Regisseur Barbara Makkinga over 'Vogels kun je niet melken'

Bote probeert zowel de grutto als zijn boerderij springlevend te houden

VPRO

Melkveehouder Bote offert een deel van zijn land op voor het behoud van de grutto, onze nationale vogel. Zijn zonen hadden liever op dat stuk land koeien laten grazen. Want de grutto, hoe mooi ook, levert ze niks op. Regisseur Barbara Makkinga toont met haar documentaire ‘Vogels kun je niet melken’ voor welke uitdagingen het Friese boerengezin staat.

Elena Lindemans gaat in deze DocTalks gesprek met Makkinga en cameraman Jeffrey van Houten over het maakproces van de documentaire.

Het hart van melkveehouder Bote de Boer ligt bij de grutto, een passie die volgens de rest van zijn gezin niet altijd financieel houdbaar is. Regisseur Barbara Makkinga vertelt in het DocTalks-interview hoe dit voor een interessante familiedynamiek zorgt.

Makkinga: ‘Ze zijn allemaal op hun eigen manier bezig met overleven. De grutto is bezig zijn kuikens groot te brengen, Bote is bezig om de grutto veilig door het seizoen te loodsen en de familie wil de boerderij financieel gezond krijgen. Iedereen is afhankelijk van elkaar, en dat wilden we laten zien.’

Still uit 'Vogels kun je niet melken'

De camera nodigde uit voor gesprek

Hoewel Makkinga niets verstond van de gesprekken binnen het gezin, zelf spreekt ze namelijk geen Fries, was de strekking meestal duidelijk. Makkinga: ‘Hun gezichten spreken vaak boekdelen.’

De regisseur had snel door wanneer er mogelijk een verhit gesprek aankwam. Als voorbeeld noemt ze een gesprek tussen Bote en zoon Jan Jochum. Laatstgenoemde sprak met aanmoediging van Makkinga zijn vader aan over de zoveelste financiële tegenslag.

Ik denk dat de camera uitnodigde tot gesprek. Ik was er om te zeggen: vertel wat je ervan vindt, dat is belangrijk

Regisseur Barbara Makkinga

Makkinga: ‘Ik denk dat de camera uitnodigde tot gesprek. Ik was er om te zeggen: vertel wat je ervan vindt, dat is belangrijk. Ik houd ervan om iets te maken waarin je ieders standpunt naar voren brengt.’

Still uit 'Vogels kun je niet melken'

Een combinatie tussen documentaire en natuurfilm

Naast de onderlinge gezinsdynamieken toont de documentaire ook uitgebreide close-ups van de verscheidene koeien, vogels en insecten die in Bote’s biotoop leven. Hiervoor werkte Makkinga samen met twee cameraploegen: een reguliere ploeg en een cameraman die zich specifiek focuste op de natuurshots, Jeffrey van Houten. 

Gedurende de filmperiode sliep van Houten in een busje op het terrein van de familie De Boer. Zo was hij altijd op het goede moment aanwezig om de dieren vast te leggen. Voor beelden van de grutto sliep hij zelfs in een tentje op het weiland.

Ik wilde de grutto hetzelfde perspectief bieden als de mens. Daar wilde ik net zo dicht opduiken

Cameraman Jeffrey van Houten

Van Houten: ‘Ik wilde de grutto hetzelfde perspectief bieden als de mens. Daar wilde ik net zo dicht opduiken. Als je op het land loopt zie je met geluk vanaf 50 meter afstand een grutto. Ik wilde op 10 meter afstand komen en close-ups maken waardoor je in het leven van de grutto stapt. Mijn tent was niet eens gecamoufleerd, maar stond er al zo lang dat de vogels eraan wenden.’

Still uit 'Vogels kun je niet melken'

Het beeld moest natuurgetrouw zijn

De vele uren natuurbeeld-materiaal maakten het lastig om tijdens het monteren te kiezen wat het beste werkte: waar Makkinga dacht dat ze een mooie paringsdans tussen vlinders op beeld had, kon Van Houten haar uitleggen dat het eigenlijk om een gevecht ging. Deze ondersteuning was prettig. Makkinga: ‘Je weet dat natuurliefhebbers naar de film gaan kijken, dus het beeld moet wel kloppen.’ 

Colofon

Interview: Elena Lindemans
Regie: Kim Brand
Redactie: Joyce Daamen en Sophie Dijkman
Camera en montage: Frithjof Kalf
Geluid: Mark Witte
Productie: Zep van Tienen
Eindredactie: Annica Peeters

Meer DocTalks-interviews