Interview met regisseur Judith de Leeuw over 'Tinkebell - Who Killed the Blue Bird?'

'Ik moest zo ver mogelijk bij Tinkebell uit de buurt blijven'

VPRO

'Tinkebell - Who Killed the Blue Bird?' (NTR) is een interessante uitwisseling tussen twee kunstenaars: Katinka Simonse, alias Tinkebell, en regisseur Judith de Leeuw. Tinkebell gaf haar hele filmarchief aan De Leeuw, die daarmee een eigen visie op de kunstenaar ontwikkelde. Ersin Kiris ging met de filmmaker in gesprek.

Irritatie en fascinatie in Los Angeles

Simonse en De Leeuw ontmoetten elkaar in Los Angeles. Beide kunstenaars volgden een masteropleiding aan het Sandberg Instituut in Amsterdam en gingen met een groep alumni naar de Verenigde Staten. 

Op een vrije dag besloot Tinkebell haar dode hond uit te laten op Rodeo Drive. Het was onderdeel van een performance, waarbij ze haar reisgenoten vroeg om haar te filmen.

De Leeuw: 'Ik dacht daar een uurtje mee bezig te zijn, maar dat duurde uiteindelijk de hele dag. Ik vond dat best wel irritant, maar ik was ook wel onder de indruk van haar talent om de situatie naar haar hand te zetten. Om een hele groep mensen precies te laten doen wat zij wilde.' 

In het DocTalks-interview vertelt De Leeuw hoe, enkele jaren na die ontmoeting, het idee voor een Tinkebell-documentaire ontstond.

Een speler in het spel van Tinkebell

De Leeuw was niet de eerste met zo'n plan. Meerdere filmmakers gingen haar voor, maar die pogingen waren allemaal tevergeefs.

Ditmaal lukte het wél, en dat zat 'm in de afstand die de filmmaker van de kunstenaar nam. 'Aandacht genereren in de media is in zekere zin haar werk,' vertelt De Leeuw, 'dus als je een film over haar wil maken, ben je al snel een speler in háár spel. Om niet in die positie te belanden, leek het me beter om zo ver mogelijk bij haar uit de buurt te blijven.' 

Door al die mediaoptredens en verhalen van gestrande documentairepogingen, wist De Leeuw dat er al heel veel beeldmateriaal van Tinkebell bestond. In het interview legt ze uit hoe ze dat verzamelde en construeerde tot een film. 

Still uit 'Tinkebell - Who Killed the Blue Bird?'

'Als je een film over Tinkebell wil maken, ben je al snel een speler in háár spel. Daarom leek het me beter om zo ver mogelijk bij haar uit de buurt te blijven.' 

Judith de Leeuw

Op zoek naar liefde in het beeldmateriaal

De Leeuw struinde eindeloos door de 380 uur aan filmmateriaal die ze van Tinkebell kreeg, op zoek naar mooie momenten en interessante verbanden. Niet altijd even makkelijk, want tijdens haar zoektocht door het ruwe materiaal, begon ze Tinkebell alsmaar irritanter te vinden. 'Ik had heel veel moeite om me écht met haar te verbinden. Steeds dacht ik: hè, doe gewoon niet zo raar. Ik moest echt op zoek naar een soort liefde voor haar.'

Die vond ze ook. Uiteindelijk, in een fragment van een jonge Katinka Simonse, die als onbevangen en gedreven kunstenaar haar eerste werk maakt. Een tas - van haar kat. 

Met een mix van liefde en irritatie kon De Leeuw verder. Zo verliep het immers ook bij haar vorige film Ruut Weissman - De hoofdpersoon, over de omstreden theaterregisseur die van grensoverschrijdend gedrag werd beschuldigd. In het interview legt De Leeuw uit waarom irritatie een belangrijke factor in haar makerschap is. 

Still uit 'Tinkebell - Who Killed the Blue Bird?'

 'Ik denk dat ik het meest wakker word van een hoofdpersoon die ik óók heel irritant vind.'

Judith de Leeuw

Een eeuwige last op haar schouders

De documentaire besteedt ook aandacht aan Tinkebells verleden met een gewelddadige vader, iets dat veel invloed heeft gehad op haar kunstenaarschap en levenshouding. Nooit zou ze vanaf de zijlijn toekijken, belooft ze in een van de meest ontroerende fragmenten uit de documentaire. De Leeuw: 'Het is haar verklaring voor de last die ze op haar schouders draagt.'

Interview: Ersin Kiris
Regie en research: Joyce Daamen
Camera: Jelle Dijkstra
Geluid: Lucas van Eck
Montage: Frithjof Kalf
Productie: Zep van Tienen
Redactie: Sjoerd Aarden
Eindredactie: Annica Peeters

Bekijk meer DocTalks-interviews: