2Doc Makers van Morgen

De Bijl en de Grasspriet

VPRO

Steeds vaker verschijnen er persberichten over overmatige stress met burn-outs als gevolg. Maar wat is stress? En hoe kun je je daartegen wapenen? Documentairemakers Tobias Schepers en Elise Cervin, wisten van de drukte soms niet meer waar ze het zoeken moesten en maakten een film over dit actuele thema.

Hoe ontstond het idee om een documentaire te maken over stress?

Tobias Schepers: ‘’Elise en ik hebben het goed samen. We merkten echter dat onze studie- en werkverplichtingen onze levens op een gegeven moment meer en meer overnamen. Dit zagen we ook om ons heen gebeuren bij andere leeftijdgenoten. Op een dag keken we elkaar aan en spraken we tegen elkaar uit: ‘’waar gaat dit nou eigenlijk over?’ De keus om ons huis en ons werk tijdelijk gedag te zeggen was snel gemaakt en we besloten een pelgrimstocht te maken naar Rome. Tijdens de tocht en door onze gesprekken met zowel de lokale bevolking als andere wandelaars, realiseerden we dat het in de hedendaagse Westerse samenleving niet meer geaccepteerd is om even niks te doen. Dat taboe creëert stress bij mensen, wat ook niet goed is. In De bijl en de grasspriet zie je daar de gevolgen van.’’

Hoe wilden jullie dit thema in de film voorbij laten komen?

‘’Wetenschappelijke publicaties over stress en populaire artikelen over hetzelfde thema verschijnen met steeds hogere regelmaat. Stress is een actueel thema en is onderwerp van veel artikelen en we waren daarom genoodzaakt om een originele invalshoek te kiezen. Wij wilden een wetenschappelijke invalshoek combineren met een filosofisch, poëtisch perspectief op stress. Door de pelgrimstocht en onze overdenkingen te registreren en daarnaast in binnen- en buitenland in gesprek  te gaan met experts op dit gebied, tonen we twee perspectieven in de documentaire. De belangrijkste boodschap die we, ons inziens, in De bijl en de grasspriet bieden is die van stressonderzoeker Aleksander Perski. Hij geeft aan dat één lange reis niet genoeg is om rust te vinden: je vervalt zo weer in oude patronen. Volgens Perski moet je dagelijks rustmomenten inbouwen om stress tegen te gaan.’’

Hebben jullie het advies van Aleksander Perski tot uitvoering gebracht?

‘’Jazeker, vertelt Elise Cervin. ''We hebben sinds het maken van De bijl en de grasspriet besloten veel meer rust te nemen. De tocht hielp ons inzicht te krijgen in wat we belangrijk vinden. Normaal loop je niet uren naast je vriend zonder iets te zeggen. Het was heerlijk om tijdens het wandelen alleen met je eigen gedachten bezig te zijn. Behalve focus, gaf de voettocht ons ook zelfvertrouwen. Na de gigantische wandeling naar Rome, heb ik het gevoel dat we bijna alles wel aan kunnen.''

Tobias lacht: ‘’Ik ben het helemaal met Elise eens, maar als ik eerlijk ben, hebben we elkaar wel regelmatig moeten waarschuwen om niet gestrest te raken van dit project. Best ironisch. Het advies van Perski proberen we zo goed mogelijk toe te passen, maar de gewenning zit er nog niet helemaal in. In de winter van 2014 zijn we naar een pikkedonker Zweeds eiland gegaan om zonder afleiding de film te monteren.‘’

Hebben jullie tips voor gestreste bezoekers?

De twee knikken: ''Als je je kunt herkennen in het gevoel dat alles te vluchtig gaat, dan is dat een duidelijk teken dat je een van je bezigheden moet laten vallen. Het is de kunst om jezelf te dwingen om soms niets te doen. In het Westen ligt hier een taboe op, maar uit onderzoek blijkt dat dat nergens voor nodig is. De combinatie tussen iets en niets doen is erg belangrijk. Het zou mooi zijn als mensen naar aanleiding van De bijl en de grasspriet de stress in hun leven evalueren en getriggerd worden om eventueel iets te veranderen. ''

De makers en hun toekomstplannen

Elise Cervin en Tobias Schepers leerden elkaar tweeënhalf jaar geleden kennen in een Zweeds koor en zijn nog steeds in Zweden woonachtig. Elise Cervin is Zweeds en spreekt naast Zweeds ook vloeiend Nederlands. Tobias Schepers, daarentegen, is Nederlands. Zijn liefde voor de Zweedse taal en cultuur werd aangewakkerd toen hij op zijn twaalfde Ronja de Roversdochter zag en die passie is nooit vertrokken. Hij spreekt de Zweedse taal vloeiend na zijn studie Zweeds en werkt hier aan de Nederlandse ambassade in Stockholm. Elise Cervin werkt als filmpedagoog bij het Stockholm International Film Festival en bij een Nederlandse kaaswinkel in Zweden. Samen maken de twee documentaires en in hun overige tijd schrijven en spelen ze regelmatig muziek.

Kijk ook deze documentaire over de kracht van verveling