In ‘Alledaagse Waanzin’ vertellen twintiger Ivor, zijn familie, zijn vrienden en zijn vriendin over Ivors psychose. Hoe hebben makers Jasper Kars en Gerrit Doelman hem zo ver gekregen om hierover te praten? En waarom maakten ze een film over psychoses?

‘’In mijn eerste studiejaar stelde ik hoge eisen aan mezelf en had ik tegelijkertijd moeite om mijn financiën op orde te houden. Ik at slecht en sportte bijna niet, ik sliep vooral onregelmatig en ik had last van faalangst en een negatief zelfbeeld. Ik liep al enige tijd met vreemde ideeën rond in mijn hoofd, maar dat was voor mij de werkelijkheid. Ongeveer vijf jaar geleden, op de dag voor oudjaarsdag had ik een relaxed avondje met wat vrienden. Ik blowde een jointje, at spacecake en dronk een aantal biertjes. In combinatie met mijn gevoelige genen en vreemde gedachtegang leidde dit tot een psychose’’ vertelt maker Gerrit Doelman openhartig. ‘’Ik ben er vrij snel uitgekomen, maar het duurde een paar jaar om weer normaal te functioneren in de maatschappij. Omdat ik gevoelig ben voor psychoses moet ik hier mijn hele leven aan blijven werken. Een docent moedigde mij aan om het te delen voor de klas en dat heeft ervoor gezorgd dat ik er zo makkelijk over praat. Ik leer er steeds beter mee om te gaan. Ondertussen heb ik altijd de gedachte gehad om op journalistiek gebied iets met het thema psychose te gaan doen. CampusDoc (op de School voor Journalistiek) was hiervoor een goede kans.’’ Ook Jasper Kars, met wie hij 'Alledaagse Waanzin' maakte, heeft ervaring met psychoses. ‘’Een vriend van mij vertoonde steeds vaker afwijkend gedrag. Hij blowde veel, dat speelde misschien ook een rol. Zijn gedrag werd steeds opmerkelijker tot hij midden in de nacht een keer een uitbarsting had. We schakelden de hulpdiensten en zijn familie in en toen ik wist dat hij een psychose had gehad, begon ik mij te verdiepen in dit onderwerp. Een paar maanden later raakten Gerrit en ik toevallig aan de praat. We komen allebei uit Overijssel, dus dat schepte al een band, maar dat we allebei iets met psychoses hadden, was veel belangrijker. Ik ken niemand die er zo open over spreekt als Gerrit en ik vond dat erg inspirerend. Gerrit liet mij al snel weten dat hij nog steeds niet helemaal hersteld was. We vroegen ons af: ‘hoe kunnen mensen positief herstellen van een psychose?’’’

De jonge makers overwogen eerst om een film te maken over Gerrit zelf, maar hij bedacht al snel dat zijn kennis Ivor misschien ook een goede hoofdpersoon kon zijn. ‘’Hij komt uit dezelfde omgeving, maar ik kende hem niet heel goed. Toen hij een psychose kreeg, vond ik dat natuurlijk erg voor hem, maar ook interessant om te horen. Tijdens zijn herstel leerden we elkaar beter kennen doordat we veel goede gesprekken voerden. Hij leek mij een geschikte hoofdpersoon voor de film, maar we wisten niet hoe hij het zou doen op camera. Daarom deden we een intake met hem.’’ Jasper vult aan: ‘’Het is geen natuurtalent voor de camera, maar dat maakte hem des te interessanter. Hij is een gewone Nederlandse jongen die bezweek onder de factoren waar veel andere jongeren ook last van hebben, zoals keuzestress, de verwachtingen van de maatschappij en zijn eigen verwachtingen. Doordat Gerrit ook heel open was over zijn psychose, besloot Ivor dat hij deze film met ons wilde maken. Omdat Ivor terug kan vallen in een psychose, waren we zo transparant mogelijk naar hem en legden we zo weinig mogelijk druk op hem. Hij mocht de laatste versie beoordelen zodat hij zeker wist dat hij overal achter zou staan.’’ Behalve Ivor vertellen ook zijn ouders en vrienden zeer openhartig over zijn psychose in de film. ‘’We hoorden in die gesprekken dingen die nog nooit eerder gezegd waren. Heel confronterend en mooi was dat. We voelden ons soms bijna schuldig dat we onderdeel waren van het decor.’’

‘’'Alledaagse Waanzin' laat de vijf fasen van een psychose zien’’ vertelt Jasper. ‘’Dat gaf onszelf ook wel structuur en dat was ook wel nodig. Haha!’’ De makers creëerden deze film met een duidelijk doel. ‘’We willen het stigma rond het praten over psychoses doorbreken. Als je een gebroken been hebt, vertel je dat zonder probleem aan je collega’s, maar met iets mentaals als een psychose is het veel lastiger om dat te doen. Het is veel abstracter voor de buitenwereld dan bijvoorbeeld een botbreuk. Wie weet raak je je baan kwijt, omdat mensen je niet meer vertrouwen. Met 'Alledaagse Waanzin' willen we mensen prikkelen en het gesprek over psychoses op gang brengen. ‘’ Gerrit is inmiddels heel open over zijn eigen ervaring. ‘’Omdat ik al een psychose en korte tijd later een terugval heb gehad, moet ik opletten. Ik denk goed na over mijn keuzes: als ik elk weekend ga stappen en drugs gebruik, is de kans groot dat ik weer een psychose krijg. Het voordeel van er open over praten is dat ik hier goed op kan reflecteren met mijn omgeving. Jasper voegt toe: ‘’Het is ook best lastig als de rest van je omgeving rustig naar Lowlands kan en wel eens pillen kan gebruiken terwijl jij dat niet kan. Het scheelt daarentegen wel veel als jij en je omgeving weten wat de risico’s zijn en je daar goed op anticipeert.’’ Deze boodschap geven ze ook mee als ze besprekingen hebben over de film. Momenteel gaan de makers regelmatig langs bij GGZ-instellingen met de film en geven ze workshops op middelbare scholen en mbo’s.

Jasper en Gerrit leerden elkaar kennen op de Hogeschool Utrecht tijdens hun studie journalistiek. Jasper Kars loopt momenteel stage bij de Volkskrant en begint volgend jaar aan een master politicologie. Gerrit Doelman is bezig met afstuderen. Samen zijn ze van plan om verder te gaan met dit onderwerp, mogelijk door een nieuwe film te maken.