Filmmakers Anneke de Lind van Wijngaarden en Natalie Bruijns ontmoetten elkaar via de jeugddocumentaireserie Titaantjes (VPRO), waarvoor zij beiden een aflevering regisseerden. Liefjes is hun eerste productie als duo.
De jeugddocumentaireserie ‘Liefjes’ (HUMAN) toont een intiem inkijkje in de zomer van drie veertienjarige meisjes die met hun ouders op een Franse camping verblijven. De kijker is getuige van twijfels, verwachtingen en dromen over de liefde en relaties. Hoe wisten regisseurs Anneke de Lind van Wijngaarden en Natalie Bruijns zo dicht bij hun veertienjarige hoofdpersonen te komen?
Kijk de trailer van 'Liefjes'
Hoe kwamen jullie op het idee voor Liefjes?
Natalie: ‘Anneke en ik wilden samen een jeugddocumentaire maken en onze gesprekken gingen opvallend veel over de liefde en relaties. We merkten dat we allebei andere verwachtingen van de liefde hebben en vroegen ons af hoe dat tegenwoordig bij tieners zit. En ook hoe het digitale tijdperk met mobiele telefoons die verwachtingen beïnvloeden. Wij hadden vroeger veel minder voorbeelden van hoe liefde zou moeten zijn, we probeerden maar wat uit. Op sociale media zijn er allerlei tutorials waarin bijvoorbeeld wordt uitgelegd hoe je weet of iemand jou leuk vindt of hoe je moet tongzoenen.’
Anneke: ‘Zo’n camping is de perfecte locatie om die verwachtingen te onderzoeken. Op school kent iedereen je, maar op de camping kun je een beetje experimenteren en jezelf opnieuw profileren. Als puber zit je vol emoties en hormonen, maar hoe je daarmee omgaat moet je nog uitvogelen. Het is heel interessant om naar te kijken, omdat die emoties voor iedereen herkenbaar zijn. Daarnaast is er vaak slecht tot weinig internet op zo’n camping.’
Hoe kwamen jullie bij deze tieners uit?
Natalie: ‘Door een online oproepje via een kindercastingbureau. We zochten meisjes die het leuk vinden over de liefde te praten én er verschillende verwachtingen van hebben.’
Anneke: ‘En dat ze onbeschaamd openhartig zouden zijn. Of in ieder geval hun oprechte verwachtingen wilden delen met ons. Na hun aanmelding hebben we uitgebreid met de meisjes en hun ouders kennisgemaakt. Ze kwamen op ons verzoek allemaal tien dagen na elkaar naar dezelfde camping in Frankrijk.’
In de serie filmen jullie intieme telefoongesprekken en zelfs een eerste zoen. Hoe wisten jullie met de camera zo dichtbij te komen?
Anneke: ‘Terwijl wij verdekt opgesteld stonden en meekeken op een apart scherm, filmde onze cameraman Jeroen Kiers de meisjes van dichtbij. Via een klein microfoontje communiceerden we nog wel met elkaar.’
Natalie: ‘En we hebben veel in het contact met de meisjes geïnvesteerd, nog voordat we gingen draaien, maar ook tussendoor op de camping zonder camera. Wij kampeerden daar zelf ook, dus je komt elkaar steeds tegen als je met een slaperig hoofd en je wc-rol het toiletblok induikt. Zo word je als maker ook minder intimiderend. Maar heel veel van ons filmmateriaal is ook gewoon heel saai, omdat er dan niets gebeurt en dat zit natuurlijk niet in de serie. Het is dus ook veel geduld en geluk hebben.’
In de voice-overs delen de meisjes openhartig hun gedachtes, maar er zitten geen interviewsscènes in de serie. Hoe kwamen jullie tot deze vorm?
Anneke: ‘Hier hebben we echt heel lang over nagedacht. We wilden de meisjes interviewen, maar niet op beeld én we wilden dat het voelt alsof je in hun hoofd zit. Toen bedachten we een trucje: we interviewden de meisjes terwijl ze op een bankje in een camperbusje lagen met een koptelefoon op hun hoofd. Via die koptelefoon hoorden ze hun eigen stemmen, maar net iétsje harder dan normaal en gingen ze vanzelf iets zachter praten. Doordat er geen camera bij was en we het busje gezellig hadden aangekleed, ontstond er een intieme en openhartige sfeer.’
