DocTalks-interview met regisseur Jurjen Blick

'Ik zie mezelf niet als documentairemaker, maar als verhalenverteller'

VPRO

Wat als je nog maar één kans hebt op iets wat je heel graag wil, maar de tijd dringt? In de vijfdelige documentaireserie 'De laatste kans' (VPRO) volgen we een aantal mensen voor wie het leven haast obsessief draait om die allerlaatste kans. Elena Lindemans gaat in gesprek met maker Jurjen Blick over deze verhalende 'docuroman'.

'Die tijdsdruk bij een állerlaatste kans sprak me aan.'

Jurjen Blick

Maker Jurjen Blick gooide in 2019 al hoge ogen met de documentaireserie Stuk (VPRO). Deze won dat jaar de prestigieuze Zilveren Nipkowschijf. Hoe kwam hij tot zijn nieuwste serie De laatste kans?

In eerste instantie wilde Blick mensen volgen in hun laatste levensjaar, maar na wat gesprekken met zijn eindredacteur Maarten Slagboom, zochten ze toch naar een minder zware thematiek. 'Die tijdsdruk sprak me wel aan', vertelt Blick. 'Dat je een beperkte tijd hebt om iets voor elkaar te krijgen. Toen zijn we dat breder gaan trekken.'

Tekst loopt door onder afbeelding

Still uit 'De laatste kans'.

'Ik zie mezelf veel meer als verhalenverteller dan als documentairemaker.'

Jurjen Blick

Docuroman met fictie-elementen

Jurjen Blick omschrijft zichzelf niet als documentairemaker. 'Ik zie mezelf veel meer als verhalenverteller. Ik vind het leuk om allerlei fictie-elementen toe te passen in mijn werk. Een voorbeeld daarvan is een narratieve voice-over in de verleden tijd geschreven.' 

Blick verwijst naar literaire journalistiek, een stroming uit de jaren zeventig. Reportages over echte mensen, maar geschreven zoals je dat in een roman zou kunnen lezen. Hij noemt De laatste kans daarom een 'docuroman'.

Het was niet altijd makkelijk om een verhaallijn af te ronden, want 'het echte leven' van zijn hoofdpersonen liep natuurlijk gewoon door. 'Soms dacht ik dat er bij een kans een duidelijke 'ja' of 'nee' aan zat te komen, maar dat bleek dan toch niet zo te zijn. Bijvoorbeeld als bokser Delano een medaille moet winnen om voor een volgend WK te worden geselecteerd.'

Tekst loopt door onder afbeelding

Still uit 'De laatste kans'.

'Ik zocht voor De laatste kans naar het epische gevoel uit De hokjesman.'

Jurjen Blick

Ook zocht de maker naar poëtische vertelvormen. In De laatste kans werkt Jurjen Blick met schimmen en schaduwen die iets vertellen over het verleden van zijn hoofdpersonen. Ze zijn zichtbaar op de muren van de ruimtes waarin de personages zich bevinden.

'Het zijn geen animaties. We hebben alle medewerkers van de VPRO opgeroepen om verschillende handelingen uit te beelden en die opnames hebben we bewerkt tot silhouetten. Dat was heel leuk om te doen, want dat was iets waar ik wél controle over had.'

Poëtische schimmen en schaduwen

Blick voelt zich comfortabel in de stijl die hij nu hanteert, maar wil niet een op een herhalen. 'Ik wil altijd kijken wat anders kan. Stuk speelde zich af op een plek met een mooie eenheid van plaats en tijd. Mijn eerdere serie De Hokjesman (VPRO, 2013-2016) door het hele land en dat gaf een episch gevoel. Dat wilde ik nu opnieuw.'

Tekst loopt door onder afbeelding

Jurjen Blick in gesprek met Elena Lindemans

'Ik bewonder de discipline van mijn hoofdpersonen om hun ambities waar te maken.'

Jurjen Blick

'De laatste kans' zorgt voor besef van de tijd die voorbij gaat

Jurjen Blick vertelt dat hij zijn hoofdpersonen steeds meer is gaan bewonderen. Bijvoorbeeld bokser Delano die op z'n vijftiende al besloten had wat hij wilde doen. 'Die discipline, dat waardeer ik. Hij legt zich er niet bij neer. Ik ben zelf misschien een beetje defaitistisch. Dat je allemaal beren op de weg ziet of denkt: laat ook maar... Iedereen uit mijn serie is heel gericht bezig en laat zich niet afleiden.'

Daarnaast creëert de serie volgens de maker ook een soort besef over 'de kleine dingen' en de tijd die voorbij gaat. 'Zoals wanneer je kinderen ouder worden of veranderen. Dat je je afvraagt of je ze wel goed hebt leren kennen toen ze vier jaar oud waren. Ik word daar niet verdrietig van, maar het is wel een gevoel dat op de achtergrond speelt. Wat heb ik gemist? Ik ben ook een beetje jaloers op mensen die dat niet hebben en zich gewoon mee laten varen op wat er gebeurt.'

Still uit 'De laatste kans'.

Interview: Elena Lindemans
Regie: Chris Vijn
Redactie: Joyce Daamen
Camera: Jelle Dijkstra
Geluid: Lucas van Eck
Montage: Frithjof Kalf
Productie: Casper Boon
Eindredactie: Annica Peeters

Meer DocTalks-afleveringen: