddocumentaire van Daan Bol over een band waarvan 1 van de jongens kampt met een depressie, red.]. Mensen zíen het veel; het wordt veel gebruikt in klassen en kan kinderen echt helpen hun verhaal te doen.  Maar wat mij ook drijft in het vak is het vertellen van mooie verhalen. Dan is het echt te gek als dit er dan uitkomt, maar het begint natuurlijk met een goed verhaal.'

Hoe kijk je er nu naar? Heb je het idee dat er iets is veranderd in de samenleving ten opzichte van het onderwerp van Niet op meisjes?
'Ik heb de film vorig jaar weer eens gekeken en toen was ik benieuwd of ik ‘m al ouderwets zou vinden. Dat is ‘ie geloof ik nog niet, maar ik kijk nu wel anders naar het fenomeen ‘uit de kast komen’. De queer gemeenschap zet zich vaak af tegen het per se moeten labelen van gender of seksualiteit en dat vind ik een goede zaak. En tegenwoordig is de LHBTQ+- gemeenschap veel zichtbaarder, en ik heb het idee dat er meer ruimte is voor verschillende vormen van seksualiteit en gender in de media. Dat is wel veranderd in de laatste jaren. Maar het blijft nog steeds heel relevant. Het is nog steeds belangrijk om deze verhalen te vertellen; de cijfers liegen er niet om. Het geweld, de suïcidecijfers... Er zijn nog steeds veel kinderen die hier mee worstelen.'

Welke documentaires raad jij zelf aan om te kijken?
'Strike a Pose (Reijer Zwaan & Ester Gould, 2016) en Unconditional Love (Rafal Lysak, 2018). Allebei geen jeugddocu’s, maar wel heel mooi.'

Ten slotte, waar ben je nu mee bezig?
'Ik heb het afgelopen jaar gewerkt aan een nieuwe serie voor NPO 1 van de HUMAN, samen met Ester Gould en Sarah Sylbing. Dat gaat over kansen in het onderwijs. Die komt dit najaar op tv.'