Natalie: ‘Dat werkte heel goed en leverde mooie audio-opnames op. Maar we hadden er dan weer geen rekening mee gehouden dat het natuurlijk bloedheet werd in dat busje. Dus tussendoor moest de airco steeds weer aan en uit.’
Op welke van de drie hoofdpersonen lijken jullie zelf het meest?
Anneke: ‘Ik op Jae, althans, toen ik tiener was. Ik vond jongens en de liefde heel spannend. Ik zou, net als Jae, een mobiele telefoon een veilig communicatiemiddel vinden, maar die waren er in mijn tienertijd nog niet. Natalie lijkt denk ik meer op Malak.’
Natalie: ‘Ja, ik ben de hopeloze romanticus. Maar ik zou nooit als veertienjarige met die slimme conclusies van Malak komen. Aan het einde vakantie vertrekt de jongen op wie die Malak verliefd is en dan vraagt ze zich af: “Is dit nou liefde? Of vind ik het gewoon fijn dat iemand me leuk vindt?” Haar uitspraak: “Waarom kunnen we eigenlijk onszelf niet net zo leuk vinden als de ander ons vindt?” vind ik echt fantastisch.’’
Hebben jullie zelf nog iets geleerd van Malak, Jae en Celia?
Natalie: ‘Ik ben enorm verrast door de meisjes. Een documentaire-idee ontstaat toch vaak vanuit een aanname. We waren naar Frankrijk vertrokken met het idee dat mobiele telefoons zorgen voor minder oprecht contact onder tieners. Dat telefoongebruik iets is waar ouders zich zorgen over moeten maken.
Ik wil die zorgen niet helemaal wegwuiven, maar we ontdekten dat de meisjes ook júist dankzij die telefoons weer heel andere tools hebben om contact te maken dan wij.’
Wat vonden de drie hoofdpersonen van het eindresultaat?
Natalie: ‘Ze waren heel erg positief. Het is voor ons als makers ook het belangrijkste dat zij zichzelf in de film herkennen en er blij mee zijn. We zouden nooit iets maken waar onze hoofdpersonen niet achter staan. Ze zijn nu alweer iets ouder, dus ze kijken ook weer anders naar zichzelf. Zo van: “Dat zou ik nu echt anders aanpakken.” ’
Anneke: ‘Celia gaf aan dat ze graag weer mee wil werken aan een volgende film, dat vind ik een enorm compliment. Malak wil nu filmmaker worden, dus blijkbaar hebben we iets bij haar aangewakkerd.’
Met welk gevoel moeten kijkers na de serie achterblijven?
Anneke: ‘Ik hoop dat de serie laat zien dat er niet één manier is waarop je liefde ervaart, maar dat iedereen dat op een unieke manier doet. En dat dat juist zo mooi is aan de liefde.’
Natalie: ‘En dat volwassen kijkers inzien dat je de emoties van kinderen en tieners als volwaardig moet zien. Ze zijn misschien nog jong, maar neem hun gevoelens en relaties serieus.’
Over de makers
Natalie Bruijns studeerde Regie Fictie aan de Hogeschool van de Kunsten Utrecht. Ze werd enthousiast over jeugddocumentaires toen ze ontdekte dat je daar meer vrijheid hebt in beeldtaal en verschillende vertelvormen als fictie en documentaire naast elkaar kunt gebruiken.
Anneke de Lind van Wijngaarden volgde een opleiding richting videovormgeving aan de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten in Den Haag. Daarna maakte ze veel jeugddocumentaires, waaronder Nelson het minivarken, Tietjes en Tongen.
De Lind van Wijngaarden en Bruijns ontmoetten elkaar via de jeugddocumentaireserie Titaantjes (VPRO), waarvoor zij beiden een aflevering regisseerden. Liefjes is hun eerste productie als duo, maar zeker niet hun laatste.