2Doc Makers van Morgen

Made in Overvecht

VPRO

In de documentaire ‘Made in Overvecht’ volgen documentairemakers Marieke Spee en Jos Bierings een basisschool in de Utrechtse wijk Overvecht. De school is als een van de weinige lagere scholen in de grote steden niet geheel ‘wit’ en niet geheel ‘zwart’, maar ‘gemengd’. Wat betekent die grote diversiteit aan culturele achtergronden in de dagelijkse praktijk?

Zoek naar docu’s op thema

Door Stefan Kruszel

Probleemwijk Overvecht
De Utrechtse wijk Overvecht werd 50 jaar geleden gebouwd als een moderne familiewijk, maar is de laatste jaren uitgegroeid tot een probleemwijk met spanningen tussen mensen met verschillende culturele achtergronden. De Jenaplanschool Cleophas staat er al vanaf het begin en zag de wijk in de loop der jaren dan ook sterk veranderen. Toen de school in 2015 haar 50-jarige bestaan vierde werd het documentairemakende echtpaar, Marieke Spee en Jos Bierings, door de directie benaderd met de vraag of zij een kort filmpje wilden maken ter ere van het jubileum.

“Aangezien onze kinderen hier ook leerlingen zijn, kenden wij de school al vrij goed”, vertelt de Utrechtse maakster Marieke Spee. “Na een gesprek met de directie merkten wij al snel dat er een groter verhaal te vertellen was over de school. Wij stelden dan ook voor om naast het korte filmpje ook een documentaire te maken en daar wilden zij ook graag aan meewerken.”

De multiculturele samenleving
Na de terroristische aanslagen in Parijs op de redactie van het satirische tijdschrift Charlie Hebdo in januari 2015 merkte Spee dat de houding van mensen om haar heen ten aanzien van moslims veranderde. Mensen leken angstiger geworden en kregen de neiging om in hun schulp te kruipen. “Ik word daar soms een beetje boos over want ik geloof dat we juist in contact met elkaar moeten blijven in plaats van onze rug naar elkaar toe te keren”, aldus de Utrechtse documentairemaakster. Samen met haar man besloot Spee dan ook om een documentaire te maken over de basisschool van hun kinderen en daarmee te laten zien dat de multiculturele samenleving ook best goed kan functioneren.

Voor het verhaal dat de twee Utrechtse makers wilden vertellen gingen zij op zoek naar families met verschillende culturele achtergronden. Dat ging niet altijd even gemakkelijk. “Als je met kinderen werkt zul je onherroepelijk met regelmaat moeten improviseren. Je kunt geen harde afspraken maken zoals je dat met volwassenen zou doen. Daardoor kan het voorkomen dat je met een camera langskomt en de kinderen op dat moment geen zin hebben. Daar moet je je op instellen. Voor kinderen is het moeilijk om zich te realiseren wat het betekent om mee te doen aan een documentaire. Ze worden natuurlijk wel vastgelegd op film, en dat kan soms eng voor hen zijn.”

Toch is het de makers gelukt om verschillende families zowel op school als thuis te volgen. Zij wilden laten zien wat het betekent om op te groeien in een stad waar kinderen uit hele verschillende gezinnen samenkomen op een school. “Toen ik in Houten op school zat was er geen enkel kind met een buitenlandse achtergrond. Dat is nu in de Utrechtse wijk Overvecht wel anders. Nu zie je bijvoorbeeld dat tijdens het offerfeest de helft van de leerlingen afwezig is. Hoe ga je daar mee om? Dat is wat wij in deze documentaire wilden laten zien”, licht Spee toe.

Maatschappelijke onderwerpen
Zonder moralistisch te willen zijn, zoeken Marieke Spee en Jos Bierings in hun werk nadrukkelijk maatschappelijke onderwerpen op waar zij zelf een mening over hebben. Ze hebben een stichting opgezet die hen in staat moet stellen vaker documentaires te kunnen maken over onderwerpen die hen aan het hart gaan. Toch is het maken van documentaires geen kernactiviteit voor hen. Zij verdienen hun geld voornamelijk met opdrachten voor verschillende televisieprogramma’s en films die zij maken in opdracht van instellingen en organisaties. Zo werkt Marieke Spee als researcher, redacteur en itemregisseur voor diverse televisieprogramma’s en maakt zij bewerkingen van geschiedenisprogramma’s voor School TV. Jos Bierings is van huis uit kunstenaar en werkt als cameraman en editor voor verschillende tv-programma’s.

Met hun verschillende achtergronden vullen zij elkaar goed aan. “Ik ben van huis uit historicus en benader onderwerpen dus veel meer vanuit de inhoud. Jos werkt veel meer op gevoel en maakt daardoor veel makkelijker keuzes. Dit samenspel werkt dan ook heel goed wanneer wij samen documentaires maken. En wij hopen dan ook dat we nog veel documentaires samen mogen maken.”

Marieke Spee en Jos Bierings hebben samen een bedrijf genaamd Story2Tell Mediaproducties. Zij worden samen en afzonderlijk ingehuurd voor opdrachten en maken eigen documentaires. Eerder maakten zij de documentaire ‘Manu en de Muur’. Recent maakten zij in opdracht van het Nationaal Comité 4 en 5 mei een serie over de herinneringen van mensen die de Tweede Wereldoorlog hebben meegemaakt genaamd ‘Jong in Oorlog’.

© Story2Tell Mediaproducties