DocTalks-interview met Suzanne Raes over 'Geluif in 't goeje'

Hoe een draak de gemeenschap kan verbinden

VPRO

Het dorp is zó klein dat er geen supermarkt meer is, maar elke zeven jaar houdt het Limburgse Beesel wel een groot theaterspektakel: Draaksteken. Het openluchtstuk, dat gaat over het goed en het kwaad, wordt gemaakt door meer dan achthonderd mensen uit het dorp zelf en leidt tot verbroedering en verbinding.

Suzanne Raes filmde twee jaar lang achter de schermen en zag dat er soms ook pijnlijke beslissingen moesten worden genomen. Elena Lindemans spreekt de regisseur over de documentaire die ze erover maakte: 'Geluif in 't goeje'.

Hoe blijven we geluiven in 't goeje? De nieuwe documentaire van Suzanne Raes, die dit jaar ook nog een andere film over draken maakte, laat zien hoe een dorpsgemeenschap omgaat met heikele sociale kwesties van vandaag de dag. 

Eeuwenoud mythisch monster

Een paar jaar geleden begon Raes zich te verdiepen in draken en waarom er wereldwijd zoveel drakenverhalen zijn. Raes: 'Het is toch een soort eeuwenoud mythisch monster, dat op alle plekken in de wereld voorkomt. Overal vind je draakachtige wezens.' 

Het bekendste drakenverhaal in het Westen, dat is hoogstwaarschijnlijk dat van Sint Joris en de Draak. Raes: 'En op heel veel plekken in Europa zijn Draaksteek-tradities. In Duitsland heb je bijvoorbeeld 'Drachenstich'. En ik wist ook dat er in het Limburgse dorpje Beesel iedere zeven jaar een draaksteekevenement plaatsvond, maar ik had er nog nooit iets van gezien of gehoord.  

En dus trok de regisseur in 2021 naar Beesel. 'Dan rijd je binnen en staat er ''Beesel drakedörp''. Aan de huizen hangen bordjes met draken en er staan draken in de voortuin. Ze zijn overal. Maar toen ik ging praten met de mensen van het draaksteken, dacht ik: dit gaat helemaal niet over de draken, maar over de gemeenschap.'

Still uit 'Geluif in 't Goeje'

Schoonheid en benauwendheid

In de documentaire zien we hoe een hechte gemeenschap samenwerkt aan een omvangrijk project. Men zorgt voor elkaar, houdt elkaar in de gaten en weet wat er onder de bewoners speelt. Volgens Raes is de perceptie van zo'n gemeenschapsgevoel afhankelijk van de bril waarmee je kijkt. 'Als je uit zo'n dorp komt, kijk je anders naar de film dan wanneer je in een grote stad bent opgegroeid. Maar als het goed is, zet de film je af en toe ook op een ander been en laat het je anders kijken.'

Wanneer je het idyllisch vindt, zie je ook de benauwdheid. En als je die benauwdheid voelt, ervaar je ook de schoonheid en gemeenschapskracht.

Still uit 'Geluif in 't Goeje'

Onvrede, maar geen verzet

Traditioneel gezien staat de draak in het stuk symbool voor het kwaad van buitenaf, maar dit jaar is dat anders: het komt van binnenuit. De draak is een schepping van de machthebbers, om het volk klein te houden. Maar van tradities afwijken is nog niet zo makkelijk, zo blijkt wel uit de voorbereiding. 

Raes: 'We hebben ook de audities gefilmd en je ziet dan toch dat ideeën over hoe een held of princes eruitziet zich niet zo makkelijk laten vernieuwen.' Zo kan René, die in eerdere edities altijd een grappige rol bekleede, niet te ontsnappen uit zijn komische hokje. 'Vanwege z'n postuur en z'n geaardheid is hij geen ''stoere vent''. En dat is dan jammer. Mensen komen daardoor ook niet tot hun recht.' 

Je voelt de onvrede, maar het leidt in de film niet echt tot verzet. Raes: 'Dat zal er vast wel zijn geweest, maar het is natuurlijk ook wel heel erg eigen aan zo'n dorp dat je niet openlijk de confrontatie aangaat. Je wil het ook wel leuk houden met elkaar. Mensen zeiden: ''Oké, we zijn het niet met elkaar eens, maar we willen toch samen dit doen''.'

Still uit 'Geluif in 't Goeje'

Samen iets moois maken

Wat heeft de regisseur van haar tijd in Beesel geleerd? En wat zou de kijker kunnen leren? Raes: 'Vooral hoe leuk het is om met mensen samen iets te maken. Ik denk dat dat ook echt een behoefte van mensen is. Het lijkt wel alsof dat een beetje vergeten wordt. In tijden van oorlog en verdeeldheid, vind ik zo'n dorp dat samen iets groots organiseert heel hoopvol en inspirerend. We zouden allemaal wel een soort draaksteken moeten hebben. Plekken waar we elkaar tegenkomen en samen dingen maken. Vrijwillig.' 

Colofon

Interview: Elena Lindemans
Regie: Vincent Sparreboom
Redactie: Sjoerd Aarden
Camera: Roel van 't Hoff
Montage: Django Achterberg
Geluid: Morten Broogaard
Productie: Julia Voets
Eindredactie: Joyce Daamen

Meer DocTalks-afleveringen